اثربخشی درمان چشم‌انداز زمان در انسجام روانی و استرس ادراک‌شده مادران دانش‌آموزان اختلال یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد روان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

10.22098/jld.2019.833

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی درمان چشم‌انداز زمان در انسجام روانی و استرس ادراک‌شده مادران دانش‌آموزان اختلال یادگیری شهر زاهدان انجام شد. طرح پژوهش  آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، نمونه‌ای به تعداد 30 نفر از مادران دارای دانش‌آموزان مبتلا به اختلال خاص یادگیری در سال تحصیلی 1398-1397 در شهر زاهدان انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. پرسشنامه‌های انسجام روانی آنتونووسکی و استرس ادراک‌شده کوهن و همکاران در پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری مورداستفاده قرار گرفتند. جهت مداخله درمانی از پروتکل آموزش چشم‌انداز زمان و برای  تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری در میانگین نمرات انسجام روانی و استرس ادراک‌شده در افراد گروه آزمایش قبل و بعد از انجام مداخله وجود دارد (05/0 >p)، اما این تغییرات در گروه گواه معنی‌دار نبود. لذا نتایج نشان داد که درمان چشم‌انداز زمان در افزایش انسجام روانی و کاهش استرس ادراک‌شده مادران دانش‌آموزان اختلال یادگیری تأثیر معناداری دارد؛ بنابراین استفاده از درمان چشم‌انداز زمان در افزایش انسجام روانی و کاهش استرس ادراک‌شده مادران دانش‌آموزان اختلال یادگیری، به عنوان یک مداخله آموزشی اثربخش، پیشنهاد می‌شود..

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of time perspective treatment in sense of coherence and perceived stress of mothers of children with learning disorders

نویسندگان [English]

  • H Jenaabadi 1
  • M Jafarpour 2
1 professor of psychology, university of Sistan and Baluchestan
2 M.Sc. Student of Educational Psychology, university of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]

The purpose of this study was to evaluate the The effectiveness of time perspective treatment in sense of coherence and perceived stress of mothers of Children with learning disorders in Zahedan. The study was a experimental one with a pretest-posttest design including a control group. Using a suitable sampling method, a sample of 30 mothers with children with special learning disorder in the academic year 2017-2018 in Zahedan was selected and were assigned into an experimental and a control groups. Antonovsky (1993) and perceived stress questionnaire (1983) were used in pre-test, post-test and follow-up tests. For therapeutic intervention, the Learning Time Protocol and for analyzing the data, multivariate analysis of covariance analysis were used. The results showed that there was a significant difference between the mean scores of psychological coherence and perceived stress in the experimental group before and after the intervention (p <0.05), but these changes were not significant in the control group. Therefore, the results showed that time perspective treatment had a significant effect on increasing the mental integrity and reducing the perceived stress of mothers of children with the learning disorder; Therefore, the use of time perspective treatment, as an effective educational intervention, to increase psychological coherence and reduce perceived stress in mothers of children with learning disorder is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Time perspective treatment
  • sense of coherence
  • perceived stress
  • mothers of children learning disturbance

مراجع

ابراهیمی مقدم، حسین؛ یارمحمدی، لیلا؛ زادباقرصیقلانی، مریم و عرب عامری، محمد (1395). اثر بخشی راهبردهای مقابله ای مسئله مدار بر میزان استرس مادران دارای کودکان ناتوان یادگیری. روانشناسی تربیتی، 7(3)، 50-43
احدی، حسن و کاکاوند، علیرضا (1390). اختلال های یادگیری (از نظریه تا عمل)، تهران: نشر ارسباران
اهرمی، راضیه؛ شوشتری، مژگان؛ گلشنی منزه فرشته و کمرزرین، حمید (1390). اثربخشی آموزش دقت بر توانایی خواندن دانش‌آموزان نارساخوان دختر پایه سوم ابتدایی شهر اصفهان. روانشناسی افراد استثنایی، 1(3)، 152-139.
بابایی، زینب (1396). اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز زﻣﺎن ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ رﺿﺎﯾﺖ از زﻧﺪﮔﯽ و ﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن. مطالعات مدیریت و کارآفرینی، 3(2)، 61-52
باستانی، فریده؛ رحمت نژاد، لیلی؛ جهدی، فرشته و حقانی، حمید (1387). خودکفایتی شیردهی و استرس درک شده در مادران نخست زا. نشریه پرستاری ایران، 21(54)، 23-9.
بساک نژاد، سودابه و فراهانی، ملیحه (1394). رابطه‌ی نگرش به خود، دنیا و آینده با سلامت روان در مادران واجد کودک مبتلا به ناتوانی یادگیری شهر اهواز. مجله علوم پزشکی سبزوار، 22(5)، 779-883.
بشارت، محمد علی؛ حقیقت گو، مرجان  و زبردست، عذرا (2011). ارتباط بین خودکارآمدی و دیدگاه زمان در دانشجویان . مجله روش – علوم اجتماعی  و رفتاری، 30، 935-938.
پورعبدل، سعید؛ صبحی قرامکی، ناصر و عباسی، مسلم (1394). ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‌ی اﻫﻤﺎل و ﻛﺎری ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ   ﺳﺮزﻧﺪﮔﻲ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ در داﻧﺶ‌آﻣﻮزان ﺑﺎ و ﺑﺪون اﺧﺘﻼل ﻳﺎدﮔﻴﺮی ﺧﺎص. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 4(38.)، ۱۲۶-12۲.
تقی­لو، صادق و لطیفی، حمیده (1395). نقش میانجی­گر امیدواری در رابطه بین چشم انداز زمان و آشفتگی روان­شناختی. مجله اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 10(76)، 67-39.
خدادادی، جمیله و موسوی پور، سعید (1392). شیوع اختلالات ریاضی در دانش‌آموزان کلاس های دوم و چهارم ابتدایی شهرستان اراک و راه های کاهش آن.  مجله­ی ناتوانی های یادگیری، 2(4)،44-28.
زنگنه، مهین (1395). اثربخشی واقعیت درمانی گروهی بر بهبود احساس انسجام روانی و تمایز یافتگی خود در زنان، پایان نامه کارشاسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
زهراکار، کیانوش (1387). رابطه ابعاد مختلف عملکرد خانواده و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی استان لرستان. مجموعه مقالات پژوهشی پژوهشکده تعلیم و تربیت استان لرستان.204-187.
سیداسماعیلی قمی، نسترن؛ کاظمی، فرنگیس و پزشک، شهلا (1394). تأثیر آموزش برنامۀ کاهش استرس مبتنی بر ذهن‏آگاهی بر میزان فشار روانی مادران کودکانِ کم‏توان‏ذهنی. روانشناسی افراد استثنائی، 5(17)، 148-133.
صبری نظرزاده، راشین؛ عبدخدائی، محمد سعید و طیبی، زهرا (1391). رابطه علی بین احسام انسجام، سخت کوشی روانشناختی، راهبرهای مقابله با استرس و سلامت روان. پژوهش در سلامت روانشناختی، 6(1)، 35-26.
حبیبی، مجتبی. (1394). تأثیر آموزش مدیریت شناختی رفتاری استرس بر کاهش استرس تحصیلی ناشی از انتظارات شخصی و انتظارات والدین در دانش‌آموزان. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 4(2), ۳۸-۲۲.
علیزاده فرد، سوسن؛ محمدنیا، معصومه و زیمباردو، فیلیپ جورج (1395). مدل رابطه ابعاد چشم انداز زمان و رضایت زناشویی با توجه به اثرات میانجی بهزیستی روان شناختی. فصلنامه خانواده پژوهی، 12(46)، 214-197.
علی پور، احمد و شریف، نسیم(1391). بررسی روائی و پایائی پرسشنامه حس انسجام در دانشجویان. مجله پژوهنده (مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی  شهید بهشتی)، 1 (1)، ۵۶-5۰.
عطادخت، اکبر و قره گوزلو، نادیا. (1397). نقش افسردگی، اضطراب و استرس دانش‌آموزان پسر در پیش‌بینی نگرش مثبت و منفی آن‌ها به بزهکاری. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 7 (2)، 130-115.
کاوه، منیژه و کرامتی، هادی (1396). اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر استرس والدینی، رضایت زناشویی و تاب‌آوری والدین کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری. مجله­ی ناتوانی های یادگیری، 6(3)،91-69
محمدی یگانه، لادن؛ باستانی، فریده؛ فیضی، زهره؛ آگیلار وفایی، مریم و حقانی، حمید (1387). تأثیر آموزش کنترل استرس بر خلق و استرس درک شده در زنان مصرف کننده قرص‌های پیشگیری از باردار. نشریه پرستاری ایران، ۲۱ (۵۳)، 73-.63.
نوروزی، فاطمه وگلستانه، سید موسی (1395). بررسی اثربخشی درمان چشم‌انداز زمان بر راهبردهای انگیزشی و شناختی دانشجویان تعلل ورز دانشگاه خلیج فارس. دوفصلنامه علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی، 7 (1)، ۱۳۸-1۱۹.
نریمانی، محمد؛ آقامحمدیان شعرباف، حمید رضا و رجبی، سوران(1386). مقایسه سلامت روانی کودکان استثنائی با سلامت روانی کودکان عادی. مجله اصول بهداشت روانی، 9 (33-34)۲۴-۱۵.
Antonovsky, A. (1993). The structure and properties of the sense of coherence scale. Social science & medicine, 36(6), 725-733
Ahadi, H. & Kakavand, A.(2011). Learning Disorders (From Theory to Practice), Tehran: Arasbaran Publishing. (Persian).
Alizadeh Fard, S., Mohammadnia, M., Zimbardo, P. (2016). Modeling the Relationship between Dimensions of Time Vision and Marital Satisfaction with the Mediating Effects of Psychological Well-being. Family Research Quarterly, 12 (46), 214-197. (Persian).
Alipour, A. & Sharif, N. (2012). Validity and Reliability of the Cohesion Sense Questionnaire in Students. Research Journal (Research Journal of Shahid Beheshti University of Medical Sciences) 1 (1), 50-56. (Persian).
Ahrami, R., Shoushtari, E., Golshani-Manzeh, F. & Kamzarzine, H. (2011). The Effectiveness of Accuracy Training on the Reading Ability of Third-Grade Elementary Students with Dyslexia in Isfahan. Psychology of Exceptional People, 1 (3), 152-139. (Persian).
Atadokht, A., Gharagozloo, N. (2018). The role of depression, anxiety and stress in predicting positive and negative attitudes toward delinquency in male students. Journal of School Psychology, 7(2), 115-130. (Persian).
Braitman, A. L., & Henson, J. M. (2015). The Impact of Time Perspective Latent Profiles on College Drinking: A Multidimensional Approach. Substance Use & Misuse, 50(5), 664-673.
Blacher, Jan. Begum, Gazi F. Marcoulides, George A. Baker, & Bruce L. (2013). Longitudinal Perspectives of Child Positive Impact on Families: Relationship to Disability and Culture. American Journal on Intellectual and Developmental Disabilities, 118(2), 141-155.
Boniwell, I. & Zimbardo, P. G. (2004). Balancing time perspective in pursuit of optimal functioning. Positive psychology in practice, 10, 165-180
Boniwell, I. & Zimbardo, Ph. G. (2003). Time to find the right balance. The psychologist, 6(3):129-131.
Babaei, Z. (2015). Effectiveness of time on the performance of students' lives and their Arab lives. Management and Entrepreneurship Studies, 3 (2), 61-52. (Persian).
Bastani, F., Rahmatinejad, L., Jihadi, F. & Haqqani, H. (2008). Breastfeeding self-efficacy and perceived stress in primiparous mothers. Iranian Journal of Nursing, 21 (54), 9-23. (Persian).
Bassak Nejad, S. & Farahani, M. (2015). The Relationship between Attitude to Self, World and Future with Mental Health in Mothers of Children with Learning Disabilities in Ahvaz. Sabzevar Journal of Medical Sciences, 22 (5), 779-883. (Persian).
Besharat, M. A., Haghighatoo, M.. Zardasht, A. (2011). The Relationship between Self-efficacy and Time Outlook in Students. Journal of Methodology - Social and Behavioral Sciences, 30, 935-938. (Persian).
Cohen, S. Kamarck, T. & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24, 385-396.
Ebrahimi Moghaddam, H., Yarmohammadi, L. (2014). The Effectiveness of Problem-Based Coping Strategies on the Stress of Mothers of Children with Learning Disabilities. Educational Psychology, 7 (3), 50-43. (Persian).
Egede, L. E. & Ellis, C. (2008). The effects of depression on diabetes knowledge, diabetes self-management, and perceived control in indigent patients with type 2 diabetes. Diabetes technology & therapeutics, 10(3), 213-219
Ferrari, L. Nota, L. & Soresi, S. (2010). Time perspective and indecision in young and older adolescents. British Journal of Guidance & Counselling, 38(1), 61-82.
Flensborg-Madsen, T. Ventegodt, S. Merrick, J. (2006). "Sense of coherence and physical health.Across - sectional using scale (SOCII). TSW Holistic Health & medicine. 1, 236-247
Habibi, M. (2015). The effect of cognitive-behavioral stress management on decreasing academic expectation stress of parents: A case of first grade high school students. Journal of School Psychology, 4(2), 22-38. (Persian).
Kayama, M. & Haight, W. (2013). Disability and Stigma: How Japanese Educators Help Parents Accept Their Children's Differences. Social Work, 58 (4), 314-320. (Persian).
Marko, K. W. & Savickas, M. L. (1998). Effectiveness of a career time perspective intervention. Journal of Vocational Behavior, 52(1), 106-119.
McKay, M. T. Worrell, F. C. Temple, E. C. Perry, J. L. Cole, J. C. Mello, Z. R. (2015). Less is not always more: The case of the 36-item short form of the Zimbardo Time Perspective Inventory. Personality and Individual Differences, 72: 68-71
Mimura, C. & Griffiths, P. (2004). A Japanese version of the perceived stress scale: translation and preliminary test. International Journal of Nursing Studies, 41(4), 379-385
Moksnes, U. K. Espnes, G. A. & Lillefjell, M. (2012). Sense of coherence and emotional health in adolescents. Journal of Adolescence, 35(2), 433-441.
Morrow Jr, J. R. Mood, D. Disch, J. & Kang, M. (2015). Measurement and Evaluation in Human Performance, 5E: Human Kinetics.
Nuttin, J. (2014). Future time perspective and motivation: Theory and research method: Psychology Press ,27(2), 196-213.
Nouruzi, F.,  Golestaneh, S. (2016). Investigating the Effectiveness of Time Vision Therapy on Motivational and Cognitive Strategies of Persian Gulf University Students, Journal of Social Cognitive Research, 7 (1), 119-138. (Persian).
Narimani, M., Aghamohammadian Sharabaf, H.. Rajabi, S. (2007). Comparison of Mental Health of Exceptional Children with Mental Health of Normal Children, Journal of Mental Health Principles, 9 (33-34) 15-24. (Persian).
Osin, E. Boniwell, I. Linley, P. & Ivanchenko, G. (2009). Balanced time perspective in Britain and in Russia. Paper presented at the Conference Paper Presented at the First World Congress on Positive Psychology.
Seyyed Ismail Qomi, N., Kazemi, F. &  Pezwshk, Sh. (2015). The Effect of Mindfulness-Based Stress Reduction Training on Mental Stress in Mentally Retarded Children. Psychology of Exceptional People, 5 (17), 148-133. (Persian).
Taqilo, S. & Latifi, H. (2016). The Mediating Role of Hope in the Relationship Between Time Outlook and Psychological Disorder. Journal of Thought and Behavior in Clinical Psychology, 10 (76), 67-39. (Persian).
Zimbardo, P. & Boyd, J. (2008). The time paradox: The new psychology of time that will change your life: Simon and Schuster.
Zimbardo, P. G. & Boyd, J. N. (2015). Putting time in perspective: A valid, reliable individual-differences metric Time perspective theory; review, research and application.Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271-1288.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار