نقش هوش اخلاقی و اجتماعی در پیش بینی تاب‌آوری و کیفیت زندگی والدین کودکان دارای ناتوانی یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکتری تخصصی روان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی نقش هوش اخلاقی و اجتماعی در پیش بینی تاب‌آوری و کیفیت زندگی در والدین کودکان دارای اختلال یادگیری، می باشد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده و نمونه‌ی آماری این تحقیق شامل 150 نفر از والدین کودکان  ناتوان یادگیری استان آذربایجان شرقی در سال 1393 بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری، داده‌ها از پرسشنامه‌ی هوش اخلاقی لنیک و کیل، مقیاس هوش اجتماعی تت، مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی و پرسشنامه تاب‌آوری کانر و دیویدسن استفاده شد. سپس داده­ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین تاب‌آوری والدین با متغیر هوش اجتماعی (423/0=r)، خرده مقیاس درست کاری هوش اخلاقی (544/0=r)، خرده مقیاس بخشش هوش اخلاقی (273/0=r)، خرده مقیاس مسئولیت پذیری هوش اخلاقی (282/0=r) و خرده مقیاس دلسوزی هوش اخلاقی (341/0=r) رابطه‌ی مثبت و معنی دار وجود دارد. بین کیفیت زندگی والدین کودکان ناتوان یادگیری با متغیر هوش اجتماعی (344/0=r)، مؤلفه‌ی دلسوزی (330/0=r)، مؤلفه‌ی مسئولیت پذیری  (233/0=r)، مؤلفه‌ی بخشش (446/0=r) و مؤلفه‌ی درست کاری هوش اخلاقی (253/0=r) رابطه‌ی مثبت و مستقیم وجود دارد. نتایج رگرسیون چندگانه  به روش Enter نشان داد که متغیر هوش اجتماعی و  خرده مقیاس‌‎های هوش اخلاقی در تبیین کیفیت زندگی 6/41% و  تاب‌آوری والدین دارای کودکان ناتوانی یادگیری 4/41%  سهم دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of moral and social intelligence in predicting resiliency and quality of life in parents of children with learning disabilities

نویسندگان [English]

  • M Narimani 1
  • M Ghaffari 2
1 Professor of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili
2 . Corresponding Author: PhD Student of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili.
چکیده [English]

    The purpose of this research was to examine the role of moral and social intelligence in predicting resiliency and quality of life in parents of children with learning disabilities. The study was a descriptive and correlational one. The sample included 150 parents of children with learning disabilities of East Azerbaijan in 2014-2015 academic years that have been selected through cluster sampling in several phases. Social intelligence questionnaire, Lennick and Kiel’s moral intelligence scale, WHO quality of life questionnaire and Conner and Davidson resiliency scale have been used for data collection. Data was analyzed using Pearson correlation coefficient and multiple regression analysis. The results showed that social intelligence (r=0.423), compassion subscale of moral intelligence (r=0.273), responsibility subscale of moral intelligence (r=0.282), forgiveness subscale of moral intelligence (r=0.273), and honesty subscale of moral intelligence (r=0.544) were all in significant positive correlation with resiliency in parents of children with learning disabilities. Positive and direct correlation was observed between quality of life with social intelligence (r=0.344), compassion subscale of moral intelligence (r=0.330), responsibility subscale of moral intelligence (r=0.233), forgiveness subscale of moral intelligence (r=0.446), and honesty subscale of moral intelligence (r=0.253) in parents of children with learning disabilities. The results of multivariate correlation coefficient, through Enter, showed that the variable of social intelligence and subscales of moral intelligence may partially (41.6%) explain quality of life and (41.4%) explain resiliency in parents of children with learning disabilities.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • moral
  • social Intelligence
  • resiliency
  • quality of life
  • parents
  • Children
  • learning disabilities

مراجع

اشکانی، فرح و حیدری حسن (1393). تأثیر آموزش تنظیم هیجانی بر بهزیستی روان شناختی و سبک‌های اسنادی دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری مقطع دبستان. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری، 4(1)،22-6.
افروز، غلامعلی؛  قاسم زاده، سوگند؛ تازیکی، طیبه،  مهاجرانی، محمد و دالوند، مریم (1393). اثربخشی مداخله‌های حسی‌ـ‌حرکتی بر افزایش دامنه‌ی توجه دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری، 4(1)، 37-23.
امیری مجد، مجتبی؛ حسینی، سیده فاطمه و  جعفری، اصغر (1393). مقایسه‌ی کیفیت زندگی و صمیمیت زناشویی والدین کودکان دارای سندرم داون، والدین کودکان دارای ناتوانی یادگیری و والدین کودکان عادی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 4(1)، 55-38.
پورسردار، فیض‌اله؛ عباسپور، ذبیح الله؛ عبدی زرین، سهراب و سنگری،  علی اکبر (1391). تأثیر تاب‌آوری بر سلامت روانی و رضایت از زندگی، یک الگوی روان‌شناختی از بهزیستی. یافته، 14 (1)، 89-81.
پورنسایی، غزل سادات؛ ربیعی، فاطمه و ستوده، سید امیر (1392). رابطه  ی سلامت روان و هوش معنوی با تاب‌آوری در بین دانش‌آموزان پایه‌ی ششم شهرستان بندرانزلی. ششمین کنفرانس بین المللی روان پزشکی کودک و نوجوان. دانشگاه علوم پزشکی تبریز.
جاهد مطلق، عذرا؛ یونسی، سید جلال، ازخوش، منوچهر و فرضی، مرجان (1394). اثربخشی آموزش تاب آوری بر فشار روانی دانش آموزان دختر دبیرستانی ساکن خوابگاه. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 4 (2)، 7-21.
حسین دخت، آرزو؛  فتحی آشتیانی، علی و تقی زاده، محمد احسان (1392). رابطه‌ی هوش معنوی و بهزیستی معنوی با کیفیت زندگی و رضایت زناشویی. مجله‌ی روانشناسی دین، 6(2)، 74-57.
حمید، نجمه؛ کیخسروانی، مولود؛ بابا میری، محمد و دهقانی، مصطفی (1391).بررسی رابطه‌ی سلامت روانی و هوش معنوی با تاب‌آوری در دانشجویان علوم پزشکی کرمانشاه. فصلنامه‌ی علمی – پژوهشی جنتا شاپیر، 3(2)، 338-331.
خدابخشی کولایی،آناهیتا؛ حیدری، صدیقه؛ خوش کنش، ابولقاسم و حیدری، محمود (1392). ارتباط هوش معنوی با تاب‌آوری در برابر استرس و ترجیح روش زایمان در بین زنان باردار. مجله زنان مامایی و نازائی، 16(58)، 15-8.
خرمایی، فرهاد؛ رحیمی، فیروزه  و قلی پور، زهرا (1392). بررسی رابطه‌ی تاب‌آوری، هوش معنوی و هوش اجتماعی در نوجوانان. ششمین کنفرانس بین المللی روان پزشکی کودک و نوجوان. دانشگاه علوم پزشکی تبریز.
رضایی، اکبر و خلیل زاده، احد (1388). رابطه‌ی بین هوش اجتماعی مدیران با رضایت شغلی معلمان مدارس. آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی)، 2(7)، 145-121.
سامانی، سیامک؛ جوکار، بهرام و صحراگرد، نرگس (1386). تاب‌آوری، سلامت روانی و رضامندی زناشویی. مجله روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران، 13(3)، 295-290.
سلیمانی، اسماعیل، حبیبی، یعقوب (1393). ارتباط تنظیم هیجان و تاب‌آوری با بهزیستی روان شناختی در دانش‌آموزان. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 3 (4)، 51-72.
سیادت، سیدعلی؛ کاظمی، ایرج و مختاری پور، مرضیه (1388). رابطه‌ی بین هوش اخلا قی و رهبری تیمی در مدیران آموزشی و غیر آموزشی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله‌ی مدیریت سلامت، 36(4)، 69-61.
صفاری نیا، مجید؛ سلگی، زهرا؛ توکلی، سوده (1390). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه‌ی هوش اجتماعی در دانشجویان دانشگاههای استان کرمانشاه. پژوهش‌های روان شناسی اجتماعی، 1(3)،70-57.  
عطادخت، اکبر؛ نوروزی، حمید و غفاری، عذرا (1392). تأثیر آموزش حل مسأله‌ی اجتماعی در ارتقای بهزیستی روان شناختی و تاب‌آوری کودکان دارای اختلال یادگیری. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری، 3(2)، 108-92.
غفاری، مظفر و رضایی، اکبر (1392). بررسی رابطه‌ی رضامندی زناشویی و کیفیت زندگی با گرایش به وسواسی و مهارت زندگی دانشجویان متاهل دانشگاه پیام نور. فصلنامه‌ی علوم پژشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران، 23(2)، 147-140.
کشاورزی، سمیه و یوسفی، فریده (1391). بررسی رابطه‌ی هوش معنوی، عاطفی و تاب‌آوری. مجله‌ی روانشناسی، 16(3)، 318-299.
گنجی، مهدی و گنجی، حمزه (1392). روانشناسی کودکان استثنایی براساس DSM-5. تهران: انتشارات ساوالان.
مشایخی دولت آبادی، محمدرضا؛ محمدی، مسعود (1392). تاب آوری و هوش معنوی به منزله ی متغیرهای پیش بین خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان شهری و روستایی. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 3 (2)، 205-225.
محمدی سمیه، نخعی نوذر، برهانی فریبا، روشن زاده مصطفی (1392). ابعاد هوش اخلاقی در حرفه‌ی پرستاری یک مطالعه‌ی توصیفی- مقطعی در شرق ایران. مجله‌ی ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 6 (5)،  66-57.
محمدی، مسعود؛ جزایری، علیرضا؛ رفیعی، میرحسین؛ جوکار، بهرام و پورشهناز، عباس (1384). بررسی عامل‌های مؤثر بر تاب‌آوری در افراد در معرض سوء استفاده مواد مخدر. فصلنامه‌ی  علمی – پژوهشی روا ن شناسی دانشگاه تبریز، 1(3)،35-26.
نجات، سحرناز؛ منتظری، علی؛  هلاکویی نایینی،  کوروش؛ محمد، کاظم و مجد زاده، سیدرضا (1385). استاندارد سازی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت: ترجمه و روان سنجی گونه‌ی ایرانی، مجله‌ی دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 4(4)، 12-1.
نریمانی، محمد؛ رجبی، سوران؛  افروز ، غلامعلی و صمدی خوشخو، حسن (1390). بررسی کارآمدی مراکز ناتوانی‌های یادگیری استان اردبیل در بهبود علایم اختلال یادگیری دانش‌آموزان. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری،1(1)، 128-109.
هادی تبار، حمیدده؛ نوابی نزاد، شکوه و احقر، قدسی (1390). تاثیرآموزش هوش معنوی روی کیفیت زندگی همسران جانباز. طب جانباز، 4 (2) :11-1.
Abolmaali, K. H., Mojtabaie, M., Rahimi, N (2013). Prediction of marital satisfaction based on social problem-solving skills and spiritual intelligence among married people. Journal of Behavioral Sciences, (2), 117-120. (Persian).
Afrooz, GH., Ghasemzadeh, S., Taziki, T., Mohajerani, M & Dalvand, M (2014). Effectiveness of sensorimotor interventions to increase the attention span of students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 4(1), 119-125. (Persian).
Amiri Majd, M., Hosseini, SF & Jafari, A (2014). Comparing the Quality of Life and Marital Intimacy among Parents of Children with Down syndrome, Parents of Children with Learning Disabilities, and Parents of Normal Children. Journal of Learning Disabilities, 4(1), 38-55. (Persian).
Ashkani, F & Heydari, A (2014).  Effects of emotional adjustment on psychological welfare and attributional styles of students with learning disabilities in primary school. Journal of Learning Disabilities, 4(1), 119-125. (Persian).
Atadokht, A., Norozi, H & Ghaffari, O (2014). The effect of social problem-solving training on psychological well-being and resiliency of students with learning difficulties (Text in Persian). Journal of Learning Disabilities, 3(2),92-108. (Persian). 
Borba, M (2001).  Building moral intelligence. San Francisco: Jossey-Bass Publications.
Brown, RCH (2013). Moral responsibility for (un)healthy behavior. Journal of Medical Ethics, 39, 695-698.
Faramarzi, M., Jahanian, K., Zarbakhsh, M., Salehi, S & Pasha, H (2014). The Role of Moral Intelligence and Identity Styles in Prediction of Mental Health Problems in Healthcare Students. Health, 6, 664-672.
Friborg, O.,  Barlaug,D., Martinussen,M., Rosenvinge,J.,  Hjemdal, O (2005). Resilience inrelationto personality and intelligence.  International Journal of Methods in Psychiatric Research, 14(1), 29–42.
Ghaffari, M & Rezaei, A (2013). Correlation of marital satisfaction and quality of life with life skill and obsessive -compulsive tendency among Payam-e-Noor University students. Medical Sciences, 23 (2),140-147. (Persian).
Haditabar, H., navabinejad, S & ahghar, G (2012). Effect of training spiritual intelligence on quality of life among veteran spouses. Iranian Journal of War and Public Health,4(2),1-12. (Persian).
Hamid, N., Keikhosravani, M., Babamiri, M & Dehghani M (2012).The relationship between mental health, spiritual intelligence with resiliency in student of Kermanshah University of medical sciences.JENTASHAPIR. 3(2),331-338. (Persian).
Husseindokht, A., Fathi Ashtiyani, A & Taqizadeh, MA. (2013). The relationship of spiritual intelligence and spiritual well-being with life quality and marital satisfaction. Religious Psychology. 6(2), 57-74. (Persian).
Jahed Motlagh, A., Younesi, J., Azkhosh, M. & Farzi,  M. (2015). The effect of training on psychological stress resiliency of female students living in dormitories. Journal of school psychology, 4(2), 7-21. (Persian)
Keshavarzi, S & Yousefi, F (2012). The Relationship between Emotional Intelligence, Spiritual Intelligence and Resilience. Journal of Psychology,16(63), 299-318. (Persian).
Khademi, M., Ghasemian, D & Hassanzadeh, R (2014). The relationship of psychological resilience and moral intelligence with psychological well-being in the employees of Iranian national tax administration. International Journal of Basic Sciences & Applied Research, 3 (8), 481-484.
Khodabakhshi Koolaee, A., Heidari, H., Khoshkonesh, A & Heidari, M (2013). Relationship between spiritual intelligence and resilience to stress in preference of delivery method in pregnant women. The Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility, 16(58), 8-15. (Persian).
Khormaee, F., Rahimi, F & Gholi poor, Z (2031). Relationship between spiritual intelligence and resilience and social intelligence.  Iranian 6th International Congress of Child and Adolescent Psychiatry. Tabriz University of Medical Sciences Faculty of Medicine.  (Persian).
Land,K C.,  Michalos, A C & Joseph Sirgy, M (2011). Handbook of Social Indicators and Quality of Life Research. Berlin: Springer Science & Business Media.
Lennick D, Kiel F (2008).  Moral Intelligence: Enhancing Business Performance and Leadership Success. Pennsylvania: Wharton School Publications.
Martin DE., Rao, A &  Sloan LR (2009). Plagiarism, Integrity, and Workplace Deviance: A Criterion Study. Ethics and Behavior.19 (1):36-51.
MashayekhiDolatabadi, M. R. & Mohammadi, M. (2014). Resilience and spiritual intelligence predictors of as academicself-efficacy in urban and rural students. Journal of school psychology, 3(2), 205-225. (Persian).
Moghadas, M &  Khaleghi, M (2013). Investigate of relationship between moral intelligence and distress tolerance in Isfahan staff. International Journal of Research In Social Sciences, 2(2), 26-30.
Mohammadi, M., Jazayeri, AR., Rafie, MH., Joukar, B & Pourshahnaz, A (2006). Resilience factors in individuals at risk for substance abuse. Quarterly Journal of psychology (Tabriz University),1(2,3),203-224. (Persian).
Mohammadi, S., Nakhaei, N., Borhani, F & Roshanzadeh, M (2013). Moral intelligence in nursing: a cross-sectional study in East of Iran. Ijme, 6 (5),57-66. (Persian).
Narimani, M., Rajabi, S., Afrooz, GH & Samadi Khoshkho, H (2011). Effectiveness of learning disability centers in improving learning disorder symptoms of students in Ardabil,1(1),109-128.  (Persian).
Nejat, S., Montazeri, A., Holakouie Naieni, K., Mohammad, K & Majdzadeh, S (2006). The world health organization quality of Life (WHOQOL-BREF) questionnaire: Translation and validation study of the Iranian version. Sjsph, 4 (4),1-12. (Persian).
Nijholt A, Stock O, Nishida T(2009).Social intelligence design in ambient intelligence. AI & Soc, 24,1–3.
Pinquart, M (2009). Moderating effect of dispositional resilience on association between hassles and
Poursardar, F., Abbaspour, Z., Abdi Zarrin S & Sangari, A A (2012). Effects of resilience on mental health and life satisfaction Yafteh. 14 (1), 81-89. (Persian).
psychological distress. Journal of Applied Developmental Psychology, 30, 1-8.
Rana, JS (2013).  A study of mental health of adolescents in relation to moral judgment, intelligence and personality. Department of Education , Punjabi University. 
Reich, J W., Zautra,A J.,  Stuart Hall, J (2012). Handbook of Adult Resilience. New York: Guilford Press.
Rezaei,A & Khalilzade A (2009). The relationship between social intelligence managers with job satisfaction of teachers in schools. Quarterly Journal of Instruction and Evaluation, 2(7), 121-145. (Persian).
Safarinia, M, Solgi Z & Tavakkoli, S(2011). Investigating validity and reliability of social Intelligence Questionnaire Among university students in Kermanshah. Social Psychology Research, 1(3), 57-70. (Persian).
Samani, S., Jokar, & Sahragard N (2007). Effects of resilience on mental health and life satisfaction. IJPCP, 13 (3),290-295. (Persian).
Schroeder, J (2011). Social Intelligence and Autism Spectrum Disorders. University Of York: United Kingdom.
Siadat, S., kazemi, I & Mokhtaripour M (2009). Relationship between Moral Intelligence and the Team Leadership in Administrators from Faculty Members` Point of View at the Medical Sciences University of Isfahan 2008-2009 . Journal of Health Administration, 12 (36),61-69. (Persian).
Soleimani,E. & Habibi, Y. (2014). The relationship between emotion regulation and resiliency with psychological well-being in students. Journal of school psychology, 3(4), 51-72. (Persian)
Wallenius M, Punamäki RL, Rimpelä A (2007). Digital Game Playing and Direct and Indirect Aggression in Early Adolescence: The Roles of Age, Social Intelligence, and Parent-Child Communication. Journal of Youth and Adolescence, 36(3): 325-36.
Waller, M. (2001). Resilience in ecosystemic context: Evolution of the concept. American Journal of Orthopsychiatry, 71, 290–297.
Yahyazadeh-Jeloudar, S &  Lotfi-Goodarzi, F (2012). The Relationship between Social Intelligence and Job Satisfaction among MA and BA Teachers. International Journal   Education Science, 4(3), 209-213. (Persian).
 
ناتوانی های یادگیری
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 2
پیاپی 17
اسفند 1394
صفحه 106-128

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار