اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی به شیوه گروهی بر بهبود همدلی و کاهش اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان پسر دچار ناتوانی یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

2 گروه ریاضی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

3 گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، خوزستان، ایران

4 گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.

10.32598/JLD.10.3.6

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش اثربخشی آموزش مثبت‌اندیشی به شیوه گروهی بر بهبود همدلی و اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان پسر دچار ناتوانی‌های یادگیری بود. 
روش ها: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش‌آموزان 13-15 سال مبتلا به اختلال یادگیری مراجعه‌کننده به مراکز آموزشی و بالینی شهر کرج در سال تحصیلی 1398-1397 بود. از  بین جامعه آماری چهل دانش‌آموز به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و در ادامه هر‌یک از آن‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی در دوگروه آزمایش (بیست نفر) و کنترل (بیست نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش‌نامه همدلی لامونیکا، پرسش‌نامه اضطراب اجتماعی لاجرسا و آموزش مثبت‌اندیشی بود. آموزش مثبت‌اندیشی به صورت ده جلسه 75 دقیقه‌ای به گروه آزمایش ارائه شد، اما گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. داده‌های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک‌ متغیره و چند متغیره تجزیه و تحلیل شد. 
یافته ها: نتایج تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش نشان داد که آموزش مثبت‌اندیشی در بهبود همدلی و کاهش اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان با ناتوانی ‌‌یادگیری مؤثر است، به‌گونه‌ای که افراد مورد مطالعه در گروه آزمایش در مرحله پس‌آزمون به‌طور معناداری همدلی بهتر و اضطراب اجتماعی کمتری دارند (0/005>P). 
نتیجه گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش پیشنهاد می‌شود که از مثبت‌اندیشی به عنوان یکی از درمان‌های کمکی مؤثر در بهبود همدلی و کاهش اضطراب اجتماعی دانش‌آموزان با ناتوانی‌‌یادگیری استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Group Positive Thinking Training on Improving Empathy and Social Anxiety in Male Students With Learning Disabilities

نویسندگان [English]

  • Ezatallah Ghadampour 1
  • Sara Gheisari Ghodarzi 2
  • Ruhollah Derakhshanfar 3
  • Hafez Padervand 4
1 Department of Educational Psychology, Faculty of Literature and Humanities Sciences, Lorestan University, Lorestan, Iran
2 Department of Mathematics, Faculty of Sciences, Tarbiat Dabir Shahid Rajaei University, Tehran, Iran
3 Department of Educational Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Khuzestan, Iran
4 Department of Educational Psychology, Faculty of Literature and Humanities Sciences, Lorestan University, Lorestan, Iran
چکیده [English]

Objective: This study aimed to evaluate the effectiveness of group positive thinking training on improving empathy and social anxiety in male students with learning disabilities.
Methods: The method of the present study was a quasi-experimental design with a pretest-posttest and control group. The study’s statistical population included all students aged 13-15 with learning disabilities referred to educational and clinical centers in Karaj in the academic year 2018-19. Forty students were selected from the statistical population by the convenience sampling method. Then each of them was assigned to an experimental group (n=20) and a control group (n=20) through a random sampling method. The research instruments included the La Monica Empathy Questionnaire, Lajersa social anxiety questionnaire, and positive thinking training package. Positive thinking training was provided to the experimental group in 10 sessions, each lasting 75 minutes, but the control group did not receive such training. Research data were analyzed using univariate and multivariate analysis of covariance (MANCOVA).
Results: The research analysis results showed that positive thinking training effectively improves empathy and reduces students’ social anxiety with learning disabilities. In the post-test stage, the subjects in the experimental group significantly have better empathy and less social anxiety (P<0.005).
Conclusion: According to the results of this study, it is suggested that positive thinking can be used as one of the effective adjunctive therapies in improving empathy and reducing social anxiety in students with learning disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Positive Thinking
  • Empathy
  • Social Anxiety
  • Learning Disabilities

مراجع

آریاپوران، سعید. (1396). مقایسه علائم اختلالات  اضطرابی در کودکان مبتلا به ناتوانی های یادگیری و کودکان عادی. مجله مطالعات ناتوانی،7 (13)،1-6.
امانی، احمد؛ اسفندیاری، حجت و غلامی، مهناز. (1393). نقش راهبردهای حل مساله در همدلی با بیماران در پرستاران شهرستان سنندج. مجله روانشناسی و روان پزشکی شناخت، 1(1)، 39-49.
استوار، صغری و رضویه، اصغر. (1392). بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان(SAS-A) جهت استفاده در ایران. مجله روش ها و مدل های روانشناختی، 3(12)، 69-78.
احمدپوری، سید فاطمه و متقی، مینو. (1397). بررسی تأثیر مهارتهای مثبت اندیشی مبتنی بر دفتر شکرگزاری بر سلامت معنوی دختران نوجوان. نشریه پژوهش پرستاری در ایران، 14(1)، 51-57.
بلبلی، لطفعلی؛ حبیبی، یعقوب و رجبی، علی (1392). تأثیر افزایش ساعات ورزش بر تصویر بدنی، توده بدنی و اضطراب اجتماعی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 2(2)، 29-43.
پوررضوی، سیده صغری و حافظیان، مریم (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانش‌آموزان. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 1(6)، 47-26.
دهقان نژاد، سمانه و حاج حسینی، منصوره و اژه‌ای، جواد. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار. مجله‌ی روان شناسی مدرسه، 1(69، 65-48.
خوش روش، سعیده؛ خسرو جاوید، مهناز و حسین خانزاده، عباسعلی. (1394). اثربخشی آموزش تنظیم هیجانی بر پذیرش اجتماعی و همدلی دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی. مجله ناتوانی های یادگیری، 16(15)، 32-46.
شیخ الاسلامی، علی؛ درتاج، فریبرز و اسکندر، زهیر. (1394). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر حضور ذهن بر اضطراب اجتماعی دانش آموزان. مجله ی روان شناسی مدرسه، 4(4)، 94-110.
صفار­حمیدی، الناز؛ حسینیان، سیمین و زندی­پور، طیبه. (1396). تاثیر آموزش مثبت اندیشی بر ادراک شایستگی و مهارت های اجتماعی کودکان بی سرپرست و  بد سرپرست. فصلنامه سلامت روان کودک، 4 (1)، 13-23.
طاهر، محبوبه؛ ابوالقاسمی، عباس و نریمانی، محمد. (1395). اثربخشی آموزش همدلی و آموزش مدیریت خشم مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری بر سازگاری دانش آموزان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله­ی. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 5(1)، 26-47.
کاکاوند، علیرضا؛ نیک اختر، شقایق و سرداری‌پور، مهران. (1396). پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت بر اساس حمایت اجتماعی ادراک شده، احساس تنهایی و هراس اجتماعی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 6(1)، 81-98.
کاکاوند، علیرضا؛ شمس اسفندآباد، حسن و بیرانوند، معصومه (1394). تأثیر آموزش تفکر مثبت به مادران بر کاهش اختلال‌های بیرونی شده کودکان آن‌ها. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 4(4)، 142-125.
کیامرثی، آذر؛ نریمانی، محمد؛ صبحی قراملکی، ناصر و میکاییلی، نیلوفر. (1397). اثربخشی درمان‌های شناختی-رفتاری و مثبت نگر بر عملکرد اجتماعی-انطباقی و فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان کمال‌گرا. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 2(7)، 260-240.
عطادخت، اکبر؛ بشرپور، سجاد و دولتی، حسین. (1395). تعیین نقش همدلی و سبک زندگی اسلامی‌ در تبیین رفتار جامعه یار معلمان. مجله ی روان شناسی مدرسه، 5(4), 75-84.
عباسی، مسلم (1394). مقایسه ی بهزیستی اجتماعی و اضطراب اجتماعی در دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری خاص. مجله ناتوانی های یادگیری، 5(2)، 74-91.
فرنام، علی و مددی­زاده، طاهره. (1396). اثربخشی آموزش مثبت نگری بر حالت‌های روان شناختی مثبت (توانمندی های منش) دانش‌آموزان دختر دبیرستانی. پژوهش نامه روانشناسی مثبت،1(9)،  61-75.
نیک منش، زهرا و زندوکیلی، مریم. (1394). تأثیر آموزش مثبت‌نگری بر کیفیت زندگی، افسردگی، اضطراب و استرس بزهکاران نوجوان. پژوهش نامه روانشناسی مثبت، 1(2)، 53-64.
ناظمی، عالیه و هاشمی، جواد. (1396). مقایسه نارسایی هیجانی، تاب آوری وهمدلی در دانش آموزان با و بدون ناتوانی های یادگیری. مجله ناتوانی های یادگیری، 8(1)،90-106.
نریمانی، محمد؛ فلاحی، وحید، حبیبی، یاسر و زردی، بهمن. (1396). بررسی خصوصیات روان سنجی پرسشنامه همدلی و همدردی در دانش آموزان. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 6(1)، 117-131.
ناعمی، علی محمد. (1397). تأثیر آموزش مثبت اندیشی بر ناگویی هیجانی و خودبخشایشگری مادران کودکان با ناتوانی یادگیری. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 8(29)، 111-145.
یکانی­زاد، امیر؛گل­محمد نژاد بهرامی، غلامرضا و سلیمان­نژاد، اکبر. (1397). اثربخشی آموزش مهارت های مثبت اندیشی بر سرمایه روانشناختی و شاد زیستی دانش آموزان. فصلنامه سلامت روان کودک، 5 (4)،135-147
Ariapooran, S. (2016). Comparison of symptoms of anxiety disorders in children with learning disabilities and normal children. Journal of Disability Studies, 7(13), 1-6. (Persian). 
Atadokht, A., Basharpoor, S., Dowlati, H. (2017). Determine the role of empathy and Islamic lifestyle in explaining prosocial behavior teachers. Journal of School Psychology, 5(4), 75-84. (Persian).
Amani, A., Esfandyari, H., gholami, M. (2014). The Role of Problem Solving Strategies in Empathy with Patients in Sanandaj Nurses. Journal of Psychology and Psychiatry, 1, 39-49. (Persian).    
Ahmadpoori, S. F,. Mottaqi, M. (2019). The effect of positive thinking skills (optimism) based on the thanksgiving notebook on the spiritual health of adolescent girls. Iranian Journal of Nursing Research (IJNR), 1, 50-57. (Persian).   
Abbasi, M. (2016). Comparison of social welfare and social anxiety in children with and without specific learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 5, 129-135. (Persian).    
 Allister, M. P., Jacqueline, D. Hassan, S.H., Rosanna, M. Rooney, D. Kane, R. Roberts, T. (2014). The efficacy of the enhanced Aussie optimism positive thinking skills program in improving social and emotional learning in middle childhood. Front Psychol, 901(5), 2- 11.  
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th Ed (DSM-V). Washington, DC (American Psychiatric Association Publishing).
Banos, R. M., Etchemendy, E., Farfallini, L., Palaciosbd, A. G,. Querobd, S., & Botella, C .(2014). EARTH of Well-Being System: A pilot study of an Information and Communication Technology-based positive psychology intervention. The Journal of Positive Psychology: Dedicated to furthering research and promoting good practice, 9(6), 482-488.
Barnes, L. L. (2016). Children with learning disabilities with in the family context, Personality and Individual Differences, 30 (6), 1311-1327.
Baños, R. M, Etchemendy, E., Mira, A., Riva, G., Gaggioli, A. and Botella, C. (2017). Online Positive Interventions to Promote Well-being and Resilience in the Adolescent Population: A Narrative Review. Front. Psychiatry, 8, 10, 1-9. 
Bolboli, L., Habibi, Y. & Rajabi, A. (2013). The effect of exercise on body image, bodymass and social anxiety in students. Journal of school psychology, 2(2), 29-43 (Persian).
Caroline, L. D., Vaessa, C. Allison, M.W. (2015). Intensive Group Based on CBT for child Social Phobia a Pilot Study. Mount Gravatt. Behavioral Therapy, 46, 350-364.
Duarte, J. Pinto-Gouveia, J. Cruz, B. (2016). Relationships between nurses' empathy, self-compassion and dimensions of professional quality of life: A cross-sectional study. Int J Nurs Stud, 60, 1-11.
Dehghannezhad, S., Hajhosseini, M. & Ejei, J. (2017). Effectiveness of Positive Thinking Skill Training on Social Maladjusted Adolescent Girls' social adjustment and Psychological Capital. Journal of School Psychology, 6(1), 48-65. (Persian).
Eagleson, C., Hayes, S., Mathews, A., Perman, G., Hirsch, C. (2016). The power of positive thinking: Pathological worry is reduced bythought replacement in Generalized Anxiety Disorder. Behav Res Therapy, 78, 13-8.
Farnam, A., Madadizade, T. (2017). effect of positive training on positive psychological states (character strengths) of female high school students. positive psychology research, 1, 61-75. (Persian).    
Garcia, L., Pelechano, V., Gonzalez-Leandro, P., & Moran, C. (2013). Is it possible to be too happy? Happiness, personality, and psychopathology. International Journal of Clinical and Health Psychology, 13, 18-24.
Jäncke, L., Saka, M.Y., Badawood, O., Alhamadi, N. (2019). Resting-state electroencephalogram in learning-disabled children: power and connectivity analyses. Neuroreport, 16, 30(2), 95-101.
Killam, K. Kim, Y. (2014). Positive psychological interventions and self- perceptions: A cautionary tale. UK: Wiley Blackwell, 2014, PP: 451- 463.
Kakavand, A., Shams Esfandabad, H. & Beiranvand, M. (2016). Effect of the positive thinking education to the mothers on their children externalizing disorders reduction. Journal of School Psychology, 4(4), 125-142. (Persian).
Kakavand, A., Nikakhtar, S. & Sardaripour, M. (2017). Prediction of internet addiction, based on perceived social support, loneliness and social phobia. Journal of School Psychology, 6(1), 81-98. (Persian).
Khoshravesh, S,. Khosrojavid, M., Hoseyn khanzade, A. (2014). Efficacy of emotion regulation training on social acceptance and empathy of students with dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 1, 32-46. (Persian).    
 Kiamarsi, A., Narimani, M., Sobhi, N. & Mikaeili, N. (2018). The effectiveness of cognitive-behavioral and positive therapies on adaptive-social performance and academic burnout of perfectionist students. Journal of School Psychology, 7(2), 240-260. (Persian).
La Greca, A. M. & Lopez, N. (1998). Social anxiety among adolescents: Linkages with peer relations and friendships. Journal of Clinical child Psychology, 26, 83-94.
Loannis, A. & Efrosini, K. (2008). Nonverbal social interaction skills of children with learning disabilities. Research in developmental disabilities, 29, 1-10.
Leung, C., Chan, S., Lam, T., Yau, S., & Tsang, S. (2016). The effect of parent education program for preschool children with developmental disabilities: A randomized controlled trial. Research in Developmental Disabilities, 56, 18-28.
Maehler, C., & Schuchardt, K. (2016). Working memory in children with specific learning disorders and/or attention deficits, learning and Individual Differences, http://dx.doi.org/10.1016/j.lindif, 2016.05.007.
Maag, J. W., & Reid, R. (2006). Depression among students with learning disabilities: Assessing the risk. Journal of learning disabilities, 39(1), 3-10.
Nikmanesh, Z., Zandvakili, M. (2015). The effect of positive thinking training on quality of life, depression, stress and anxiety in delinquent guveniles. Journal of Health Psychology, 2, 53-64. (Persian).    
Nazemi, A., hashemi, J. (2018). Comparison of alexithymia, resilience and empathy in students with and without learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 8, 141-147. (Persian).    
Narimani, M., Fallahi, V., Habibi, Y., Zardi, B. (2017). Assess the psychometric properties of empathy and sympathy questionnaire in students. Journal of school psychology, 1, 161-168. (Persian).  
Naemi, A. M. (2018).  The effect of positive thinking training on emotional malaise and self-forgiveness mothers of children with learning disabilities. quarterly of psychology of exceptional individuals, 29, 111-145. (Persian).   
 O’Connell, B. H., O’Shea, D., Gallagher, S. (2015). Enhancing social relationships through positive psychology activities: a randomised controlled trial. The Journal of Positive Psychology: Dedicated to furthering research and promoting good practice, 11(2), 149-162.
Ostovar, S,. Razaviyeh, A. (2012). Investigating the psychometric properties of the social anxiety scale for (A-SAS adolescents) for use in Iran. Journal of psychological methods and models, 3, 69-78. (Persian).     
Pourrazavi, S. & Hafezian, M. (2017). The Effectiveness of teaching positive – thinking skills on adjustment of high–school students. Journal of School Psychology, 6(1), 26-47. (Persian).
Pietrowsky, R., & Mikutta, J. (2012). Effects of Positive Psychology Interventions in Depressive Patients-A Randomized Control Study, Psychology, 3(12), 1067-1073.
Sin, N. L., & Lyubomirsky, S. (2009). Enhancing well-being and alleviating depressive symptoms with positive psychology interventions: A practicefriendly meta-analysis. Journal of Clinical Psychology, 65(5), 467-487.
Sheikholeslami, A., Dortaj, F. & Eskandar, Z. (2016). The effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy on social anxiety of students. Journal of School Psychology, 4(4), 94-110. (Persian).
Saffarhamidi E, Hosseininan S, Zandipour T. (2013). The Effect of positive thinking education on the perceived competency and social skills of the orphan and mistreated children. Jcmh, 4 (1), 13-23. (Persian).        
Scanlon, D. (2013). Specific learning disability and its newest definition: Which is comprehensive? And which is insufficient? Journal of Learning Disabilities, 46, 26–33.
Schmidtendorf, S. Wiedau, S. Asbrand, J. Tuschen-Caffier, B. Heinrichs, N. (2018). Attentional bias in children with social anxiety disorder. Cogn Ther Res, 42(3), 273-88.
Seligman, M. E., & Csikszentmihalyi, M. (2014). Positive Psychology: An introduction (pp. 279-298). Netherlands: Springer.  
Seligman, M. E. (2013). Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: Atria Books.
Seligman, M. E. Steen, T. A., park, N. & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress. Journal of American psychologist, 5, 410-421.
Simone, P.W., Kathryn, C. Gaia. A.S., Jennifer, Y. (2015). Social anxiety disorder in adolescence: How developmental cognitive neuroscience findings may shape understanding and interventions for psychopathology. London. Journal of Developmental Cognitive Neuroscience, 13, 11-20.
Tetzner, J. Becker, M. (2018). Think Positive? Examining the Impact of Optimism on Academic Achievement in Early Adolescents. J Pers. 86(2), 283-95.
Thaler, N. S., Kazemi, E., & Wood, J. J. (2010). Measuring anxiety in youth with learning disabilities: Reliability and validity of the Multidimensional Anxiety Scale for Children (MASC). Child Psychiatry & Human Development, 41(5), 501-514.
Taher, M., Abolghasemi, A., Narimani, M. (2016). The efficacy of empathy and anger management training based on cognitive-behavioral approach on adjustment in children with oppositional defiant disorder. Journal of school psychology, 1, 26-47. (Persian).        
 Waber, D. P., Boiselle, E.C., Forbes, P.W., Girard, J. M., Sideridis, G.D. (2019). quality of Life in Children and Adolescents With Learning Problems: Development and Validation of the LD/QOL15 scale. Journal of learning disabilities, 52(2), 146-157.
Yekanizad A, Gol Mohammadnejhad Bahrami G, Soleimannezhad A. (2019). The Effectiveness of Positive Thinking Skills Training on Psychological Capital and Happiness of Students. Jcmh, 5 (4), 135-147.
ناتوانی های یادگیری
دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 38
فروردین 1400
صفحه 366-379

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار