بررسی اثربخشی بازی‌های توجه‌افزا بر کارکرد ریاضی دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه الزهرا

2 کارشناسی ارشد گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه الزهرا

3 استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه الزهرا

چکیده

هدف از اجرای این پژوهش بررسی اثربخشی بازی­های توجه­افزا بر کارکرد ریاضی دانش­آموزان دارای ناتوانی یادگیری ریاضی بوده است. روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش دربردارنده ی دانش­آموزان حساب­نارسای پایه چهارم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی94-1393 بود. نمونه­ای به حجم 20 نفر، به روش نمونه­گیری طبقه­ای تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه جای‌دهی شدند. دانش­آموزان گروه آزمایش، 14 جلسه بازی­های توجه­افزا داشتند؛ اما گروه گواه برنامه­های معمول خود را دنبال کردند. برای سنجش سطح توجه اعضای نمونه از آزمون عملکرد پیوسته(CPT) و برای سنجش عملکرد ریاضی، از آزمون حل­مسئله ریاضی استفاده شد. داده­های حاصل از این آزمون­ها با استفاده از روش­های آمار توصیفی میانگین و انحراف­استاندارد و روش آمار استنباطی تحلیل کوواریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شد. نتایج، حاکی از آن بود که بازی­های توجه­افزا بر هر دو متغیر عملکرد ریاضی  (44/64F=، 01/0P<)و توجه(34/67F=، 01/0P<) موثر بود؛ اما بر توجه، اثر بیشتری داشت. با توجه به تأثیر مثبت بازی­های توجه­افزا بر توجه و عملکرد ریاضی، پیشنهاد می­شود که بازی­های متنوع با کاربردهای آموزشی و تقویتی ویژه کودکان دارای ناتوانی یادگیری طراحی و اجرا شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the effect of attention-increasing games on the math performance and attention of students with dyscalculia

نویسندگان [English]

  • M AkhavanTafti 1
  • F RobatJazi 2
  • Z Hashemi 3
1 Corresponding author : Associate Professor, Educational Psychology Department, Alzahra University
2 M.A in Educational Psychology, Alzahra University.
3 Assistant Professor, Educational Psychology Department, Alzahra University.
چکیده [English]

The present research investigated the effect of attention-increasing games program on the math performance of students with dyscalculia. Research population comprised all the 4th grade students with dyscalculia in the academic year 2015-2016 in Tehran. Twenty students were selected using stratified sampling method and were assigned randomly to experimental and control groups. The experimental group had 14 AI games sessions, while the control group continued with their academic routines. Continuous Performance Test (CPT, Hadianfar, et.al, 2000) and Math Test (Golparvar, et.al, 2010) were used as the pre and post tests for both the groups. Data was analyzed using descriptive and inferential statistics-ANCOVA-. Results showed that AI games improved attention level (F=67/34, P> 0.01) and math performance (F=64/44, P> 0.01) of the experimental group; however, it was more influential on students’ attention. It is concluded that design and use of such interventions are beneficial for learning and academic enhancement of students with learning disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • dyscalculia
  • attention-increasing games
  • Math performance

مراجع

اخوان­تفتی، مهناز و راقبیان، رویا. (1392). بهتر بخوانیم: راهکارهایی برای بهبود درک مطلب و انگیزش خواندن. تهران: نشر آوای­نور.
آزادفلاح، پرویز؛ رسول­زاده طباطبایی، سیدکاظم؛ سلطانی­فر، عاطفه و مشهدی، علی (1388). رواسازی آزمون عملکرد پیوسته. موسسه تحقیقات علوم رفتاری شناختی سینا.
اعظمی، محمود و جعفری، علیرضا.(1388). نقش بازی در پیشرفت تحصیلی(زبان­آموزی) کودکان پایه ی سوم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی86-1385. مجله علوم­رفتاری، 1(2)، 30-9.
امانی، ملاحت؛ برهمند، اوشا و نریمانی، محمد (1391). اثربخشی روش­های نوروسایکولوژیک و تعلیم محتوا در اصلاح اختلال یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 1(2)، 21-6.
اهرمی، راضیه(1390). اثربخشی آموزش دقت بر توانایی خواندن دانش‌آموزان نارساخوان دختر پایه سوم ابتدایی شهر اصفهان. پایان­نامه ی کارشناسی­ارشد، دانشگاه اصفهان.
تبریزی، مصطفی؛ تبریزی، علیرضا و تبریزی، نرگس (1393). درمان اختلالات یادگیری ریاضی. تهران. نشر فراروان.
جنتیان، سیما.(1387). اثربخشی بازی­درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر شدت علائم اختلال بیش‌فعالی دانش‌آموزان پسر 9 تا 11 ساله. پایان­نامه ی کارشناسی­ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. خوراسگان.
حمید، نجمه.( 1385). بررسی اختلال یادگیری ریاضی در دانش‌آموزان دختر و پسر دوره ابتدایی ناحیه یک شهر تهران و اثر آموزش کاربردی در کاهش اختلال ریاضی آنان. مجله علوم­تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 13(2)، 136-119.
دیویس، رونالد­دی؛ براون، الدون­امر (1987). موهبت نارساخوانی. ترجمه اخوان­تفتی، مهناز و فیضی­پور، هایده. (1384). دانشگاه الزهرا(س). تهران.
سلحشور، ماندانا (1391). مشکلات و ناتوانی‌های یادگیری کودکان. تهران: رسا.
سیف­نراقی، مریم و نادری، عزت­اله ( 1389). نارسایی‌های ویژه در یادگیری. تهران: نشر ارسباران.
شورکی، قنبر؛ ملک­پور، مختار و احمدی، غلامرضا (1389). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های حرکتی ظریف بر یادگیری مفاهیم ریاضی در کودکان دارای اختلال یادگیری ریاضی پایه سوم تا پنجم شهرستان میبد. فصلنامه ی رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 13(22)، 126-105.
عابدی، احمد؛ پیروزفر، معصومه و یارمحمدیان، احمد.(1391). اثربخشی آموزش توجه بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 2، 106-92.
قمری­گیوی، حسین؛ نریمانی، محمد و بشرپور، سجاد (1387). مقایسه پردازش خودکار و کنترل­شده اطلاعات در افراد مبتلابه اختلال افسردگی اساسی و افراد بهنجار و بررسی تأثیر داروهای ضدافسردگی بر این متغیرها. مطالعات روان شناختی، 4(1)، 103-87.
کاپلان، هرولد و سادوک، بنجامین­جیمز(2001). خلاصه روانپزشکی. جلد دوم. ترجمه پورافکاری، نصرت‌الله.(1385). تهران: نشر شهرآب.
کریمی، یوسف.( 1387). اختلالات یادگیری: مسائل نظری و عملی به انضمام مطالعات موردی. تهران: نشر ساوالان.
گلپرور، فرشته؛ میرنسب، میرمحمود و فتحی­آذر، اسکندر.(1389). اثربخشی آموزش خودنظارتی توجه بر عملکرد حل­مسئله ریاضی دانش‌آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی دچار ناتوانی ریاضی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 4(3)، 41-41.
لرنر، ژانت (1997). ناتوانی‌های یادگیری: نظریه­ها، تشخیص، و راهبردهای تدریس. ترجمه دانش، عصمت. (1384). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نریمانی، محمد؛ عباسی، مسلم؛ بگیان کوله مرز، محمدجواد و رضایی فرد، اکبر(1394). مقایسه اثر بخشی آموزش های کنترل تکانه و توجه بر پردازش هیجانی، تکانشگری و حواس پرتی دانش آموزان مبتلا به اختلال ریاضی. مجله ی پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، 9(22)، 1-22.
نریمانی، محمد؛ پرزور، پرویز و بشرپور، سجاد(1394). مقایسه ی حساسیت بین فردی و تعادل عاطفی در دانش آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. مجله ی ناتوانی های یادگیری، 5(1)، 125-141.
نریمانی، محمد؛ سلیمانی، اسماعیل و تبریزچی، نرگس(1394). بررسی تاثیر توانبخشی شناختی بر بهبود نگهداری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان دارای اختلال ADHD. مجله ی روان شناسی مدرسه، 4(2)، 134-118.
نریمانی، محمد و شربتی، انوشیروان(1394). مقایسه ی حساسیت اضطرابی و عملکرد شناختی در دانش آموزان با و بدون نارسانویسی. مجله ی ناتوانی های یادگیری، 4(4)، 85-100.
مطهری، محمدرضا و اندرودی، اصغر(1390). راهنمای انتخاب اسباب­بازی (با تأکید بر روانشناسی بازی). تهران: نشر البرز.
مهجور، سیامک (1392). روانشناسی بازی(تجدید­نظر کامل). تهران: نشر ویرایش.
هادیان فر، حبیب؛ نجاریان، بهمن؛ شکرکن، حسین و مهرابی­زاده، مهرناز.(1379). تهیه و ساخت فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته. مجله روانشناسی، 4(4)، 404-388.
هالاهان، دانیل­پی و کافمن. جیمز (2005). اختلال­های یادگیری(مبانی، ویژگی­ها، تدریس موثر). ترجمه علیزاده، حمید؛ همتی، قربان و رضایی­دهنوی، صدیقه. (1392). تهران: نشر ارسباران.
هونجانی، اسماعیل (1386). اثربخشی آموزش دقت بر توانایی دیکته­نویسی دانش‌آموزان دوره ابتدایی دارای اختلال یادگیری شهر اصفهان. پایان­نامه ی کارشناسی­ارشد. دانشگاه اصفهان.
Amani, M., Barahmand, U. & Narimani, M.(2012). An examination of the effectiveness of neuropsychological and content-based training methods in the remediation of mathematics disorder. Journal of Learning Disabilities, 1(2), 6-21. (Persian).
Bowen A, Lincoln N (2007(. Cognitive rehabilitation for spatial neglect following stroke. Cochrane Database of Systematic Reviews Issue 2. DOI: 10.1002/14651858.CD003586.pub2.
Cañas, J. J. Quesada, J. F., Antolí, A., Fajardo, I. (2013). Cognitive flexibility and adaptability to environmental changes in dynamic complex problem-solving tasks, Ergonomics, 46, 482, 496.
Dowker, A. (2008). Mathematical difficult. United States: Academic press: Educational       Phycology series.
Epsy. K.A., McDiarmid, M.M., Cwik. F., Stalets, M. M., Hamby, A, & Senn, T. (2004). Thecontribution of executive funection to emergent mathematic skill in preschool children.Developmental Neurophysiology, 26, 465-486.
Ghamari Givi, H.,  Basharpour, S. & Narimani, M (2008). The comparison of the automatic and controlled information processing in persons with major depression disorder and normal persons and effects of antidepressant agents on them. Quarterly Journal of Psychological Studies, 4(1), 87-104. (Persian).
Geary, D. C. (2010). Mathematical disabilities: Reflections on cognitive, neuropsychologicaland genetic components. Learning and Individual Differences, 20 (2), 130-133.
Jordan, N. C., Glutting, J., & Ramineni, C. (2010). The importance of number sense to mathematicsachievement in first and third grades. Learning and Individual Differences, 20, 82-88.
Kesler, S. R, Lacayo, N. J. Jo, B. (2011). A pilot study of an online cognitive rehabilitation program for executive function skills in children with cancer-related brain injury, Department of Psychiatry and Behavioral Sciences, Stanford University, 25 (1), 101-12
Landerl, K., Fussenegger, B., Moll, K., & Willburger, E. (2012). Dyslexia and dyscalculia:Two learning disorders with three different cognitive profiles. Journal of ExperimentalChild Psychology, 4(3), 234-244.
Mazzocco, M. M. M., & Hanich, L. B. (2010). Math achievement, numerical processing, And executivefunctions in girls with Turner Syndrome(TS):Do Girls with Ts have Math Learning Disability? Learning and Individual Differences, 20, 70-81.
McCloskey, G., Perkins, L., &Divner, B. (2009). Assessment and intervention for executive function difficulties. New York: Rutledge Press.
Meltzer, L. (2007). Executive Function in Education: from Theory to practice. NewYork: Guile Ford Press.
Milton, H. (2010). Effects of A Computerized Working Memory Training Program On. Attention, Working Memory, And Academics, In Adolescents With Severe ADHD/LD.
Narimani, M., Porzoor, P. & Basharpour, S.(2015). Comparison of interpersonal sensitivity and emotional balance in students with and without specific learning disorder. Journal of Learning Disabilities, 5(1), 125-141. (Persian).
Narimani, M., Abassi, M., Bagiyan, M. J. & Rezaie, A. (2016). The Effectiveness of Impulse Control and Attention Training on Emotional Processing, Distractibility and Impulsiveness in Students with Dyscalculia. Researches of Cognitive and Behavioral Science, 5(2), 1-22. (Persian). 
Narimani, M., Soleymani , E. & Tabrizchi, S.(2015). The effect of cognitive rehabilitation on attention maintenance and math achievement in ADHD students. Journal of School Psychology, 4(2), 118-134. (Persian).
Narimani, M. & Sharbati, A. (2015). Comparison of anxiety sensitivity and cognitive function in students with and without dysgraphia. Journal of Learning Disabilities, 4(4), 85-100. (Persian).
O’Connel, R. G., Bellgrove, M. A., & Robertson, I. H. (2007). Avenues for the NeuroRemediation of ADHD: Lessons from Clinical Neurosciences. In M. Fitzgerald, M.Bellgrove, M., Gill, M. (2007). West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
Seidman, L. J. (2006). Neuropsychological functioning in people with ADHD across the lifespan. Clinical Psychology Review, 26, 466–485.    
Sohlberg M. M, & Mateer C. A. (2001). Cognitive rehabilitation: An integrative neuropsychological approach. New York: The Guilford Press. 
Swanson, L. H. & Jerman, O. (2006). Math Disabilities: A selective meta- Analysis of the literature.Review of educational Research, 76, 249-251.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار