کارآمدی مداخله مبتنی بر مثبت اندیشی با تأکید بر آموزه‌های اسلامی بر تاب‌آوری و رضایت از زندگی والدین کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

10.22098/jld.2020.1042

چکیده

تحقیقات نشان داده‌ که والدین کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری از تاب­آوری و رضایت زندگی کمتری برخوردارند. مهارت­های مثبت­نگری اسلامی یکی از مهمترین تعدیل کنندة فشارهای روانی- جسمی افراد است. از طرفی رابطة معناداری بین تاب­آوری و رضایت از زندگی با باورهای دینی و مثبت اندیشی وجود دارد؛ لذا این مطالعه با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی با تأکید بر آموزه‌های دینی بر تاب‌آوری و رضایت از زندگی والدین کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری در شهرستان اردبیل انجام گرفت. مطالعه حاضر یک مطالعه تجربی است. حجم نمونه 40 نفر در نظر گرفته شد که از بین والدین کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری شهرستان اردبیل انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. جهت گردآوری اطلاعات به صورت پیش­آزمون و پس-آزمون، از پرسشنامه­های تاب‌آوری کانر و مقیاس رضایت از زندگی (SWLS) استفاده گردید. آموزش مهارت­های مثبت­اندیشی اسلامی به صورت گروهی، برای گروه آزمایش اجرا شد. بعد از جمع­آوری داده­ها، نتایج توسط نرم­افزار آماری­SPSS و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که آموزش مهارت‌های مثبت­اندیشی با تأکید بر آموزه‌های­ دینی بر تاب‌آوری و رضایت از زندگی والدینِ­ کودکان مبتلا به ناتوانی‌های­ یادگیری مؤثر بوده است. براساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی با تأکید بر آموزه‌های دینی می‌تواند به عنوان یک روش کارآمد جهت بهبود عملکرد خانوادگی، افزایش رضایت از زندگی و تاب آوری والدین دارای کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری مورد استفاده گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of positive thinking skills training with emphasis on religious teachings on resilience and life satisfaction of parents of children with learning disabilities

نویسندگان [English]

  • T Akbari 1
  • P Porzoor 2
1 Assistant Professor of Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardabili
2 Assistant Professor of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

Research has shown that parents of children with learning disabilities have less resilience and life satisfaction. Islamic positivism skillis one of the most important moderators of individuals' psychological stress. On the other hand, there is a significant relationship between resilience and life satisfaction with religious beliefs and positive thinking. The purpose of this study was to investigate the effect of positive thinking skills training with emphasis on religious teachings on resilience and life satisfaction of parents of children with learning disabilities in Ardabil city. The present study is an experimental one. The sample of the study was forty individuals who were selected from parents of children with learning disabilities in Ardabil city and were randomly divided into an experimental and a control groups. Conner Resiliency Questionnaire and Life Satisfaction Scale (SWLS) were used for data collection. The experimental group was trained in positive Islamic thinking skills. After data collection, the results were analyzed by SPSS software using descriptive and inferential statistics. The results of the data analysis showed that teaching positive thinking skills with emphasis on religious teachings was effective on resiliency and life satisfaction of parents of children with learning disabilities. Based on the findings of the present study, it can be concluded that teaching positive thinking skills with emphasis on religious teachings can be used as an effective way to improve family functioning, increase life satisfaction and resilience of parents with children with learning disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Positivism
  • Resiliency
  • Life Satisfaction
  • Parents
  • Learning Disabilities

مراجع

آقاجانی، محمدجواد؛ حسین خانزاده، عباسعلی؛ اکبری، بهمن؛ میر ارض گر، مژینه السادات (1396). اثربخشی آموزش مثبت‌نگری اسلامی بر احساس خشم و رضایت از زندگی مادران کودکان با نیازهای ویژه. مجله مطالعات ناتوانی، 7، 32-۳۲
انجمن روا­ن­پزشکی آمریکا (2013). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5. ترجمه یحیی سید محمدی (1394)، چاپ چهارم، تهران: نشر روان.
اسدی، فاطمه؛ ابوالقاسمی، عباس؛ ابراهیمی اردی، یوسف و نریمانی، محمد (1393). نقش سبک های دفاعی و تاب آوری در پیش بینی آسیب پذیری روانی مبتلایان به آسم. فصلنامه روان شناسی سلامت، 3(12)، 79-91.
امیری مجد، مجتبی؛ حسینی، سیده فاطمه و  جعفری، اصغر (1393). مقایسة کیفیت زندگی و صمیمیت زناشویی والدین کودکان دارای سندرم داون، والدین کودکان دارای ناتوانی یادگیری و والدین کودکان عادی. مجله­ی ناتوانی‌های یادگیری، 4(1)، 55-38.
بهزادپور، سمانه؛ سادات مطهری، زهرا و گودرزی، پگاه. (1392). رابطه ی بین حلمسأله و تابآوری با میزان رفتارهای پرخطر در بین دانش آموزان دارای پیشرفت تحصیلی بالا و پایین. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 2(4)، 25-42.
بیانی، علی اصغر؛ کوچکی، عاشورمحمد و گودرزی، حسنیه (1386). اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی.(SWLS) فصلنامه روان­شناسی ایرانی، 11(3)، 265-259.
پرزور، پرویز؛ علیزاده‌گورادل، جابر؛ یاقوتی‌زرگر، حسن و بشرپور سجاد (1394). اثربخشی روان درمانی مثبت گرای مبتنی بر کیفیت زندگی بر بهبود کیفیت زندگی معتادان به مواد افیونی. مجله­ی اعتیادپژوهی، 9(35)، 137-148. 
پرزور، پرویز؛ عباسی، مسلم و شجاعی، احمد (1397). اثربخشی مداخله معنوی بر تاب‌آوری فردی و اجتماعی زنان قربانی خشونت خانگی. مجله­ی روان‌شناسی بالینی، 10(2)، 95-105.
پوررضوی، سیده صغری و حافظیان، مریم (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانش‌آموزان. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 1(6)، 47-26.
رضازاده مقدم، سونه؛ خدابخشی کولایی، آناهیتا؛ حمیدی پور، رحیم و ثناگو، اکرم (1397). اثربخشی روان­شناسی مثبت نگر بر امید و تاب آوری مادران دارای کودک کم توان ذهنی. روان پرستاری، ۶ (۳): ۳۲-۳۸
ریاحی، فروغ؛ خواجه الدین، نیلوفر و ایزدی مزیدی، سکینه (1392). بررسی تأثیر آموزش مدیریت خلق منفی بر سلامت روان و افسردگی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال اوتیسم. دوماهنامه علمی پژوهشی جنتاشاپیر، 4(2)،100-91.
دهقان نژاد، سمانه و حاج حسینی، منصوره و اژه‌ای، جواد. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار. مجله‌ی روان شناسی مدرسه، 1(69، 65-48.
حسنی، محمد؛ اصغری، مهسا؛ کاظم زاده بیطالی، مهدی و عبدلی سلطان احمدی، جواد. (1395). نقش حمایت اجتماعی مدارس بر رضایت از زندگی دانش‌آموزان: آزمون نقش میانجی رضایت از مدرسه، شایستگی تحصیلی و خودکارآمدی عمومی‌. مجله‌ی روان شناسی مدرسه، 5(4)، 31-51.
خانجانی، مهدی. (1396). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر رضایت از زندگی، خوش‌بینی و عواطف مثبت در دانشجویان. مطالعات روان شناسی بالینی، 7 (27)، 137-159.  
 خرمایی، فرهاد؛ عباسی، مسلم و رجبی، سعید (1390). مقایسة کمال گرایی و تعلل ورزی در مادران دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ­ی ناتوانی های یادگیری، 1 (1)، 60-77.
جاهد مطلق، عذرا؛ یونسی، سید جلال؛ ازخوش، منوچهر و فرضی، مرجان (1394). اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر فشار روانی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی ساکن خوابگاه. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 4(2)، 7-21.
سامانی، سیامک؛ جوکار، بهرام و صحراگرد، نرگس. (1386). تاب‌آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی. مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 13(3)، 295-290.
سهرابی، فرامرز و جعفری روشن، فریبا. (1395). اثربخشی روان‌درمانی گروهی مثبت‌نگر بر تاب‌آوری، شادکامی و سلامت عمومی زنان دارای همسر وابسته به مواد مخدر. پژوهش نامه روان­شناسی مثبت، 2(1)، 31-46.
صادقی نیری، رقیه و الهیاری نژاد، مریم (1392). مثبت اندیشی و خوش بینی در نهج البلاغه. فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه, 1(1), 63-74.
صدری دمیرچی، اسماعیل؛ بشرپور، سجاد؛ رمضانی، شکوفه و کریمیانپور، غفار. (1396). اثربخشی آموزش برنامه تاب‌آوری بر خشم و بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان تکانشور. مجله­ی روان‌شناسی مدرسه، 6(4)، 120-139.
فانی، حجت اله و فانی، معصومه (1394). رابطه بین تعارضات زناشویی والدین با رشد قضاوت اخلاقی و رضایت از زندگی دانش‌آموزان دختر. فصلنامة علمی_پژوهشی زن و جامعه، 6(4)، 75-59.
کمری، سامان و فولادچنگ، محبوبه. (1395). اثربخشی آموزش معنویت درمانی مبتنی بر مثبت‌نگری بر میزان امید به زندگی و رضایت از زندگی نوجوانان. پژوهش‌های روان­شناسی بالینی و مشاوره، 6(1)، 5-23.
 کاوه، منیژه و کرامتی، هادی. (1396). اثربخشی آموزش تاب‌آوری بر استرس والدینی، رضایت زناشویی و تاب‌آوری والدین کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری. مجله ­­ی ناتوانی های یادگیری، 6(3)، 69-91.
کاکاوند، علیرضا؛ شمس اسفندآباد، حسن و بیرانوند، معصومه (1394). تأثیر آموزش تفکر مثبت به مادران بر کاهش اختلال‌های بیرونی شده کودکان آن‌ها. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 4(4)، 142-125.
کریمی، صدیقه؛ نجفی، محمود و محمدی فر، محمد علی. (1395). مقایسه اختلالات رفتاری، عزت نفس و رضایت از زندگی در دانش آموزان بی سرپرست و عادی. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 5(3)، 182-167.
کیامرثی، آذر و ایل بیگی قلعه نی، رضا. (1391). ارتباط احساس پیوستگی و نارسایی هیجانی با رضایت از زندگی در دانش آموزان دختر دارای نشانه های ADHD. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 1(1)، 92-76.
کیامرثی، آذر؛ نریمانی، محمد؛ صبحی قراملکی، ناصر و میکاییلی، نیلوفر. (1397). اثربخشی درمان‌های شناختی-رفتاری و مثبت نگر بر عملکرد اجتماعی-انطباقی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان کمال‌گرا. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 2(7)، 260-240.
عسکری، سعید؛ کهریزی، سمیه و کهریزی، مریم. (1391). نقش خودکارآمدی و رضایت از زندگی در پیش بینی عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر سال سوم دوره ی متوسطه شهر کرمانشاه. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 2(2)، 107-123.
معاضدی‌عالی، کاظم؛ پرزور، پرویز؛ پیرانی، ذبیح؛ عدل، حدیث السادات و احمدی، هما (1397). بررسی اثربخشی روان درمانی معنوی مذهبی مبتنی بر آموزه‫ های اسلام بر کیفیت زندگی زنان نابارور. فصلنامه سلامت و بهداشت، 9(5)، 589-598.
مقصودلو، فاطمه و عموپور، مسعود (1395). اثربخشی آموزش مثبت اندیشی بر تاب آوری و رضایت از زندگی زنان مطلقة سرپرست خانوار تحت حمایت بهزیستی منطقة 5 تهران. مجلة اصول بهداشت روانی، 19(3)، 261-270.
میکائیلی، نیلوفر؛ گنجی، مسعود و طالبی جویباری، مسعود (1391). مقایسه تاب آوری رضایت زناشویی و سلامت عمومی در والدین با کودکان دارای ناتوانی یادگیری و عادی، مجله­ی ناتوانی های یادگیری، 1 (1)، 34-50.
نریمانی، محمد؛ پرزور، پرویز و بشرپور، سجاد (1394). مقایسه تنظیم خلق منفی و بیانگری هیجانی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 9(31)، 31-69.
نریمانی، محمد و غفاری، مظفر (1394). نقش هوش اخلاقی و اجتماعی در پیش بینی تاب‌آوری و کیفیت زندگی والدین کودکان دارای ناتوانی یادگیری. مجله­ی ناتوانی‌های یادگیری، 5(2)، 128-106.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. Arlington, VA, American Psychiatric Association.
Aghajani, M. J., Hosain Khanzadeh, A., Akbari, B. & Mirarzgar, M. S. (2017). The effect of the Islamic Positive Thinking Training on Anger Management and Life Satisfaction in Mothers of Exceptional children. Mejds, 7, 32-32. (Persian).
Abolghasemi, A., Ebrahimi, Y., Narimani, M. & Asadi, F. (2014).The role of defense mechanisms and resiliency in the prediction of psychological vulnerability in asthmatic patients. Health Psychology, 3(12), 79-91. (Persian).
Amiri Majd, M., Hosseini, S. & Jafari, A. (2014). Comparing the Quality of Life and Marital Intimacy among Parents of Children with Down syndrome, Parents of Children with Learning Disabilities, and Parents of Normal Children. Journal of Learning Disabilities, 4(1), 38-55. (Persian).
Askari, S., kahrizi, S., Kahrizi, M. (2013). The role of self-efficacy and life satisfaction in predicting academic performance in third grade students in Kermanshah. Journal of School Psychology, 2(2), 107-123. (Persian).
Ays, H. (1993). Child – family characteristics and coping patterns of Indonesian families with a mentally retarded child [Dissertation]. Catholic University of American, D. N. SC.
Baños RM, Etchemendy E, Mira A, Riva G, Gaggioli A and Botella, C. (2017). Online Positive Interventions to Promote Well-being and Resilience in the Adolescent Population: A Narrative Review. Front. Psychiatry 8:10, 1-9.
Behzadpoor, S., Sadat Motahhary, Z. & Godarzy, P. (2014). The relationship between problem solving and resilience andhigh risk behavior in the students with high and loweducational achievement. Journal of school psychology, 2(4), 170-178. (Persian).
Connor, K. M. & Davidson, J. R.T. (2003). Development of a new resilience scale: The Conner-Davison resilience scale (CD-RISC). Journal of Depression and anxiety. 18, 76–82.
Di Giulio, P., Philipov, D. & Jaschinsk, I. (2014). Families with disabled children in different European countries, Families and Societis, 23. 1-44.
Diener, E.D.Emmons, R.A. Larsen,R.J.Griffin, S.h. (1985). The Satisfaction with Life Scale. J Pers Assess.49(1):71-75.
Dehghannezhad, S., Hajhosseini, M. & Ejei, J. (2017). Effectiveness of Positive Thinking Skill Training on Social Maladjusted Adolescent Girls' social adjustment and Psychological Capital. Journal of School Psychology, 6(1), 48-65. (Persian).
Eisenhower, A. S, Baker, B, L, Blacher, j. (2005).Preschool children with intellectual disability, syndrome specificity,behavior problems, and maternal well-being. Journal of intellectual disability, 49, 657-671.
Gibbs, P. C., & Burnett, S. B. (2011). Well-being at work, a new way of doing things? A journey through yesterday, today and tomorrow. In A. S. Antoniou & C. Cooper (Eds.), new directions in organizational psychology and behavioral medicine (pp. 25–42). Surrey, UK: Gower Publishing Ltd.
Garmezy, N. & Masten, A. S. (1991). The protective role of competence indicators in children at risk. In: E. M. Cummings, A. L. Greene, K. H. Karrakei (Eds.), Perspectives on stress and coping (pp. 151-174). Hillsdale, NJ: Erlbaum Associates.
Goudie, A., Havercamp, S., Jamieson, B., & Sahr, T. (2013). Assessing functional impairment in siblings living with children with disability. Pediatrics, 132(2), e476-83.
Guyard, A., Fauconnier, J., Mermat, M., & Cans, C. (2011). Impact on parents of cerebral palsy in children: A literature review. Archives of Paediatrics, 18(2): 204-214.
Hassani, M., Asghari, M., Kazemzadehbeytali, M. & Abdoli Soltanahmadi, J. (2017). The role of social support in life satisfaction of students: Examining the mediating role of school satisfaction, academic competency and self-efficacy. Journal of School Psychology, 5(4), 31-51. (Persian).
Hogan, D., Msall, M. E., Goldscheider, F. K., Shandra, C. L., & Avery, R. C. (2012). Family Consequences of Children’s Disabilities. Russell Sage Foundation.
Groholth, E., Stigum, H., Nordhagen, R. & Kohler, L. (2003). Is parental sense of coherence associated with child health? European Journal of Public Health, 13(3), 195-201.
Jahed Motlagh, M., Younesi, J., Azkhosh, M. & Farzi, M. (2015). The effect of training on psychological stress resiliency of female students living in dormitories. Journal of School Psychology, 4(2), 7-21. (Persian).
Kakavand, A., Shams Esfandabad, H. & Beiranvand, M. (2016). Effect of the positive thinking education to the mothers on their children externalizing disorders reduction. Journal of School Psychology, 4(4), 125-142. (Persian).
Karimi, S., Najafi, M. & Mohammadyfar, M. (2016). A Comparison of behavioral disorders, self-esteem and life satisfaction in derelict and normal students. Journal of School Psychology, 5(3), 167-182. (Persian).
Kaveh, M. & Keramati, H. (2017). The impact of resilience fostering program on parenting stress, marital satisfaction and resiliency of children with learning disability. Journal of Learning Disabilities, 6(3), 69-91. (Persian).
Khormaee, F., Abbasi, M., Rajabi, S. (2011). The purpose of this study was to compare perfectionism and procrastination in mothers of students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 1(1), 60-77. (Persian).
Karande, S., Mahajan, V, & Kulkarni, M. (2009). Recollections of learning disabled adolescents of their schooling experiences: a qualitative study. Indian J Med Sci, 63(6), 382-391.
Kiamarsi, A., Narimani, M., Sobhi, N. & Mikaeili, N. (2018). The effectiveness of cognitive-behavioral and positive therapies on adaptive-social performance and academic burnout of perfectionist students. Journal of School Psychology, 7(2), 240-260. (Persian).
Kiamarsi, A. & Ilbigi Ghale Nee, I. (2012). The relationship of a sense of coherence and alexithymia with life satisfaction in girl students with ADHD symptoms. Journal of School Psychology, 1(1), 76-92. (Persian).
Lu, L. (2006). The transition to parenthood: Stress, resources, and gender differences in a Chinese society. Journal of community psychology. 34(4), 471-488.
Lyubomirsky, S. & Layous, K. (2013). How do simple positive activites increase well – being? Current Directions in psychological Science, 22(1), 57-62.
Lavee, Y., Sharlin, S., & Katz, R. (1996). The Effect of Parenting Stress on Marital Quality: An Integrated Mother-Father Model. Journal of Family Issues, 17(1), 114–135.
Meikaeilei, N., Ganji, M. & Talebi Joybari, M. (2012). A comparison of resiliency, marital satisfaction and mental health in parents of children with learning disabilities and normal children. Journal of Learning Disabilities, 2(1), 120-137. (Persian).
Moazedi, K., Porzoor, P., Pirani, Z., Adl, H., & Ahmadi, H. (2019). The Effectiveness of Islamic Teaching Based Religious-Spiritual Psychotherapy on Quality of Life, in Infertile Women. Journal of Health, 9(5), 589–598. https://doi.org/10.29252/j.health.9.5.589. (Persian).
Murphy, N. A., Christian, B., Caplin, DA, Young, PC. (2007). The health of caregivers for children with disabilities: caregiver perspectives. Child Care Health Dev, 33(2):180-7.
Narimani, M., Ghaffari, M. (2016). The role of moral and social intelligence in predicting resiliency and quality of life in parents of children with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 5(2), 106-128. (Persian).
Narimani, M., Porzoor, P. & Basharpour, S. (2016). Comparison of negative mood and emotional expression in students with and without specific learning disorder. Journal of Research in Educational Systems, 9(31), 69-90. (Persian).
Oelofsen, N. & Richardson, P. (2006). Sense of coherence and parenting stress in mothers and fathers of preschool children with developmental disability. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 31(1), 1–12.
Pietrowsky, R. & Mikutta, J. (2012). Effects of Positive Psychology Interventions in Depressive Patients-A Randomized Control Study, Psychology, 3(12), 1067-1073.
Pourrazavi, S. & Hafezian, M. (2017). The Effectiveness of teaching positive – thinking skills on adjustment of high–school students. Journal of School Psychology, 6(1), 26-47. (Persian).
Porzoor, P., Abbasi, M. & Shojaei, A. (2018). The Effectiveness of Spiritual Intervention on Personal and Social Resiliency of Women Victims of Domestic Violence. Journal of Clinical Psychology, 10(2), 95-105. (Persian).
Porzoor, P., Alizadeh Ghoradel, J., Yaghuti, H. & Basharpoor, S. (2015). Effectiveness of Positive Psychotherapy in Improving Opiate Addicts' Quality of Life. Quarterly Journal of Research on Addiction, 9(35), 137-148. (Persian).
Piko, B. F. & Hamvai, C. (2010). Parent,school and peer related correlates of adolescents Life Satisfaction.children and youth services review, 32:1479_1482.
Park N, Peterson C, Sun JK. (2013). La psicología positiva: investigacióny aplicaciones. Terapa Pscoogcal 31(1):11–9.
Pietrowsky, R., & Mikutta, J. (2012). Effects of Positive Psychology Interventions in Depressive Patients—A Randomized Control Study, Psychology, 3(12), 1067-1073.
Sadri Damirchi, E., Bashorpoor, S., Ramezani, S. & Karimanpour, G. (2018). Effectiveness of resilience training on anger control and psychological well-being in impulsive students. Journal of School Psychology, 6(4), 120-139. (Persian).
Stoneman, z. & Gavidia- Payne (2006). Marital adjustment in families of young children with disabilities.American Journal on mental retardation. 11(1), 1-14.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار