تأثیر بازی‌های آموزشی مبتنی بر فرایندهای شناختی بر انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان با مشکلات ویژه خواندن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی، دانشگاه اراک

2 استادیار گروه روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اراک

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر بازی‌های آموزشی مبتنی‌بر فرایندهای شناختی بر انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان با مشکلات ویژه خواندن شهر اراک در سال تحصیلی 95-1394انجام شد. روش این تحقیق از نوع شبه تجربی بوده و با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان دچار مشکلات ویژه خواندن شهر اراک بودند که با علایم مشکلات ویژه یادگیری به مراکز  ناتوانی‌های یادگیری مراجعه کردند. نمونه تحقیق 20نفر از دانش‌آموزان کلاس دوم بودند که بر اساس آزمون وکسلر 4  و آزمون انگیزش تحصیلی هارتر غربالگری شدند و به تصادف در دو گروه کنترل و آزمایش قرار داده شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (میانگین، واریانس و انحراف معیار) و از تحلیل کواریانس برای مقایسه معنی‌داری تفاوت میانگین‌ها استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد میانگین‌های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در هر دو متغیر پیشرفت تحصیلی و انگیزش تحصیلی رشد معناداری داشته‌اند و نتایج آماری حاصل از تحلیل کواریانس در سطح (05/0=α) معنادار شده است. بنابراین بازی‌های آموزشی مبتنی بر فرایندهای شناختی توانست انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان با مشکلات ویژه خواندن را بهبود ببخشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of cognitive processes-based educational games on academic motivation and academic achievement of students with special reading difficulties

نویسندگان [English]

  • S Ghadirian 1
  • S Moosavipour 2
  • S Akbari charmhini 2
1 M.A Student in Arak University
2 Corresponding author: Assistant Professor, Department of Psychology and Education, Arak University
چکیده [English]

The aim of this study is investigating effectiveness of employing educational games based on cognition processing on educational motivation and educational achievement on students with specific dyslexia in Arak in 2015-2016. This study is a quasi-experimental study with a pre-test, post-test and a control group. A group of 20 students (second grade) with specific learning problem who were selected with Wechsler IV and Harter academic motivation scales participated in this study. They were randomly divided into two experimental and control groups. Descriptive statistics and analysis of covariance were used to analysis the data. The results of the study showed significant difference in academic achievement and academic motivation in two groups, with better performance for the experimental group (p<0.05). Accordingly the educational games based on cognitive processing could improve educational motivation and educational achievement in students with specific dyslexia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • educational games
  • specific dyslexia
  • cognition processes
  • Academic motivation
  • educational achievement
اخواست، آسیه؛ بهرامی، هادی، بیگلریان، اکبر و پورمحمدرضای تجریشی، معصومه. (1388). تاثیر بازی‌های آموزشی بر میزان یادگیری برخی از مفاهیم ریاضی در دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر. توانبخشی، 10(3)، 18-8.
احدی، حسن وکاکاوند، علیزاده.(1382). اختلال های یادگیری (از نظریه تا عمل)، به همراه راهکارهای عملی جهت رفع مشکلات رایج تحصیلی ویادگیری. چاپ اول، تهران، انتشارات ارسباران.
اسنولینگ، مارگارت و چارلز، هلمز.(1393). ماهیت و طبقه بندی اختلالات خواندن، نقدی بر پیشنهادات دی اس ام5 برای این اختلال. ترجمه سپیده مرادی. فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی، 14(3)، 69-59.
 
اصغری نکاح، سید محسن؛ کلانی، سارا و غنایی چمن آبادی، علی.(1392). درآمدی بر طراحی بازیهای آموزشی- رایانه ای با رویکرد زبان شناختی درحیطه اختلالات ویژه یادگیری. تعلیم و تربیت استثنایی، 13 (5)، 48-36.
اعظمی، محمود و جعفری، علیرضا.(1388). نقش بازی در پیشرفت تحصیلی کودکان پایه سوم مقطع ابتدایی شهرستان تهران در سال 86-1385. فصلنامه علوم رفتاری، 1(2)، 30-9.
افروز، غلامعلی.(1389). مباحثی در روانشناسی و تربیت کودکان و نوجوانان. چاپ دوازدهم، انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
امامی ریزی، کبری؛ حقانی، فریبا و یوسفی، علیرضا.(1393). مقایسه تاثیر آموزش به روش بازی و روش حل مسئله و روش سنتی بر پیشرفت تحصیلی مفاهیم ریاضی دانش‌آموزان سوم ابتدایی. مطالعات روانشناسی تربیتی، 10 (18)، 40-21.
 ام. جفری، دوروتی؛ روی مک، کوتلی و سی مون، هسون.(1385). بگذار بازی کنم( روانشناسی بازی) بازی های مناسب برای کودکان عادی و استثنایی. ترجمه لیلی انگجی. چاپ اول، تهران، نشر ساوالان. (تاریخ انتشار به زبان اصلی1913).
امیری آهویی، فرزانه.(1380). تاثیر بازی های آموزشی دومینوی رابطه چی گم شده بر حافظه کوتاه مدت و دیکته دانش‌آموزان پایه دوم ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد: دانشگاه پیام نور استان تهران.
امینی فر، الهه؛ صالح پور و بهرام زاده دباغ، حسین.(1391). بررسی تاثیر روش تدریس مبتنی بر بازی رایانه ای بر پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‌آموزان. فناوری در آموزش، 6 (3 )، 184-177.
تبریزی، مصطفی.(1389). درمان اختلالات خواندن. چاپ هفتم، تهران، نشر گفتمان خلاق.
تمنایی فرد، محمدرضا وگندمی، زینب.(1390). رابطه انگیزه پیشرفت با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان. فصلنامه راهبردهای آموزش،  4(1)، 19-15.
 سانقی، عطیه و احمدی، خدابخش (1395). اثربخشی آموزش اهداف زندگی (مبتنی بر مدل سبک زندگی) بر انگیزش تحصیلی و خودکارآمدی دانش‌آموزان. مجله ی روان شناسی مدرسه، 5(3)، 99-78.
جانگسما، آرتور.ای؛ پیترسن، ال مارک و مک لینز، ویلیام. پی.(1385). روان درمانگری کودک و نوجوان، طرح های مدون درمانی برای اختلالات دوره کودکی و نوجوانی. ترجمه علی صاحبی، علی اکبر ثمری، نادر باقری. چاپ دوم، مشهد، شرکت به نشر(تاریخ انتشار به زبان اصلی1943).
خزائی، کامیان و جمیلیان، نوشین.(1393). تاثیر بازی های آموزشی رایانه ای بر پیشرفت تحصیلی و خلاقیت دانش‌آموزان مقطع ابتدایی. فصلنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 5 (2)، 29-23.
درتاج، فریبرز (1392). مقایسه ی تأثیر دو روش آموزش به شیوه ی بازی و سنتی بر انگیزه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‌آموزان . مجله ی روان شناسی مدرسه، 2(4)، 80-62.
دباغ زاده، حسین.(1389). تاثیر بازی آموزشی رایانه ای بر انگیزه و پیشرفت ریاضی دانش‌آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر رجائی.
دلاور، علی( 1389). روش های آماری در روانشناسی و علوم تربیتی. انتشارات دانشگاه پیام نور.
رادمنش، عصمت وسعدی پور، اسماعیل (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی در انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر تهران. مجله ی روان شناسی مدرسه، 6(2)، 63-44.
رحیمیان بوگر، اسحق و صادقی، احمد.(1385). شیوع اختلالات خواندن در دانش‌آموزان دبستانی. روانپزشکی و روانشناسی بالینی در ایران، 12(4)، 402-396.
شریفی، طیبه و ربیعی، محمد.(1391). کاربرد چهارمین ویرایش آزمون هوشی وکسلر کودکان در تشخیص اختلال زبان نوشتاری و ریاضی. ناتوانی‌های یادگیری، 2(2)، 75-59.
شریفی، علی اکبر و داوری، رقیه.(1387). شیوع اختلالات خواندن در دانش‌آموزان پایه سوم و چهارم ابتدایی شهرکرد. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 8 (4)، 418-413.
صدق پور، صالح و غلامرضایی، فاطمه.(1392). نقش بازی رایانه ای دایمنشن بر انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی ریاضی با توجه به پیش دانسته های زبان و ریاضی دانش‌آموزان، فن آوری اطلاعات و ارتباطات د رعلوم تربیتی، 3 (3)، 112-89.
صفاریان، سعید؛ فلاح، وحی و میرحسینی، حمزه.(1389). مقایسه ی تأثیر آموزش به کمک نرم افزارهای آموزشی و روش تدریس سنتی بر یادگیری درس ریاضی. فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 1 (2)،36-21.
عابدین، علیرضا، بیرامی، پری، شاه محمدی، معصومه و زین الدین، محبوبه.(1392). لذت آموزش شیمی در کلاس. هشتمین سمینار آموزشی شیمی در ایران. دانشگاه سمنان.
عسگری، عزیزه و انگجی، لیلی.(1385). بازی و تاثیر آن در رشد کودک. چاپ اول، تهران، طراحان ایماژ.
لرنر، ژانت.(1384). ناتوانی‌های یادگیری، نظریه ها، تشخیص و راهبردهای تدریس. ترجمه عصمت دانش. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. (تاریخ انتشار به زبان اصلی1997).
محمدزاده املایی، رجبعلی، شهنی ییلاق، منیژه و مهرابی هنرمند، مهناز. (1388). مقایسه ی دانشجویان پسر دارای سبک های یادگیری متفاوت از لحاظ ویژگی های شخصیتی، انگیزه ی پیشرفت و عملکرد تحصیلی. دست آوردهای روانشناختی، دانشگاه شهید چمران، 4(1)، 154-125.
یار محمدی اصل، مسیب، رشید، خسرو و بهرامی، فرشته.( 1393). آموزش از طریق بازی و تاثیر آن بر بهبود نگرش و انگیزش ریاضی دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی. مجله ی روانشناسی مدرسه، 2 (3)، 135-132.
مهرداد، حسین.(1393). تاثیر بازی درمانی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان عقب مانده ذهنی دوره ابتدایی شهر خرم آباد در سال تحصیلی89-1388. روان شناسی افراد استثنایی، 1 (2)، 144-119.
نریمانی، محمد؛ سلیمانی، اسماعیل و تبریزچی، نرگس (1394). بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بر بهبود نگهداری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‌آموزان دارای اختلال ADHD. مجله ی روان شناسی مدرسه، 4(2)، 134-118.
نریمانی، محمد، سلیمانی، اسماعیل، زاهدبابلان، عادل و ابوالقاسمی، عباس(1392). مقایسه اثر بخشی کنش های اجرایی وبازی درمانی در بهبود حافظه کاری، نگهداری توجه و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مبتلا به نارسایی در حساب. مجله ی روان شناسی بالینی، 16(20)، 16-1.
نظری، سمیه، کوتی، الهام و سیاحی، حیدر.(1391). ملاکهای تشخیصی اختلالات یادگیری در مقیاس هوشی تجدید نظر شده وکسلر کودکان. تعلیم و تربیت استثنایی، (109)، 45-36.
یار محمدی واصل، مسیب؛ رشید، خسرو و بهرامی، فرشته (1393). آموزش از طریق بازی بر بهبود نگرش ریاضی دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 3(3)، 135-122.
هالاهان، دانیل. پی، لوید، جان، کافمن، جیمز. م، ویس، مارگارت پی و مارتینز، الیزابت.(1390). اختلالهای یادگیری(مبانی، ویژگی ها و تدریس مؤثر). ترجمه حمید علیزاده؛ قربان همتی علمدارلو؛ صدیقه رضایی دهنوی؛ ستاره شجاعی. چاپ دوم، تهران، نشر ارسباران.(تاریخ انتشار به زبان اصلی، 2005).
Akhvast,A., Bahrami, H., Biglarian, A., & Pourmohammadrezaye Tajrishi, M, .(2009). The Effect of Educational Games on the Level of Learning of Some Math Concepts in Educational Mentally Retarded Students. Rehabilitation, 10(3), 18-8. (Persian)
Ahadi, H., & Kakavand, A .(2003). Learning disabilities (from theory to practice), along with practical solutions to common educational problems. First edition, Tehran, Arasbaran Publishing . (Persian).
Asghari Nekah, S., Kalani, S., Ghanai Chamanabadi, A .(2013). The Effect of Designing Educational-Computer Games with a Linguistic Approach in the Field of Special Learning Disorders. Journal of Exceptional Education,13(5), 48-36. (Persian)
Azami, M., Jafari, A .(2009). Role playing in the educational achievement of children in the 3rd grade elementary school in Tehran in 2006-2006. Journal of Behavioral Sciences, 1(2), 30-9. (Persian)
Afrouz, G .(2010). Topics in psychology and education of children and adolescents. Twelfth Edition, Publications of the Association of Educators and Trainers. (Persian)
Emami rizi, K., Haqqani, F., & Yousefi, A .(2014). Comparison of the effect of game teaching method and problem solving method and traditional method on the academic achievement of mathematical concepts of elementary third grade students. Journal of Educational Psychology Studies, 10(18), 40-21. (Persian)
Abedin, Al., Beiraami, P., Shah Mohammadi, M., & Zainuddin, Mahboubeh .(2013). The pleasure of teaching chemistry in class. Eighth Seminar on Chemistry in Iran. Semnan University. (Persian)
Asgari, A., Angagi, L. (2006). The game and its impact on child development. First Printing, Tehran, Image Designers. (Persian)
Amiri Ahuyi, F .(2001). The Impact of Dominic Educational Games on the Relationship of Missing On Short Term Memory and the Dictation of Secondary Students. Master's Thesis: Payame Noor University of Tehran. (Persian)
Aminifar, g., Salehpour, B., & Zadeh Dabagh, H .(2012). The effect of computer-based teaching method on student's academic achievement. Technology in Education, 6 (3), 184-177. (Persian)
Brunstein, J. C; Mayer, G. W. (2005). Implicit and selfattributed motives to achieve;Two Separate but interacting needs. Journal of personality and social psychology, 89, 205-222.
Baykal, U; Sokmen, S; Korkmaz, S; Akgun, E. ( 2005).  mining student satisfaction in a nursing college. Nurse Educ Today, 25, 255–262. (Persian)
Dabaghzadeh, H .(2010). The Impact of Computer Educational Game on Students' Motivated and Mental Advancement. MSc Thesis, Tarbiat University, Rajaee University. (Persian)
Delavar, A .(2010). Statistical Methods in Psychology and Educational Sciences. Payam Noor University Press. (Persian)
Dortaj, F. (2014). Comparing the effects of game-based and traditional teaching methods on students’ learning motivation and math progress. Journal of school psychology, 2(4), 62-80. (Persian).
Franklin, S; Peat, M; Lewis, A. (2003). Non-traditional intervention to simulation discussion: the use of games and puzzles. Journal of Biological Education, 37(2), 79-84. (Persian)
Jangssma, Arthur J., Petersen, El Mark, & McLean, W. Pi .(2006). Child and adolescent psychotherapy, Curative treatment plans for childhood and adolescent disorders. Translation by Ali Sahebi, Ali Akbar Samiri, Nader Bagheri. Second Edition, Mashhad, Company Publishing (Original Publication Date 1943). (Persian)
Hahahan, d. Pi, Lloyd, J., Kauffman, J. M. Weiss, M. P.,& Martinez, E.(2011). Learning disabilities (basics, features, and effective teaching). Translation by Hamid Alizadeh; Ghorban Hemmati Alamdarlou; Sedighah Rezaei Dehnavi; Shojaee Setareh. Second edition, Tehran, Arasbaran publication. (Release date in original language 2005). (Persian)
Klein, J. D; Freitag, E. (1991). Effects of using an instructional game on motivation and performance. Journal of education research, 84, 45-53.
Khazaei, K., Jamilian, N .(2004). The impact of computer educational games on the academic achievement and creativity of elementary students. Journal of Information and Communication Technology in Educational Sciences, 5 (2), 29-23. (Persian)
Lerner, Janet .(2005). Learning disabilities, theories, diagnosis and teaching strategies. Translate knowledge of knowledge. Shahid Beheshti University Press. (Date of publication in original language 1997).
Mohammadzadeh Emlayi, R., Shanni Yilagh, M.,& Mehrabi Arminand, M.(2009). Comparing male students with different learning styles in terms of personality traits, motivation for progress and academic performance. Psychological Achievements, Shahid Chamran University, 4(1), 154-125.(Persian)
Mohammadi Asl, M., Rashid, K.,& Bahrami, F .(2014). Teaching through the game and its effect on improving the attitude and math motivation of elementary school students. Jornal of School Psychology, 2(3), 135-132. (Persian)
Mehrdad ,H.(2014). The Effect of Therapeutic Play on the Academic Achievement of Mentally Retarded Students in Khorramabad Primary School in the Year of Academic Years-1389. Jornal of Psychology of Exceptional Persons, 1(2), 144-119. (Persian)
M Jeffrey, D.,  Roy Mac, K. & Simeon, H .(2006). Let's play (game psychology) Games for ordinary and exceptional children. Translation by Lily Angie. First Printing, Tehran, Savalan Publishing. (Date of publication in original language 1913). (Persian)
Nazari, S., Kouti, E.,& Siyahi, H. .(2012). Diagnostic Criteria for Learning Disorders on Revised Vaxler's Scale of Children. Exceptional Education, (109), 45-36. (Persian)
Narimani, M., Soleymani, E. & Tabrizchi, N. (2015). The effect of cognitive rehabilitation on attention maintenance and math achievement in ADHD students. Journal of school psychology, 4(2), 118-134. (Persian). 
Narimani, M., Soleimani, I., Zahed Babolan, A., & Abolghasemi, A .(2013). Comparison of the effectiveness of executive and therapeutic interventions in improving working memory, keeping the attention and academic achievement of students with a disability in the account. Clinical Psychology, 16 (20), 16-1. (Persian)
Radmanesh, E. &Saadi pour, E. (2017). The influence of social skills training on motivation and educational progress of female high school students of Tehran. Journal of school psychology, 6 (2), 44-63. (Persian). 
Rahimian Booger, I., & Sadeghi, A .(2006). Prevalence of reading disorders in elementary school students. Journal of Psychiatry and Clinical Psychology in Iran, 12 (4), 402-396. (Persian)
Saneghi, A. & Ahmady, Kh. (2016). The impact of life - goals training (based on life style) on educational motivation and, self - efficacy among secondary school students. Journal of school psychology, 5(3), 78-99. (Persian).  
Snowling, M.,& Charles, H.(2014). The nature and classification of reading disorders, cash on the DSM 5 suggestions for this disorder. Translation of Sepideh Moradi. Journal of Exceptional Education, 14(3), 69-59. (Persian)
Sharifi, A., & Davari, R. (2008). The prevalence of reading disorders in primary and secondary school students of Shahrekord. Journal of Research in the field of exceptional children, 8 (4), 418-413. (Persian)
Sedghpour, S.,& Gholamrezai, F .(2013). The role of Dayman's computer game on the motivation of progress and academic achievement with regard to students' knowledge and knowledge of language and mathematics, Journal of Education and Information Technology, 3 (3), 112-89. (Persian)
Saffarian, S., Fallah, ., & Mirhosseini, H.(2010). Comparison of the Effect of Teaching Using Educational Software and Traditional Teaching Method on Learning Mathematical Lessons. Information and Communication Technology in Educational Sciences, 1 (2), 36-21. (Persian)
Sharifi, T., Rabiei, .(2012). The use of the fourth edition of the Wechsler IQ test for the diagnosis of written and mathematical disorder. Journal of  Learning Disabilities, 2 (2), 75-59. (Persian)
Tamanayi Fard, M.,& Gandami, Z .(2011). Relationship of the motivation of progress with academic achievement in students. Journal of Educational Strategies, 4(1), 19-15. (Persian)
Tabrizi, Mostafa .(2010). Treatment for reading disorders. Seventh Print, Tehran, Publication of Creative Discourse. (Persian).
Yarmohamadi Vasel,M., Rashid, K. & Bahrami,F. (2016). The effectiveness of instruction through the play in improving mathematics attitude of primary girl students. Journal of school psychology, 3(3), 122-135. (Persian).