اثربخشی برنامه داوسون-گوئیر بر بهبود توجه، حافظه فعال و بازداری رفتاری دانش‌آموزان نارساخوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روان شناسی عمومی- استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

2 گروه روان شناسی بالینی- تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

10.22098/jld.2020.1047

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی برنامه داوسون-گوئیر بر بهبود توجه، حافظه فعال و بازداری رفتاری دانش‌آموزان نارساخوان انجام شد. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را تمام دانش‌آموزان نارساخوان دوره ابتدایی شهر اردبیل در نیمه اول سال تحصیلی 1397-1398 تشکیل می‌دادند که از آن­ها 30 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه 15 نفری (آزمایش و گواه) بطور تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش هشت جلسه یک ساعته برنامه آموزشی داوسون-گوئیر را دریافت کردند. به منظور گردآوری داده‌ها از پرسشنامه درجه‌بندی رفتاری کارکردهای اجرایی (BRIEF) استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره (MANCOVA) با نرم‌افزارآماری SPSS20 صورت گرفت. یافته‌ها نشان داد برنامه داوسون-گوئیر تأثیر معناداری بر بهبود توجه، حافظه فعال و بازداری رفتاری دانش‌آموزان نارساخوان پایه دوم دارد (01/0 P<). نتایج حاصله تلویحات مهمی در زمینه آموزش و خدمات مشاوره‌ای به عنوان بخشی از درمان برای دانش‌آموزان نارساخوان ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of dovson-guare program on improvement of attention, working memory, and behavioral inhibition of primary secondary students with dyslexia

نویسندگان [English]

  • N Siavoshifar 1
  • P Tajalli 1
  • M Sharyat Bagheri 2
1 General Psychology Group Exceptional Education, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.
2 Clinical-Educational Psychology Department, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study attempts to examine the effect of dovson-Guare program on improvement of attention, working memory, and behavioral inhibition of primary secondary students with dyslexia. This study was quasi-experimental using a pre-test, post-test, with a control group design. The research population of the study included all primary students with dyslexia at first half of school year (2018-2019) in Ardabil from which 30 students were selected through available sampling. They were divided into an experimental and a control group. The experimental group received an-hour Dovson-Guare trainingfor about 8 sessions. Behavior Rating Inventory of Executive Functioning questionnaire (BRIEF) was used for data collection. MANCOVA (multivariate analysis of Covariance) was used for data analysis. The findings showed that Dovson-Guare program have significant effect on improvements of attention, working memory, and behavioral inhibition of primary secondary students with dyslexia (p˃0.01). Moreover, the results provided important allusions about educational and consulting services as some cures for students with dyslexia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • dovson-guare program
  • attention
  • working memory
  • behavioral inhibition
  • dyslexia

مراجع

انجمن روان­پزشکی آمریکا (2013). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5. ترجمه یحیی سید محمدی (1394)، چاپ چهارم، تهران: نشر روان.
امیدوار، عظیم؛ دانا، امیر؛ حمزه سبزی، امیر و پورپناهی کل تپه، محمد. (1397). تأثیرآموزش براساس تربیت بدنی رشدی بر حافظه کاری دانش آموزان مقطع ابتدایی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 7(1)، 83-101.
تقی زاده، سارا؛ نریمانی، محمد؛ صادقی هشجین، گودرز و بشرپور، سجاد. (1397). اثر بخشی آموزش ادراک دیداری بر بهبود توجه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 7(1)، ۱۲۰-1۰۲.
ثقفی، مجید؛ استکی، مهناز و عشایری، حسن. (1391). مقایسه انواع کارکردهای اجرایی دانش آموزان با ناتوانی‌های یادگیری غیر کلامی و نارساخوان. فصلنامه کودکان استثنایی، 12(44)، 27-36.
جوانمرد، غلامحسین و اسدالهی فام، شعله (1396). مقایسه کارکردهای اجرایی کودکان مبتلاء به ناتوانی یادگیری ریاضیات با کودکان دارای ناتوانی خواندن، نوشتن و عادی. فصلنامه عصب روانشناختی، 3(10)، 50-39.
درتاج، فریبرز (1392). مقایسه­ی تأثیر دو روش آموزش به شیوه­ی بازی و سنتی بر انگیزه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‌آموزان. مجله ی روان شناسی مدرسه، 2(4)،80-62.
داوسون، پگ و گوئیر، ریچارد (2010). کارکردهای اجرایی در کودکان و نوجوانان. راهنمایی سنجش و مداخله. ترجمه علی اکبر ابراهیمی، احمد عابدی، سالار فرامرزی و منیر بهروز (1393)، اصفهان: نشر نوشته.
دهقانی، مصطفی؛ کریمی، نرگس؛ تقی پورجوان، عباسعلی؛ نتاج جلودار، فهیمه و پاکیزه، علی (1391). اثربخشی بازی‌های حرکتی ریتمیک (موزون) بر میزان کارکردهای اجرایی کودکان با ناتوانی‌های یادگیری عصب روانشناختی تحولی پیش از دبستان. مجلة ناتوانی‌های یادگیری، 2(1)، 77-53.
زمانی، اصغر و پور آتشی، مهتاب. (1396). رابطه حافظه کاری، باورهای خودکارآمدی تحصیلی و اضطراب آزمون با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. مجله ی روان شناسی مدرسه، 6(4)، 25-44.
شریفی، علی اکبر؛ زارع، حسین و حیدری، میترا (1392). مقایسه حافظة فعال بین دانش‌آموزان نارساخوان و دانش‌آموزان عادی. مجلة ناتوانی های یادگیری، 2(3)، 17-6.
عابدی، احمد (1389). یادگیری چگونه یاد گرفتن (مهارت‌های شناختی و فراشناختی یادگیری). اصفهان: انتشارات برترین اندیشه.
عابدی، احمد؛ ابراهیمی، علی‌اکبر؛ یارمحمدیان، احمد و فرامرزی، سالار (1395). اثربخشی برنامه داوسون-گوایر بر کارکردهای اجرایی کودکان پیش‌دبستانی با ناتوانی‌های یادگیری عصب روانشناختی/تحولی. مجله مطالعات ناتوانی، ۶ (1)، 157-152.
عبداللهی پور، فروزان؛ علی زاده زارعی، مهدی؛ اکبرفهیمی، ملاحت و کرمعلی اسماعیلی، سمانه (1395). تهیه نسخه فارسی پرسشنامه سنجش رفتاری کارکرد اجرایی- نسخه پیش دبستانی و بررسی روایی ظاهری و محتوایی آن. مجله توانبخشی، ۱۷ (۱)، 19-12.
موسوی، سیدعلی؛ ولی نژاد، مهدی و شیرکرمی، فرهاد (1394). بررسی شیوع اختلالات یادگیری در دانش آموزان مدارس عادی دوره ابتدایی. اولین همایش ملی علوم انسانی اسلامی، تهران، ایران.
نظری، محمدعلی؛ واحدی، شهرام؛ روشندل راد، محبوبه و کافی، موسی. (1395). نقش حافظه ی کاری بر روند تحولی ادراک زمان در کودکان دبستانی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 5(1)، 101-117.
نریمانی، محمد؛ سلیمانی، اسماعیل و تبریزچی، نرگس. (1394). بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بر بهبود نگه­داری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان دارای اختلالADHD.  مجله‌ی روان­شناسی مدرسه، 4(2)، ۱۳۴- 1۱۸
نصیری دشتکی، مریم (1396). مقایسه اثربخشی برنامه داوسون-گوئیر و کوئین بر مهارتهای اجرایی کودکان پیش‌دبستانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه نجف آباد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
نوده ئی، خدیجه؛ صرامی، غلامرضا و کرامتی، هادی (1395). رابطة کارکردهای اجرایی و ظرفیت حافظة کاری با عملکرد خواندن دانش‌آموزان: نقش سن، جنس و هوش. مجله روان‌شناسی شناختی، ۴ (۳)، 20-11.
هالاهان، د؛ کافمن، ج؛ ویس، م؛ مارتینز، ال (2014). اختلال‌های یادگیری (مبانی، ویژگی‌های و تدریس موثر). ترجمه حمید علیزاده، ستاره شجاعی، صدیقه رضایی دهنوی و قربان همتی علمدارلو (1395)، تهران: انتشارات ارسباران.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. Arlington, VA, American Psychiatric Association.
Abdollahipour, F., Alizadeh Zarei, M., Akbar Fahimi, M. & Karamali Esmaeili, S. (2016). Study of Face and Content Validity of the Persian Version of Behavior Rating Inventory of Executive Function, Preschool Version. Iranian Rehabilitation Journal; 17 (1),12-19. (Persian)
Abedi, A. (2010). Learning how to learn (cognitive and meta-cognitive learning skills). Esfahan: Bardasht-e Andishe Publications. (Persian)
Ana, P. N., Patrícia, A. P., Simone, A. L. & Simone, R. (2018). Relationship between phonological working memory, metacognitive skills and reading comprehension in children with learning disabilities. The Journal of Applied Oral Science, 26(1), 54-60.
Anderson, V., Anderion, P., Northam, E., Jacobs, R. & Caltrops. C. (2011). Development of executive Functions through late childhood and adolescence: An Australian sample. Developmental Neuropsychology. 20(2), 385- 406.
Barkley, R. A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: Constructing a unifying theory of ADHD. Psychological Bulletin, 121(1), 65-94.
Barkley, R.A. (2006). Attention-Deficit/ Hyperactivity Disorder: A Handbook for Diagnosis and Treatment. (3 ed). New York: The Guilford Press.
Brandenburg, J., Julia, K., Anne, J., Büttner, G. & Hasselhorn, M. (2015). Working memory in children with learning disabilities in reading versus spelling. Searching for overlapping and specific cognitive factors. Journal of Learning Disabilities, 48(6), 622-634.
Brittany, A.B., Sophia, K.A., Sarah M.G., Adrian, M.S. & Shelley, C. H. (2018). The Role of Executive Functioning and Academic Achievement in the Academic Self-Concept of Children and Adolescents Referred for Neuropsychological Assessment. Children, 5(83), 1-13.
Dortaj, F. (2013). Comparison of the effect of two methods of traditional and l game teaching on students' motivation and academic achievement. Journal of School Psychology, 2(4), 62-80. (Persian).
Dawson, P. & Guare, R. (2010). Executive skills in children and adolescents, second Edition: A Practical Guide to Assessment and Intervention. Guilford Practical Intervention in the Schools.
Dehghani, M., Karimei, N., Tagipour Javan, A.A., Nattaj Jeloda, F. & Pakizeh. A. (2012). The effectiveness of rhythmic movement games (weighted) on the rate of executive function in children with neuropsychological learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 2(1), 53-77. (Persian)
Ebrahimi, A. A., Abedi, A., Yarmohamadian, A. & Faramarzi, S. (2016). Effectiveness of Dawson- Guare program on Executive Functions of pre-school children with neuropsychological/ developmental learning disability. Middle Eastern Journal of Disability Studies; 6(1),152-157. (Persian)
Esesternberg, A.M. (2006). Attention performance in young adults with learning disabilities. Learning and Individual Differences, 14, 125-133.
Fadaei, E., Tavakoli, M., Tahmasebi, A., Narimani, M. & Shiri, V. (2017). The Relationship between Executive Functions with Reading Difficulties in Children with Specific Learning Disorder. Arch Neurosci, 1(3), 50-59.
Freeman, D., Strtup, H., Hraham, D., Cernis, E., Wingham, G., Pugh, K. & et al. (2013). The interaction of affective with psychotic processes: A test of the effects of worrying on working memoty, jumping onclusions, and anomalies of experience in patients with persecutory delusions. Journal of Psychiatric Research, 48(2), 1837-1842.
Gioia, G. A., Isquith, P. K., Guy, S. C. & Kenworthy, L. (2000). Test review behavior rating inventory of executive function. Child Neuropsychology; 6(3), 8-235.
Hallahan, D., Kaufman, J., Weiss, M. & Martinez, L. (2014). Learning Disorders (Basics, Features, and Effective Teaching). Translated by Alizadeh, H., Shojaee, A., Rezai Dehnavi, S. & Hemati Alamdarloo, G. (2016). Tehran: Arasbaran Publications. (Persian)
Javanmard, G. & Asadollahifam, S. H. (2017). Comparison of Executive Functions of Mathematical Learning Disabled Children with Reading, Writing Learning Disabled and Normal Children. Europsychology, 3(3), 39-50. (Persian)
Kirk, S. A., Gallager, J. J. & Anastasiow, N. J. (2006). Educating exceptional Children. Boston: Houghton Mifflin company.
Kolkman, M., Hoijtink, H.J., Kroesbergen, E.H. & Leseman, P. M. (2013). The role of executive function in numerical magnitude skills. Learning and Individual Differences, 24(2), 145-151.
Krause, T.H. (2015). Pinpointing the Deficit in Executive Functions in Adolescents with Dyslexia Performing the Wisconsin Card Sorting Test. J Learn Disabil, 47(3), 208-223.
Laura, T., Paola, V. & Maria C.(2015). Improving executive function in childhood: evaluation of a training intervention for 5-year-old children. Front Psychol, 6(1), 525- 260.
Leisman, G. & Melillo, R. (2010). Effects of motor sequence training on attentional performance in ADHD children. International Journal on Disability and Human Development, 9(4). By Walter de Gruyere Berlin New York.
Lovio, R., Halttunen, A., Lyytinen, H., Näätänen, R. & Kujala, T. (2012). Reading skill and neural processing accuracy improvement after a 3-hour intervention in preschoolers with difficulties in reading-related skills. Brain research, 1448, 42-55.
Mousavi, S., Velinjad, M. & Shirkami, F. (2015). Prevalence of Learning Disorders in Primary School Students. First National Conference on Islamic Humanities, Tehran, Iran. (Persian)
Natália, M. & Alessandra, S. (2015). Is it possible to promote executive functions in preschoolers? A case study in Brazil. International Journal of Child Care and Education Policy, 6(4), 259-267.
Narimani, M., Taghizadeh Hir, S., Sadeghi, G. & Basharpoor, S. (2020). Effectiveness of Visual Perception Training in the Improvement of the Working Memory of Students with Attention-Deficit Hyperactivity Disorder. Journal of Research in Psychopathology, 1(2), 456-66. 
Narimani, M., Soleymani, E. & Tabrizchi, N. (2015). The effect of cognitive rehabilitation on attention maintenance and math achievement in ADHD students. Journal of School Psychology, 4(2), 118-134. (Persian).
Nasiri Dashtaki, M. (2017). Comparison of the Effectiveness of the Dawson-Guair and Quinn Program on Preschool Children's Executive Skills. Master's Degree in General Psychology, Najaf Abad University, Faculty of Education and Psychology. (Persian)
Nazari, M., Vahedi, S., Roshandel Rad, M., Kafi, M. (2016). The role of working memory in the process of transformation time perception in school-age children. Journal of School Psychology, 5(1), 101-117. (Persian).
Nodei, Kh., Sarami, Gh. & Keramati, H. (2016). The relation between function and working memory capacity and Students' reading performance: executive. Journal of Cognitive Psychology; 4 (3), 11-20. (Persian)
Nigg, J. T. (2001). Is ADHD a disinhibitory disorder? Psychological Bulletin, 127(5), 571-598.
Omidvar, A., Dana, A., Hamzeh Sabzi, A., Pourpanahi Koltapeh, M. (2018). The effect of education based on developmental physical education on working memory of elementary school students. Journal of School Psychology, 7(1), 83-101. (Persian).
Ronnberg, J., Rudner, M., Foo, C. & Lunner, T. (2008). Cognition counts; a working memory system for ease of language understanding (ELU).International Journal of Audiology, 47, 171-177.
Seidman, L. J. (2006). Neuropsychological functioning in people with ADHD across the lifespan. Clinical Psychology Review, 26 (20) 466–485.
Sorel, O. (2007). Aging of the Planning process: The role of executive functioning. J Brain and Cognition; 66(1), 196-201.
Sharif, A. A., Zare, H. & Heidari, M. (2013). Comparing working memory in dyslexic and normal students. Journal of Learning Disabilities, 2(3), 6-17. (Persian)
Swanson, H. L. & Jerman, O. (2006). Math disabilities: A selective meta - analysis of the literature. Review of Educational Research, 76(2), 249-27.
Taghizadeh, S., Narimani, M., Sadeghi Hashjin, G., Basharpoor, S. (2018). The effectiveness of visual perception training on improving attention in students with ADHD. Journal of School Psychology, 7(1), 102-120. (Persian).
Towse J. N., Cowan N., Horton N. J. & Whytock S. (2008). Task experience and children's working memory performance: a perspective from recall timing. British Journal of Developmental Psychology, 44(1), 695–706.
Watson, S. Gable, L. & Morin, L. (2016). The Role of Executive Functions in Classroom Instruction of Students with Learning Disabilities. International Journal School Psychology. 3(3), 1-7.
Westerberg, H. & Klingberg, T. (2007). Changes in cortical activity after training of working memory-a single-subject analysis. Physiol Behav; 92(1), 92-186.
Willburger, E. (2010). Temporal processing, attention and learning disorders. Journal Learning and Individual Differences, 20, 393–401.
Woolfolk, A. E. (2001). Educational psychology (8th Ed). Boston: Allyn and Bacon.
 Zamani, A. & Pouratashi, M. (2018). The relationship between academic performance and working memory, self-efficacy belief, and test anxiety. Journal of School Psychology, 6(4), 25-44. (Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار