دانشگاه محقق اردبیلی
ناتوانی های یادگیری
2251-8673
8
4
2019
08
23
اثربخشی حافظه فعال بر بهبود عملکرد تحصیلی دانشآموزان با اختلال یادگیری خاص: یک مطالعه فراتحلیل
7
26
FA
زهره
آهنگر قربانی
گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیل، شهر اردبیل، ایران
zohre.ahangar90@yahoo.com
نادر
حاجلو
استاد روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
askarian.mahnaz@gmail.com
زهرا
سپهری نسب
دانشجوی دکتری روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
zahra.sepehrinasab@gmail.com
رقیه
معزز
پسا دکتری روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
roghaye.ziyadpoor@yahoo.com
10.22098/jld.2019.819
اختلال یادگیری خاص، از جمله اختلالات عصب­شناختی می­باشد که در سال­های اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است. مطالعات نشان داده­اند که حافظه فعال دانشآموزان با اختلال یادگیری خاص دارای نارسایی­هایی می­باشد. تاکنون بررسی­های متعددی در زمینه حافظه فعال بر بهبود عملکرد دانشآموزان با اختلال ناتوانی یادگیری خاص به انجام رسیده است، از این رو هدف از پژوهش حاضر یکپارچه نمودن نتایج مطالعات قبل در این زمینه می­باشد که 15 پژوهش مرتبط، با 429 نفر نمونه مورد مطالعه قرار گرفت. یافته­ها نشان داد که میزان اندازه اثر آموزش حافظه فعال بر اختلال یادگیری خاص 863/0 ­بوده است. این اندازه اثر در اختلال نارساخوانی 24/1 و در اختلال نارساحسابی 793/0 و در اختلال نارسانویسی708/0 بدست آمده است که این میزان اثر در اختلال نارساخوانی بیشتر از دو اختلال دیگر بوده است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل تعدیلی متغیر تعداد جلسات، بیانگر عدم تاثیر این متغیر بر بهبود عملکرد در اختلال ناتوانی یادگیری خاص بوده است. با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می­شود آموزش حافظه فعال برای بهبود عملکرد دانشآموزان با اختلال نارساخوانی مورد توجه بارزتری قرار گیرد، سایر نتایج مورد بحث قرار گرفت.
حافظه فعال,فراتحلیل,اختلال یادگیری خاص,بهبود عملکرد تحصیلی
https://jld.uma.ac.ir/article_819.html
https://jld.uma.ac.ir/article_819_a5221ccdd9f7dfb8d90a0597339de91b.pdf
دانشگاه محقق اردبیلی
ناتوانی های یادگیری
2251-8673
8
4
2019
08
23
اثربخشی آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد تحصیلی و توجه در دانشآموزان با مشکلات خواندن
27
54
FA
حمیده
خیراتی
کارشناس ارشد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران
hamideh.khayrati@gmail.com
باقر
غباریبناب
استاد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران
احمد
بهپژوه
استاد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران
ahmad.behpajooh@gmail.com
10.22098/jld.2019.820
هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد تحصیلی و توجه در دانشآموزان با مشکلات خواندن بود. بدین منظورجامعه آماری پژوهش شامل چهار دانشآموز دختر با مشکل خواندن در پایه چهارم ابتدایی از یک مدرسه عادی در منطقۀ شش آموزش و پرورش شهر تهران به عنوان آزمودنی در پژوهش انتخاب شدند. پژوهش حاضر از نوع تکآزمودنی (طرح چند خط پایهای) با آزمودنیهای مختلف بود. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش مقیاس هوش کودکان وکسلر، پرسشنامه نقص توجه جردن (فرم معلم و والدین) و آزمون خواندن و نارساخوانی بود و برای اندازهگیری عملکرد تحصیلی در درس خواندن از آزمون محققساخته روانخوانی استفاده شد. پژوهش در سه مرحله خط پایه، مداخله و تعمیم اجرا شد. به منظور تحلیل دادهها از تحلیل دیداری و محاسبه شاخص اندازه اثر استفاده شد. مقایسه عملکرد آزمودنیها در سه مرحله خط پایه، مداخله و تعمیم نشان داد که آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد تحصیلی هر چهار آزمودنی تاثیر مثبت داشته و موجب ارتقای عملکرد تحصیلی و توجه دانشآموزان شد و افزون بر این موجب تعمیم یادگیری واژه و متنهای جدید آموخته نشده گردید. با توجه به اثربخشی آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد تحصیلی و توجه در دانشآموزان با مشکلات خواندن، توصیه میشود که معلمان مدارس ابتدایی از نتایج پژوهش حاضر در افزایش توجه و بهبود پیشرفت تحصیلی دانشآموزان با مشکلات خواندن بهره برداری کنند.
توجه,خودنظارتی توجه,عملکرد تحصیلی,مشکلات خواندن
https://jld.uma.ac.ir/article_820.html
https://jld.uma.ac.ir/article_820_53d8ef57bca607d40598c64dbfe95249.pdf
دانشگاه محقق اردبیلی
ناتوانی های یادگیری
2251-8673
8
4
2019
08
23
مقایسه عملکردهای حافظه فعال شنیداری، دیداری-فضایی و بلندمدت در دانشآموزان دارای اختلال ریاضی و بهنجار
55
74
FA
حکمت
کرمپور محمدآبادی
کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، آموزگار آموزش و پرورش ایرانشهر
افسانه
زارکوئی پور
کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، آموزگار آموزش و پرورش زرند
علی
فرنام
دانشیار روان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
farnam@ped.usb.ac.ir
10.22098/jld.2019.821
دانشآموزان مبتلا به اختلال ریاضی علاوه بر مشکلات تحصیلی دارای مشکل در انواع حافظه نیز هستند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه عملکردهای حافظه فعال شنیداری، دیداری-فضایی و بلندمدت دانش آموزان مبتلا به اختلال ریاضی و بهنجار انجام­شد. روش تحقیق از نوع علی-مقایسه­ای بود. جامعه آماری کلیه دانشآموزان دوره اول ابتدایی مدارس دولتی شهر زاهدان بودند. از بین دانشآموزانی که عملکردی طبیعی و متناسب با سن­شان در خرده آزمونهای هوش وکسلر کودکان داشتند 45 نفر با روش تصادفی ساده و ازمیان دانشآموزانی که نمره­های 50 درصد به بالا را در آزمون ریاضی کسب کرده­اند تعداد 45 نفر بطور تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت بودند از آزمون هوش وکسلر کودکان و آزمون­های حافظه فعال شنیداری پرهیزکار و همکاران، حافظه فعال دیداری–فضایی پیکرینگ و حافظه بلندمدت پرهیزکار و همکاران. داده­ها با استفاده از میانگین، انحراف استاندارد، تحلیل­واریانس و آزمونt مستقل تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد بین عملکردهای حافظه فعال شنیداری، دیداری-فضایی و بلندمدت دانشآموزان مبتلا به اختلال ریاضی و دانشآموزان بهنجار دوره ابتدایی تفاوت معناداری درسطح 01/0P< وجود دارد. عملکردهای حافظه در دانشآموزان بهنجار بیشتر از دانشآموزان مبتلا به اختلال ریاضی دوره ابتدایی بود
عملکردهای کلی حافظه,دانشآموزان مبتلا به اختلال ریاضی,دانشآموزان ابتدایی
https://jld.uma.ac.ir/article_821.html
https://jld.uma.ac.ir/article_821_23b7e1ded8faf541daa0019aff914187.pdf
دانشگاه محقق اردبیلی
ناتوانی های یادگیری
2251-8673
8
4
2019
08
23
ساخت، اعتباریابی و رواسازی مقیاس تشخیص اختلال های یادگیری غیرکلامی
75
109
FA
ربابه
موحدی پور
دانشجوی دکترای تخصصی روان شناسی تربیتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
rmovahedipoor@yahoo.com
فریبرز
درتاج
استاد گروه روان شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی
fa.hosseini1971@gmail.com
صادق
نصری
دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
s.nasri@srttu.edu
حسن
اسدزاده
دانشیار گروه روان شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی
asadzadehd@yahoo.com
خدیجه
ابوالمعالی الحسینی
دانشیار گروه روان شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
sama.abolmaali@gmail.com
10.22098/jld.2019.822
هدف پژوهش حاضر، ساخت، اعتباریابی و رواسازی مقیاس تشخیص اختلالهای یادگیری غیرکلامی بود. روش پژوهش، توصیفی - پیمایشی بود. جامعه آماری اول پژوهش، شامل کلیه دانشآموزان دختر و پسر دوره ابتدایی شهرستانهای استان البرز است که درسال تحصیلی 97-1396مشغول به تحصیل بودندو جامعه آماری دوم، شامل کلیه دانشآموزان دختر و پسردوره ابتدایی شهرستانهای استان البرز است که درسال تحصیلی 97-1396 در مراکز آموزش و توانبخشی مشکلات ویژه یادگیری استان البرز به عنوان دانشآموز مبتلا به اختلالات یادگیری مورد پذیرش قرارگرفته و تحت درمان بودند.گروه نمونه ازجامعه آماری اول شامل 480 دانش آموز پایه اول تا ششم ابتدایی شهرستان نظرآباد از استان البرز بودکه با استفاده ازروش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدندو بامقیاس تشخیص اختلالهای یادگیری غیرکلامی و خرده آزمون استدلال ادراکی ازمقیاس هوشی وکسلرکودکان چهارموردآزمون قرارگرفتند. گروه نمونه از جامعه آماری دوم، شامل24 نفر از دانشآموزان مراکز آموزش وتوانبخشی مشکلات ویژه یادگیری شهرستان نظرآباد است که با روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند و با مقیاس جامع تشخیص اختلالهای یادگیری غیرکلامی مورد آزمون قرار گرفتند.پایایی مقیاس ازطریق محاسبه آلفای کرونباخ، 81/0 و حساسیت، ویژگی و بهترین نقطه برش بالینی به ترتیب 71/0، 44/0 و 5/63 بدست آمد. نتایج تایید کننده، روایی صوری، محتوایی، همزمان، تشخیصی و سازه و پایایی مقیاس محقق ساخته بود. براساس یافتههای پژوهش میتوان نتیجه گرفت که مقیاس ساخته شده ازروایی وپایایی کافی برخوردار است ومی تواند به عنوان ابزاری معتبر برای تشخیص اختلال های یادگیری غیرکلامی مورد استفاده قرار گیرد.
اعتباریابی,اختلالهای یادگیری غیرکلامی,رواسازی,مقیاس تشخیصی
https://jld.uma.ac.ir/article_822.html
https://jld.uma.ac.ir/article_822_6e720a025fd2b61fadae54b30cfea699.pdf
دانشگاه محقق اردبیلی
ناتوانی های یادگیری
2251-8673
8
4
2019
08
23
اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش اجتناب تجربهای و پریشانی روانشناختی نوجوانان دارای اختلال یادگیری خاص
110
133
FA
محمد
نریمانی
استاد ممتاز روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
narimani.m@mua.ac.ir
مینا
طاهری فرد
دانشجوی دکتری روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
m.taherifard70@gmail.com
10.22098/jld.2019.823
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش اجتناب تجربه­ای و پریشانی روانشناختی نوجوانان دارای اختلال یادگیری خاص بود.این پژوهش تجربی با طرح پیش­آزمون-پسآزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعهی آماری شامل تمامی دانشآموزان پسر دوره راهنمایی شهر اردبیل در سال تحصیلی 98-1397 بود. نمونة پژوهش شامل 44 نفر (22 نفر گروه آزمایش و 22 نفر گروه کنترل) دارای ناتوانی یادگیری خاص بود که به صورت نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. برای جمع­آوری داده­ها از پرسش­نامههای اجتنـاب تجربـه­ای، ارزیابی پریشانی روانشناختی و مشکلات یادگیری استفاده شد. آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد برای گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقهای ارائه شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد کهآموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد، اجتناب تجربی و پریشانی روانشناختی نوجوانان دارای اختلال یادگیری خاص را به طور معنیداری کاهش داده است (001/0P<). این یافتهها حاکی از این است که آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد یک روش مؤثر برای استفاده متخصصان در مراکز آموزشی و درمانی جهت ارتقاء سلامت روان دانشآموزان مبتلا به اختلال یادگیری خاص است.
اختلال یادگیری خاص,آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد,اجتناب تجربی,پریشانی روانشناختی
https://jld.uma.ac.ir/article_823.html
https://jld.uma.ac.ir/article_823_92ebdd208d39054da468a95959d520c9.pdf
دانشگاه محقق اردبیلی
ناتوانی های یادگیری
2251-8673
8
4
2019
08
23
تأثیر رویکرد راهحل محور بر انگیزش تحصیلی در بین کودکان دارای اختلال یادگیری ویژه
134
154
FA
شهروز
نعمتی
دانشیار روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تبریز
nemati_shahrooz@hotmail.com
رحیم
بدری گرگری
0000-0001-7196-6601
استاد روانشناسی تربیتی، دانشگاه تبریز
badri1346@tabrizu.ac.ir
حسین
افشین
کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه تبریز
afshin.hosein73@gmail.com
10.22098/jld.2019.824
پژوهش حاضر با هدف تأثیر رویکرد راهحل محور بر انگیزش تحصیلی در بین کودکان دارای اختلال یادگیری ویژه شهر تهران در سال تحصیلی 96-1395 انجام شد. روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود و با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعهی آماری شامل دانشآموزان دارای اختلال یادگیری ویژه موسسه توانبخشی ولیعصر شهر تهران بودند که با علائم مشکلات ویژه یادگیری در این مرکز مشغول گذراندن خدمات آموزشی و درمانی بودند. حجم کلی تحقیق تعداد 150 نفر از کودکان دارای ناتوانی یادگیری­ویژه بودند که از بین آنها در این تحقیق 30 نفر از دانشآموزان پایه پنجم ابتدایی با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و بهتصادف در 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. برای تجزیه وتحلیل داده­ها از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که میانگین گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در متغیر انگیزش تحصیلی رشد معناداری داشتهاند و نتایج آماری حاصل از تحلیل کوواریانس در سطح (05/0α=) معنادار شده است؛ بنابراین رویکرد راهحل محور توانست انگیزش­تحصیلی دانشآموزان دارای اختلال یادگیری خاص را بهبود بخشد.
رویکرد راهحل محور,انگیزش تحصیلی,اختلال یادگیری ویژه
https://jld.uma.ac.ir/article_824.html
https://jld.uma.ac.ir/article_824_8b50fedafdebe7655144284f18333a42.pdf
دانشگاه محقق اردبیلی
ناتوانی های یادگیری
2251-8673
8
4
2019
08
23
مقایسه باورهای فرا شناختی، نشخوار فکری، نگرانی و عدم تحمل بلاتکلیفی در مادران دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری
155
175
FA
زهره
هاشمی
استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه مراغه
zhashemi1320@gmail.com
رقیه
کهنسال
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی مرند.
gholamrazaahmadzadeh@yahoo.com
10.22098/jld.2019.825
پژوهش حاضر با هدف مقایسه باورهای فرا شناختی، نشخوار فکری، نگرانی و عدم تحمل بلاتکلیفی در مادران دانش آموزان با و بدون اختلال یادگیری انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل مادران کودکان با و بدون اختلال یادگیری شهر مرند بود که جهت درمان اختلالات یادگیری فرزندان خود در طول 6 ماه دوم سال تحصیلی 97-96 به مرکز ناتوانی یادگیری شهرستان مرند مراجعه کرده اند، و از بین آنها ۵٠ نفر از مادران کودکان با ناتوانی یادگیری، به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه فرم کوتاه فراشناخت ولز و کارترایت–هاتون، پرسشنامه نشخوار فکری یوسفی، مقیاس عدم تحمل بلاتکلیفی فریستون و پرسشنامه نگرانی ایالتی پنسیلوانیا بود. نتایج داده هانشان داد دو گروه از مادران با و بدون فرزندان دارای اختلال یادگیری در مقیاس های باورهای فراشناختی، نشخوار فکری، نگرانی و عدم تحمل بلاتکلیفی تفاوت آماری معناداری دارند. یافته های این پژوهش ضمن تایید مشکلات سلامت روانی دروالدین (به ویژه مادران) دارای فرزند با اختلالات یادگیری، در چارچوب نظریه های شناختی اختلالات هیجانی نیز قابل تفسیر است.
باورهای فراشناختی,نشخوار فکری,نگرانی,عدم تحمل بلاتکلیفی,اختلال یادگیری و مادران
https://jld.uma.ac.ir/article_825.html
https://jld.uma.ac.ir/article_825_246ebd580b71a6c5f2d726dde963939b.pdf