تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی فعال تفکرمدارانه و خود نظارتی بر درک مطلب دانشآموزان با مشکلات خواندن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیا روان شناسی، دانشگاه تهران

2 استاد روان شناسی، دانشگاه تهران

3 استادیار روان شناسی، دانشگاه تهران

4 کارشناس ارشد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه تهران

jld-1-2-91-1-5

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر ترکیبی روش های
فراشناختی فعال تفکرمدارانه و خود نظارتی بر درک مطلب
دانش آموزان با مشکلات خواندن بود. بدین منظور از بین
دانش آموزان پسر پایه ی پنجم ابتدایی با اختلال خواندن 30 نفر با
روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب و با روش
تصادفی ساده در دو گروه 15 نفره آزمایش و گواه جایگزین
شدند. آزمودنی های گروه آزمایش در 8 جلسه 60 دقیقهای،
آموزش درک مطلب را با استفاده از روش های فعال تفکرمدارانه و
خود نظارتی دریافت کردند. به منظور جمعآوری دادهها از آزمون
ماتریسهای پیشرونده ریون رنگی کودکان، آزمون خواندن و
نارساخوانی و آزمون درک مطلب محققساخته استفاده شد. نتایج
تحلیل کوواریانس حاکی از تأثیر مثبت آموزش راهبردهای
فراشناختی فعال تفکرمدارانه و خودنظارتی بر درک مطلب
آزمودنی های گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه بود. بر این
اساس میتوان نتیجهگیری کرد که روش های فعال تفکرمدارانه و
خودنظارتی دارای ویژگی های مثبتی هستند که کاربرد آن ها منجر
به افزایش میزان درک مطلب دانشآموزان پایه ی پنجم ابتدایی
میشود و مهارت خواندن آن ها را بهبود میبخشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The impact of teaching active metacognitive thinking-oriented strategies and self monitoring on realing comprehension of students with the reading difficulties

نویسندگان [English]

  • B Ghobari-Bonab 1
  • Gh Afrooz 2
  • S Hasanzadeh 3
  • J Bakhshi 4
  • H Pirzadi 4
1 Corresponding Author: Associat Professor of Psychology, Tehran University
2 Professor of Psychology, Tehran University
3 Assistant Professor, Tehran University
4 MA.student of Psychology, Tehran University
چکیده [English]

Metacognitive strategies including SQP4R
and self monitoring are used to improve reading
comprehension in students with reading difficulties.
The aim of the current study was to study the
combined effects of SQP4R and self monitoring on
reading comprehension of students with reading
problems. To fulfill the stated goal, thirty students
with reading problems were selected on the basis of
multistage sampling procedure and divided randomly
into experimental and control groups. The
intervention program consisting of self monitoring
and SQP4R procedure was implemented during eight
“sixty minute” sessions. Instruments that were used
for data collection were Raven's Coloured
Progressive Matrices Test, Reading and Dyslexia
Test and Reading Comprehension Test. Analysis of
data using Multivariate Analysis of Covariance
(Mancova) revealed significant differences between
experimental and control groups after removing the
effect of pretests as covariates. Therefore, it was
concluded that a combination of SQP4R and self
monitoring can improve the reading comprehension
of students with reading difficulties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metacognitive strategies
  • SQP4R
  • self monitoring
  • reading comprehension
  • Reading difficulties
.( ترجمه یحیی سید محمدی( 1387 ،« نظریه وکاربست » ، اسلاوین، رابرت. ایی ( 2006 ). روان شناسی تربیتی
تهران: نشر روان.
اکین چی، شهرزاد ( 1380 ). بررسی تأثیر راهبردهای فراشناختی پس ختام بر درک مطلب خواندن و
سرعت یادگیری دانش آموزان پای هی اول دبیرستا . ن پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان شناسی
و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
رجبی، غلامرضا ( 1387 ). هنجاریابی آزمون ماتریسهای پیشرونده ریون رنگی کودکان در دانشآموزان
.23-32 ،(1) شهر اهواز. روانشناسی معاصر، 3
سیف، علی اکبر.، و مصرآبادی، جواد ( 1382 ).اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری بر سرعت
.37-54،(74) خواندن،یادداری و درک متون مختلف. فصلنامه تعلیم و تربیت، 19
شکوهی یکتا، محسن.، و پرند، اکرم ( 1385 ). ناتوان یهای یادگیری .تهران: موسسه انتشاراتی تیمورزاده،
نشر طیب.
عباباف، زهره ( 1387 ). مقایسه راهبردهای شناختی و فراشناختی دانشآموزان دوره ی متوسطه به تفکیک
سطح توانایی، رشته ی تحصیلی و جنسیت و ارائه ی پیشنهادهایی در حوزه ی برنامه ی درسی. فصلنامه
.150-119 ،(7) نوآور یهای آموزشی، 25
و خود نظارتی، SQP4R غباری بناب، باقر.، و راقبیان، رویا ( 1387 ). تاثیر آموزش دو راهبرد فراشناختی
بر درک مطلب خواندن دانش آموزان پسر پایه ی دوم راهنمایی. مجل هی روانشناسی و علوم تربیتی،
.67-86 ،(4)38
فرخی، نورعلی ( 1383 ) اثر مشترک راهبردهای یادگیری و سبکهای تفکر بر درک مطلب دانشآموزان
دوم راهنمایی شهر تهرا . ن رسالهی دکتری، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه
طباطبایی.
کرمی نوری، رضا، و مرادی، علیرضا ( 1387 ). آزمون خواندن و نارساخوان . ی تهران: جهاد دانشگاهی.
Journal of Learning Disabilities, Spring 2012 مجله ی ناتوانی های یادگیری، بهار 1391
Vol.1, No.2/77-97 77 -97/ دوره ی 1، شماره ی 2
95
بر درک مطلب، سرعت ،( SQ4R ، لکزاد، کبری ( 1387 ) تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی ( پسختام
یادگیری و عملکرد خواندن دانشآموزان دختر پایهی اول دبیرستان. پایاننامه ی کارشناسی ارشد،
دانشکده ی روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
مرادی، هوشنگ ( 1382 ). بررسی تأثیر آموزش روش پسختام بر عملکرد حل مسئله و درک مطلب
خواندن در دانشآموزان پسر پایهی سوم راهنمایی شهریا . ر پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده
روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
هامیل، دونالد. دی.، و بارتل، نتی. آر ( 2002 ). آموزش دانشآموزان دارای مشکلات یادگیری و رفتاری.
ترجمه بیابانگرد، اسماعیل و نائینیان، محمدرضا ( 1381 ). جلد اول. تهران: سازمان آموزش و پرورش
استثنایی کشور.
یعقوبی، ابوالقاسم ( 1383 ). تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر بهبود عملکرد خواندن دانش آموزان
نارساخوان پسر پای ههای چهارم و پنجم ابتدایی شهر همدا . ن پایان نامه ی دکتری، دانشکده روان شناسی
و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی.
Aarnoutse, C. A. J., & Van Leeuwe, J. F. J. (2000). Development of poor and better readers
during the primary school. Educational Research and Evaluation, 6, 251–278.
Adinugroho, A. D. (2009). The effect of self monitoring instruction package: using picture
books to increase preschooler's prosocial behavior. In Partial Fulfillment of the
Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy. Purdue University.
Afflerbach, P., Pearson, P. D., & Paris, S. G. (2008). Clarifying differences between
reading skills and reading strategies. The Reading Teacher, 61, 364-373.
Aksan, N., Kisac, B. (2009). A descriptive study: Reading comprehension and cognitive
awareness skills. Procedia Social and Behavioral Sciences 1, 834–837.
Anastasi, A. (1976). Psychological testing (4 th ed.). New York: MacMillan.
Anderson, J. R. (1995). Cognitive psychology and its implications (4th ed). New York:
Freeman.
Bandura, A. (1982). Self-efficiency mechanism in human agency. American Psychologist,
37.122-147.
Braten, I., & Samuelstuen, M. S. (2004). Does the influence of reading purpose on reports
of strategic text processing depend on students’ topic knowledge? Journal of
Educational Psychology, 96, 324-336.
Cantu, P. (2006). Learning more :Does the use of the SQ3R improve student performance
in the classroom? Submitted to the college of graduate studies Texas A & M
university-Kingsville in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master
Science.
Farrer, W. D.(1992). The effects of self-graphing on regular, at-risk, and special needs
students' oral reading fluency and comprehension. Dissertation Abstracts International,
54(11), 4058- A4059-A.
Graesser, A. C. (2007). An introduction to strategic reading comprehension. In D. S.
McNamara (Ed.), Reading comprehension strategies: Theories, interventions, and
technologies (pp. 3e26). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Graham, L., & Bellert, A. (2004). Difficulties in Reading Comprehension for Students with
learning disabilities. Learning about learning disabilities, 3, 251–279.
Hartlep, K .L., & Forsyth, G .A. (2000). The effect of self-reference on learning and
retention .Teaching of Psychology, 27(4), 269-271.
Jitendra, A. K., Hoppes, M.K., & Xin, Y.P.(2000). Enhancing main idea comprehension for
student with learning problems: The role of summarization strategy and self monitoring
instruction. Journal of special educational,34, 127-139.
Kirmizi, F. S.(2010). Relationship between reading comprehension strategy use and daily
free reading time. Procedia Social and Behavioral Sciences 2, 4752–4756.
Lederer, J.(2000). Reciprocal teaching of social studies in inclusive elementary classrooms.
Journal of learning disability, Austin,33 ,91-107.
Lubliner, S. (2001). The effects of cognitive strategy instruction on students' reading
comprehension In partial fulfillment for the degree doctor of education .Sanfrancisco,
California.
McNamara, D. S. (Ed.). (2007). Reading comprehension strategies: Theories,
interventions, and technologies. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Morris, M. V. (2001). Improving oral reading proficiency via self-modeling and selfmonitoring.
In partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of
psychology. The university of Utah.
Panaoura, A., & Philippou, G. (2003). The construct validity of an inventory for the
measurement of young pupils’ metacognitive abilities in mathematics. In N. A.
Pateman, B. J. Doherty, & J. Zilliox (Eds.), Proc. 27th Conf. of the Int. Group for the
Psychology of Mathematics Education (Vol.3, pp. 437-444). Honolulu, USA: PME.
Pape, S.J., Bell, C.V., & Yetkin, I.E. (2003). Developing mathematical thinking and self
regulated learning: A teaching experiment in a seventh-grade mathematics classroom.
Educational Studies in Mathematics, 53(3), 79-202.
Paquin, M. J. (1978). The effects of pupil self- graphing on academic performance.
Education and Treatment of children, 1, 5-16.
Paris, S. G., & Oka, E. R. (1986). Children’s reading strategies, metacognition, and
motivation. Developmental Review, 6(1), 25–56.
Paris, S., & Winograd, P. (1990). Promoting metacognition and motivation of exceptional
children. Remedial and Special Education, 11(6), 7-15.
Pintrich, P.R., Marx, R.W., & Boyle, R.A. (1993). Beyond cold conceptual change: The
role of motivational beliefs and classroom contextual factors in the process of
conceptual change. Review of Educational Research, 63, 167-199.
Journal of Learning Disabilities, Spring 2012 مجله ی ناتوانی های یادگیری، بهار 1391
Pressley, M. (2000). What should comprehension instruction be the instruction of? In M. L.
Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson, & R. Barr (Eds.), Handbook of reading research,
Vol. 3 (pp. 545e561) Mahwah, NJ: Erlbaum.
Sen, H. S.(2009). The relationsip between the use of metacognitive strategies and reading
comprehension. Procedia Social and Behavioral Sciences 1, 2301–2305.
Shapiro, E. S.(1996). Academic skills problems: Direct assessment and intervension(2nd
ed). New York: Guilford.
Souvignier, E., & Mokhlesgerami, J. (2006). Using self-regulation as a framework for
implementing strategy instruction to foster reading comprehension. Learning and
Instruction 16, 57-71.
Van Keer, H., & Verhaeghe, J. P. (2005). Comparing two teacher development programss
for innovating reading comprehension instruction with regard to teachers’ experiences
and student outcomes. Teaching and Teacher Education 21, 543–562
Wander, D .C. (1996). The effectiveness of modified SQ3R study strategies for studying
content area texts in upper elementary school .Adissertation submitted to the faculty of
the university of Miami in partial fulfillment of the requirements for the degree of
doctor of education.
Williams, J. P., Atkins, J. G. (2009). The Role of Metacognition in Teaching Reading
Comprehension to Primary Students. In D. J. Hacker, J. Dunlosky, & A. C. Graesser
(Eds). New York, Routledge.