اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی روی تنیدگی،انعطاف پذیری شناختی و استحکام روانی مادران دارای فرزند با اختلالات یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته توانبخشی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

2 استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی،دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش گروهی مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر تنیدگی، انعطاف‌پذیری و استحکام روانی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلالات یادگیری انجام شد.
روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مادران دارای فرزند مبتلا به اختلالات یادگیری شهرستان شاهرود در سال 1401 بود؛ که به مراکز توانبخشی مرتبط با اختلالات یادگیری این شهر مراجعه کرده بودند که به صورت نمونه‌گیری در دسترس تعداد 30 نفر از آنها انتخاب و به صورت تصادفی ساده در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل گمارده شدند. سپس گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 60 دقیقه‌ای تحت مداخله‌ی مهارت‌های مثبت اندیشی قرار گرفتند و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرند . آزمودنی ها قبل و بعد از مداخله و همچنین در مرحله پیگیری به پرسشنامه‌های تنیدگی والدین آبیدین ، انعطاف‌پذیری شناختی مارتین و روبین و استقامت ذهنی پیتر کلاگ پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌های پژوهش از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره(مانکووا) استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر کاهش تنیدگی و افزایش انعطاف پذیری‌شناختی و استحکام روانی مادران دارای فرزند با اختلال یادگیری تاثیر معناداری دارد.(01>P)
نتیجه‌گیری: بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که از مهارت‌های مثبت‌اندیشی در کاهش علائم منفی روانشناختی مادرانی استفاده کرد که کودکان دارای اختلالات یادگیری دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

effectiveness of group training of positive thinking skills on the stress, flexibility and mental strength of mothers with children with learning disorders

نویسندگان [English]

  • Mohammad Azami 1
  • Mohammad Hadi Safi 2
  • fatemeh behjati ardakani 2
1 Master's student, Rehabilitation, Faculty of Humanities and Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, ,Ardakan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Humanities & Social Sciences, Ardakan University, Ardakan, Iran
چکیده [English]

AbstractABSTRACT

Objectives: The purpose of thise study was to investigate the effectiveness of group training of positive thinking skills on the stress, flexibility and mental strength of mothers with children with learning disorders.
Methods: The present study was a semi-experimental study with a pre-test-post-test and follow-up design with a control group. The statistical population of the current study included all mothers with diseases in Shahrood city in 1401 who refer to the rehabilitation centers related to disorders in this city. They refer to this city. 30 of them were selected by available sampling and Two groups of 15 people were tested and assigned. Subjects responded to Abidin's parents' stress questionnaires, Martin and Rubin's cognitive flexibility questionnaires and Peter Klug's mental strengh questionnaires before and after the intervention and also during the follow-up phase. Also, the experimental group underwent the intervention of positive thinking skills for 10 sessions of 60 minutes, and the control group did not receive any intervention., the information was analyzed using SPSS 22 software and through multivariate covariance analysis (MANCOVA).
Results: The results showed that positive thinking training has a significant effect on reducing tension and increasing psychological strength and cognitive effectiveness (P<01).
Conclusion: Therefore, it can be concluded that positive thinking skills are used to reduce the negative psychological symptoms of mothers who have children with disorders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • positive thinking skills
  • stress
  • flexibility
  • mental toughness
  • learning disorders
آذربو، م.، حجت خواه، م و گل محمدیان، م. (1398). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سرسختی روانشناختی مردان وابسته به مواد تحت درمان متادون. فصلنامه علمی اعتیاد پژوهی، 13(54)، 229-243.  http://etiadpajohi.ir/article-1-1981-fa.html
احراری، ع و شهابی‌زاده، ف. (1398). اثر بخشی درمان شناختی رفتاری مدیریت خشم مبتنی بر ذهن آگاهی بر انعطاف‌پذیری شناختی: نقش تعدیلی ادراک دلبستگی دوران کودکی. نشریه پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره (مطالعات تربیتی و روانشناسی)، 9(2)، 101-119. [DOI:10.22067/ijap.v9i2.71548]
اسد بیگی، ع. (1393). تأثیر انعطاف پذیری شناختی بر مقاومت در برابر تغییر سازمانی تحت تأثیر رفتار شهروندی سازمانی در شرکت گاز استان تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکزی.
اسدی، ز و حسنی طبقدهی، س.ی. ( 1399). نقش کمال گرایی و مثبت اندیشی والدین، در پیش بینی مهارت های اجتماعی. مجله روانشناسی، 24 (1)، 91-.105 https://www.sid.ir/paper/54512/fa.
اسماعیلی، م.، بصیری، ن و خیّر، ز. (1394). اثربخشی درمان مبتنی بر ذهن آگاهی بر افزایش بهزیستی روانشناختی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال یادگیری. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 6(1/39)، 33-48.  https://journal.uma.ac.ir/article_454.html
جناآبادی، ح و جعفرپور، م. (1398).اثربخشی درمان چشم‌انداز زمان درانسجام روانی و استرس ادراک شده مادران دانش آموزان اختلال یادگیری. نشریه ناتوانی‌های یادگیری، 9(1)، 53-70.  https://jld.uma.ac.ir/article_833.html
حبیبی، ر و امانی، ح. (1399). تجربه زیسته مادران دارای کودک با اختلال یادگیری ویژه: یک مطالعه پدیدارشناختی. نشریه تعلیم و تربیت استثنائی، 159(2)، 9-19. http://ensani.ir/fa/article/435073
حسینی، س.ح و حمدی، ل. (1399). آموزش مدیریت استرس به مادران، همراه با تکنیک فراشناختی بر تقویت حل مسأله ریاضی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 2(188)، 138-143. https://jmums.mazums.ac.ir/article-1-5020-fa.html
دادستان، پ. احمدی ازقندی، ع و حسن آبادی، ح. (1385). تنیدگی والدین و سلامت عمومی. مجله روان شناسی ایران. 2(7)، 184-171. https://jip.stb.iau.ir/article_512421.html
زارع بیدکی، ز و جهنگیری، م.م.  (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری روان شناختی مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم. مجله دانشکاه علوم پزشکی اراک،21(7)، 39- 47. . http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-5754-fa.html
شیخ الااسلامی، ع.، محمدی، ن و سید اسماعیلی قمی، ن (1395). مقایسه استرس والدگری، شادکامی و انعطاف‌پذیری شناختی مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی و ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 5 (4)، 25-43. https://jld.uma.ac.ir/article_431.html
صف‌آرا، م و  بخشی‌زاده، م. (1396).اثربخشی آموزش بخشودگی بر بهزیستی روانشناختی و شادکامی مادران دانش‌آموزان دارای اختلال خاص یادگیری شهر طبس. نشریه روانشناسی افراد استثنائی، 7(28)، 188-207. [DOI: 10.22054/jpe.2018.24899.1627]
عباسی، م و غیرتی، ش. (1401).رابطه افسردگی مادران با نشانه‌های افسردگی و اضطراب کودکان دارای اختلال یادگیری خاص با واسطه استرس والدینی. فصلنامه ناتوانی‌های یادگیری،11 (4)، 46-61.  https://jld.uma.ac.ir/article_1628.html
علی‌پور، ف.،  نجاتی، و.،  دهرویه، ش.،  مرداد علیان، ف و بداقی، ا. (1399). تنظیم شناختی هیجان و مشکلات رفتاری در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری خاص (ریاضی، خواندن و نوشتن). نشریه کودکان استثنایی، 20(1)، 87-98 https://joec.ir/article-1-1113-fa.html
علیرضایی، م.،  فتحی اقدم، ق.،  قمری، م و  بزازیان، س. (1399).مقایسه اثربخشی واقعیت‌درمانی و طرحواره درمانی بر نشانگان تنیدگی در زنان دارای تعارض زناشویی. نشریه روان پرستاری، 8(2)، 2-79.  http://ijpn.ir/article-1-1500-fa.html
کاظمی، ن.،  موسوی، س.و.، رسول زاده، و.،  محمدی، س.ن و محمدی، س. ر.  ( 1398). أثیر آموزش مثبت اندیشی بر سرسختی روان شناختی و کفایت اجتماعی دانش آموزان.سلامت کودک (روان کودک)، 6(4)،194-206.  [DOI: 10.29252/jcmh.6.4.18]
کشاورز افشار، ح.،  قاضی‌‌ نژاد‌ ، ن  و سنایی،ن.  (1397). بررسی نقش هوش هیجانی و تفکرات مثبت مادران در میزان اضطراب اجتماعی نوجوانان دختر مبتلا به اختلال یادگیری. فصلنامه علمی ناتوانی یادگیری،7(4)، 130-.147 10.22098/JLD.2018.685]  [doi:
کویلیام، س.  (1397). مثبت اندیشی و مثبت‌گرایی (کاربردی). ترجمه براتی سده، فرید و صادقی، افسانه. جوانه رشد: تهران.
کلاگ،  پ. (2005). پرسشنامه استقامت ذهنی .ترجمه حق شناس، مرتضی، (1393). موسسه آزمون یار پویا.
موسوی، ن.، حسینیان، س و رسول‌زاده، و. (1398).اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر سرسختی روانشناختی و نشخوار فکری در مادران دارای دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی، 10(32)، 38-49. [DOI:10.22034/CECIRANJ.2020.182834.1189]
ناعمی، ع.م و فائقی، ز.  (1397). تأثیر روش مداخله مبتنی بر روانشناسی مثبت‌گرا برخود بخشایش گری و تاب‌آوری مادران کودکان دارای ناتوانی یادگیری. فصلنامه کودکان استثنایی، 18(2)، 23-38. [DOI: 20.1001.1.16826612.1397.18.2.8.7].
نریمانی، م.، فلاحتی، م.، اسماعیلی فارسانی، ن و رستم اوغلی، ز.  (1398).مقایسه استحکام روانی و تحمل ابهام در مادران فرزندان با ناتوانی یادگیری خاص و عادی. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 9(2)، 150-173 [DOI: 10.22098/JLD.2020.861]
نعمتی سوگلی تپه، ف. (1397). تأثیر آموزش مهارت های مثبت و مثبت اندیشی برسازگاری اجتماعی زنان مطلقه. دومین کنفرانس بین المللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، مدیریت و روانشناسی، تهران.https://civilica.com/doc/786751/
یزدان نژاد، س.،  نجفی پور، ع  و  آزادی، ر.  (1400). اثر بخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر بهزیستی تحصیلی و سرسختی روانشناختی دانش آموزان دختر متوسطه دوم، دومین همایش ملی آسیب شناسی روانی، اردبیل.  https://civilica.com/doc/1436288
References
Abbasi, M., & Ghirti, S. (2022). Relationship between maternal depression and depressive symptoms and anxiety in children with special learning disorders mediated by parental stress. Learning Disabilities Quarterly, 11(4), 46-61. (Persian). https://jld.uma.ac.ir/article_1628.html
Abidin, R. R. (1997). Parenting stress index: Ameasure of the parents-child system Zalaquett. https://psycnet.apa.org/record/1997-09146-015
Ahrari, A., & Shahabizadeh, F. (2018). Effectiveness of mindfulness-based anger management cognitive behavioral therapy on cognitive flexibility: the moderating role of childhood attachment perception. Journal of Clinical and Counseling Psychology Research (Educational and Psychological Studies), 9(2), 101-119. (Persian). [DOI:10.22067/ijap.v9i2.71548]
 Alipour, F, Nejati, V., Dehrouye, S., Mardad Aliyan, F., & Badaghi, E. (2019). Cognitive Emotion Regulation and Behavioral Problems in 7-12 Years Old Children with Specific Learning (Disorders Reading, Writing and Mathematics Deficits). Journal of Exceptional Children, 20(1), 87-98. (Persian). https://joec.ir/article-1-1113-fa.htm
Alirezaee, M., Fathiaqdam, G., Ghamari, M., & Bazzazian, S. (2020). Comparing the effectiveness of reality therapy and schema therapy on stress symptoms in women with marital conflict. IJPN, 8 (2), 1-13. http://ijpn.ir/article-1-1500-fa.html. (Persian). http://ijpn.ir/article-1-1500-fa.html
American psychiatric Association. (2013). Diagnostic Manual Mental Disorder. Washington Dc: Author
Asadi, Z., & Hosni Takhdehi, S. A. (2019). The role of parents' perfectionism and positivity in predicting social skills. Journal of Psychology, 24(1), 91-105. (Persian). [DOI: 20.1001.1.18808436.1399.24.93.6.3].
Asad Beigi, A. (2013). The effect of cognitive flexibility on resistance to organizational change under the influence of organizational citizenship behavior in Tehran Gas Company. Master's thesis. Islamic Azad university. Central Tehran Branch. (Persian).
Azarbu, M., Hojatkhah, M., & Golmohammadianm M. (2020). Effectiveness of Positive Skills Training on psychological Hardiness Male Substance Dependent during treatment With Methadone. Etiadpajohi, 13(54), 229-243. (Persian). http://etiadpajohi.ir/article-1-1981-fa.html.
Bekhet, A. K., & Garnier-Villarreal, M. (2017). The Positive Thinking Skills Scale: A screening measure for early identification of depressive thoughts. Applied Nursing Research38, 5-8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29241519/.
Benassi, E., Camia, M., Giovagnoli, S., & Scorza, M. (2022). Impaired school well-being in children with specific learning disorder and its relationship to psychopathological symptoms. European Journal of Special Needs Education37(1), 74-88. [DOI:  10.1080/08856257.2020.1842975].
Bonifacci, P., Storti, M., Tobia, V., & Suardi, A. (2016). Specific learning disorders: A look inside children’s and parents’ psychological well-being and relationships. Journal of learning disabilities49(5), 532-545. [DOI: 10.1207/S15374424JCCP3203_02].
Brownell, T., Schrank, B., Jakaite, Z., Larkin, C., & Slade, M. (2015). Mental health service user experience of positive psychotherapy. Journal of clinical psychology71(1), 85-92. [DOI: 10.1002/jclp.22118].
Chukwu, N. E., Okoye, U. O., Onyeneho, N. G., & Okeibunor, J. C. (2019). Coping strategies of families of persons with learning disability in Imo state of Nigeria. Journal of Health, Population and Nutrition38(1), 1-9.‏ [DOI: 10.1186/s41043-019-0168-2].
Dadsetan, P., Ahmadi Azqandi, A., & Hasanabadi, H. (2006). Parental stress and public health. Iranian Journal of Psychology. 2(7), 184-171. https://jip.stb.iau.ir/article_512421.html
Dyson, L. (2010). Unanticipated effects of children with learning disabilities on their families. Learning Disability Quarterly33(1), 43-55.‏ [DOI: 10.1177/073194871003300104].
Ekas, N. V., Tidman, L., & Timmons, L. (2019). Religiosity/spirituality and mental health outcomes in mothers of children n with autism spectrum disorder: the mediating role of positive thinking. Journal of autism and developmental disorders, 49(11), 4547-4558.‏ [DOI: 10.1177/1088357608323699].
Filippello, P., Buzzai, C., Messina, G., Mafodda, A. V., & Sorrenti, L. (2020). School refusal in students with low academic performances and specific learning disorder. The role of self-esteem and perceived parental psychological control. International Journal of Disability, Development and Education67(6), 592-607.‏ [DOI: 10.1080/1034912X.2019.1626006].
Ghasemi, V. (2010). Structural Equation Modeling in Social Research using Amos Graphics. Book, Tehran, Iran, Jameshenasan Publisher. [DOI: 10.4236/ib.2010.22023].
Habibi, R., & Amani, H. (2020). Mother-to-live experience of children with learning disabilities: a phenomenological study. J Except Educ, 1 (159), 9-18. (Persian). http://ensani.ir/fa/article/435073
Hosseini, H., & Ahmadi, L. (2020). Effects of Maternal Stress Management Training and Metacognitive Techniques on Improving Problem-Solving Skills in Students with Dyscalculia. J Mazandaran Univ Med Sci, 30 (188), 138-143. (Persian). http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-5020-fa.html
Ismaili, M., Basiri, N., & Khayer, Z. (2014). The effectiveness of mindfulness-based therapy on increasing the psychological well-being of mothers with children with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 6(1/39), 33-48. (Persian). https://journal.uma.ac.ir/article_454.html
Janabadi, H., & Jafarpour, M.  (2018). Effectiveness of time perspective treatment in sense of coherence and perceived stress of mothers of children with learning disorders. Journal of Learning Disabilities, 9(1), 53-70. (Persian). [DOI: 10.22098/jld.2019.833].
Kazemi, N., Mousavi, S. W., Rasulzadeh, V., Mohammadi, S. N., & Mohammadi, S. R. (2018). The effect of teaching positive thinking on psychological toughness and social competence of students. Child Health (Child Psychology), 6(4), 194-206. (Persian). [DOI: 10.29252/jcmh.6.4.18].
Keshavarzafshar, H., Ghazinejad, N., & Sanai, N. (2017). The Role of Emotional Intelligence and Mothers' Positive Thoughts on Social Anxiety in Adolescent Girls with Learning Disability. Scientific Quarterly of Learning Disabilities, 7(4), 130-147. (Persian). https://jld.uma.ac.ir/article_685.html
Klug, p. (2005). Mental Endurance Questionnaire. Translated by Haqshanas, Morteza, (2013). Yar Puya Test Institute. (Persian).
Kulasinghe, K., Whittingham, K., & Mitchell A. E. (2021). Mental health, broad autism phenotype and psychological inflexibility in mothers of young children with autism spectrum disorder in Australia: A cross-sectional survey. SAGE Journal, 25(5), 1187–1202. [DOI: 10.1177/1362361320984625].
Lloyd, T. J., & Hastings, R. (2009). Hope as a psychological resilience factor in mothers and fathers of children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research53(12), 957-968. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19744261/  
Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1995). Anew measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76, 623-626.  [DOI: 10.2466/pr0.1995.76.2.623].
Meral, B. F., Wehmeyer, M. L., Cinisli, N. A., & Yilmaz, E. V. R. İ. M. (2021). The positive psychology constructs of parents of children with intellectual and developmental disabilities in Turkey. Journal of Intellectual Disability Research65(7), 638-654. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33856067/
Matteucci, M. C., Scalone, L., Tomasetto, C., Cavrini, G., & Selleri, P. (2019). Health-related quality of life and psychological wellbeing of children with Specific Learning Disorders and their mothers. Research in Developmental Disabilities87, 43-53. [DOI: 10.1016/j.ridd.2019.02.003].
Mousavi, N., Hosseinian, S., & Rasulzadeh, Vahid (2018). The effectiveness of mindfulness training on psychological toughness and rumination in mothers with students with learning disabilities. Journal of Empowering Exceptional Children, 10(32), 38-49. (Persian).  [DOI: 10.22034/CECIRANJ.2020.182834.1189].
Naimi, A.M., & Faeghi, Z.KH. (2017). Effect of intervention method based on positive psychology on forgiveness and resilience of mothers of children with learning disabilities. Exceptional Children Quarterly, 18(2), 23-38 (Persian). [DOI: 20.1001.1.16826612.1397.18.2.8.7].
Narimani, M., Falahati, M., Ismaili Farsani, N., & Rostam Oghli, Z. (2018). Comparing mental toughness and ambiguity tolerance in mothers of children with special and ordinary learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 9(2), 150-173. (Persian). [DOI: 10.22098/JLD.2020.861].
Nemati Sogli Tepe, F. (2017). The effect of teaching positive skills and positive thinking on the social adjustment of divorced women. The second international conference on innovation and research in educational sciences, management and psychology, Tehran. (Persian). https://civilica.com/doc/786751/
Operto, F. F., Pastorino, G. M. G., Stellato, M., Morcaldi, L., Vetri, L., Carotenuto, M., & Coppola, G. (2020). Facial emotion recognition in children and adolescents with specific learning disorder. Brain Sciences10(8), 473.‏ [DOI: 10.3390/brainsci10080473].
Pethica, S., & Bigham, K. (2018). “Stop talking about my disability, I am a mother”: Adapting video interaction guidance to increase sensitive parenting in a young mother with intellectual disability. British Journal of Learning Disabilities46(2), 136-142. [DOI: 10.1111/bld.12215].
Quilliam, S. (2017). Positive thinking and positivism (applied). Translated by Barati Sadeh, Farid and Sadeghi, Afsanah. Growth bud: Tehran. (Persian).
Rashid, T. (2015). Positive psychotherapy: A strength-based approach. The Journal of Positive Psychology, 10(1), 25-40. [DOI: 10.1080/17439760.2014.920411].
Safara, M., & Bakhshizade, M. (2016). Effectiveness of Forgiveness Psychological well-being and happiness of Mother with children specific learning disorder in Tabas. Journal of Psychology of Exceptional People, 7(28), 188-207. (Persian). [DOI: 10.22054/jpe.2018.24899.1627].
Sheikh Al-Islami, A., & Mohammadi, N., & Seyed Esmaili Qomi, N. (2015). Comparison of parenting stress, happiness and cognitive flexibility of mothers with mentally retarded and learning disabled children. Journal of Learning Disabilities, 5(4), 25-43. (Persian). https://jld.uma.ac.ir/article_431.html
Shoshani, A., & Slone, M. (2017). Positive education for young children: effects of a positive psychology intervention for preschool children on subjective wellbeing and learning behaviors. Frontiers in psychology, 8, 1866. [DOI: 10.3389/fpsyg.2017.01866].
Szabó, Z. P., Kun, Á., Balogh, B. E., Simon, E, & Csike, T. (2022). Dark and Strong?! The associations between dark personality traits, mental toughness and resilience in Hungarian student, employee, leader, and military samples. Personality and Individual Differences186, 111339. [DOI: 10.1016/j.paid.2021.111339].
Yazdan Nejad, S., & Najafipour, S. A. (2021). The effectiveness of teaching positive thinking skills on the academic well-being and psychological toughness of secondary school female students, the second national conference on psychopathology, Ardabil. (Persian). https://civilica.com/doc/1436288
Zare Bidaki, Z., & Jahangiri, M. M. (2019). Effectiveness of Acceptance and Commitment-based Therapy on Psychological Flexibility among Mothers with Autistic Children. J Arak Uni Med Sci, 21(7), 39-47. (Persian). http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-5754-fa.html