اثربخشی آموزش یادگیری خودراهبر بر سازگاری اجتماعی و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه روان‌شناسی، مرکز تحقیقات مراقبت در منزل، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول،ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

چکیده

اهداف: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش یادگیری خودراهبر بر سازگاری اجتماعی و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص انجام شد.
مواد و روش ها: روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص شهر اهواز بودند. حجم نمونه پژوهش شامل 30 نفر از دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس و با توجه به ملاک‌های ورود و خروج مطالعه انتخاب شدند. گروه آزمایش مداخله آموزش یادگیری خودراهبر را 16 جلسه 90 دقیقه‌ای هفتگی دریافت نمودند. پرسش‌نامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسش‌نامه سازگاری سینها و سینگ و سرزندگی تحصیلی مارتین و مارش بود. داده‌ها با تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره، با استفاده از نرم‌افزارSPSS نسخه 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: یافته‌ها نشان داد بین گروه‌های آزمایش و کنترل از نظر افزایش سازگاری (54/14>F) و سرزندگی تحصیلی (19/37>F) تفاوت معنی‌داری وجود داشت (001/0>p) .
نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت برنامه آموزش یادگیری خودراهبر بر بهبود سازگاری اجتماعی و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص اثربخش بود. لذا پیشنهاد می شود متخصصان و درمانگران از این مداخله برای افزایش سازگاری اجتماعی و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Self-Directed Learning on Social Adjustment and Academic Vitality in Students with Learning Disorder

نویسندگان [English]

  • Azam Safari 1
  • kobra kazemian moghadam 2
  • Homayoon Haroon Rashidi 2
1 M.A., Department of Psychology, Hom Care Research Cnter, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful, Iran
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Dezful Branch, Islamic Azad University, Dezful, Iran
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to the effectiveness of Self-Directed Learning on social adjustment and academic vitality in students with learning disorder.
Method: The research method was an experiment with a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population of the study included all students with learning disorder in Ahvaz. The sample size consisted of 30 students with learning disorder who were selected by available sampling method and according to the inclusion and exclusion criteria. The experimental group received 16 weekly 90-minute sessions of self-directed learning. The questionnaires used in this research included Sinha and Singh's adjustment questionnaire and Martin and Marsh's academic vitality questionnaire.. Data were analyzed using univariate analysis of SPSS version 22 software.
Results: The findings showed that between the experimental and control groups in terms of increased compatibility (F<14.54) and Academic vitality (F<37.19) had a significant difference (p<0.001).
Conclusion: According to the obtained results, it can be said that the self-directed learning training program was effective in improving the social adjustment and academic vitality of students with specific learning disorders. Therefore, it is suggested that specialists and therapists use this intervention to increase the social adjustment and academic vitality of students with specific learning disorders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Adjustment
  • Academic Vitality
  • Learning Disorder
  • Self-Directed Learning
ایمانی، س.، و ذاکری، م. (1402). مقایسه مسئولیت پذیری، تعللورزی و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان با و بدون اعتیاد به وبگردی. فصلنامه روان‌شناسی مدرسه و آموزشگاه 12 (2)، 6-18. https://jsp.uma.ac.ir/article_2366.html
باقرزاده نیم‌چاهی، ص.، حسینی طبقدهی، ل.، و حافظیان، م. (1397). رابطة خودآگاهی و یادگیری خودتنظیمی با سازگاری‌اجتماعی دانش‌آموزان دختر دورۀ دوم متوسطه. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 30،  50-29.  
بنیسی، پ. (1398). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر تاب‌آوری و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری. توانمندسازی کودکان استثنایی، 10(1)، 115-107.] 10.22034/ceciranj.2019.91936[DOI:
پریرتاوشی، م.، برجعلی، ا.، کیامنش، ع. (۱۳۹۷). نقش میانجی راهبردهای خودتنظیمی در رابطه بین اهمال کاری تحصیلی و عواطف مثبت و منفی در دانش‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 3(12)، 70-53.
ثمری صفا، ج.، دشتی اصفهانی، م.، پوردل، م. (1400). تدوین مدل سرزندگی تحصیلی بر اساس ارتباط با مدرسه، جو عاطفی خانواده، انگیزش، خودکارآمدی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان. پژوهش های مشاوره. ۲۰ (۷۷)، ۲۲۵-۲۵۶.
جلیل زاده، ح.، و زارعی، ح. (1397). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر انگیزش تحصیلی و اضطراب امتحان در دانش‌آموزان. آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی)، 11(42 )، 13-36.  https://sid.ir/paper/183383/fa
جعفری، ع.، نادی، م.، و منشئی، غ. (1400). تدوین و اعتباریابی بسته ی آموزش یادگیری خودراهبر و تعیین اثربخشی آن بر اشتیاق تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در دانشجویان. پژوهش در برنامه ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه ریزی درسی، 18(41)، 103-123. [DOI: 10.30486/jsre.2021.1905878.1701]
حبیبی کلیبر، ر.، و قبادی، ل. (1399). رابطه ی یادگیری خودراهبر و سرزندگی تحصیلی با نقش واسطه ای انگیزش تحصیلی، پژوهش های تربیتی، 41، 139-123. http://erj.khu.ac.ir/article-1-828-fa.html
خوشاب، س.، توحیدی، ا.، تاشک، آ. (1399). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر سرزندگی تحصیلی و پیشرفت‌تحصیلی دانش‌آموزان دختر دارای مشکلات تحصیلی. مجله مطالعات ناتوانی، ۱۰ ، ۱4۷-۱۳۷.
خزایی زوزنی، ف. (1401). بررسی تأثیر نقش یادگیری خودراهبر بر سرزندگی تحصیلی و هیجان تحصیلی دانش‌آموزان مدارس متوسطه ی شهرستان زاوه. هفتمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش. مازندران، محمود آباد، 12-1.   https://civilica.com/doc/1619951/
دهقانی­ زاده، م.، و حسین چاری، م. (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه ای خودکارآمدی. مجله ی مطالعات آموزش و یادگیری، 14 (2)، 21-47. ] 10.22099/jsli.2013.1575[DOI:
دهقانی، ی.، حکمتیان فرد، ص.، و پاسالاری، م. (1397). مقایسه امیدتحصیلی، سرزندگی تحصیلی و درگیری تحصیلی در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری و عادی. روان‌شناسی افراد استثنایی، 8 (31 )، 215-236.     [DOI.org/10.22054/jpe.2019.35387.1845]
رشید، خ.، و حسنوند، ف. (1400). الگوی ساختاری پیش بینی سرزندگی تحصیلی، بازی گوشی روان‌شناختی و جهت گیری زندگی بر اساس خودناتوانسازی با میانجیگری هوش زیباشناسی در دانش‌آموزان نوجوانان. فصلنامه روان شناسی مدرسه و آموزشگاه.10(3)، 48-33.  https://jsp.uma.ac.ir/article_1341.htmI
زنگی‌آبادی، م.، صادقی، م.، قدم‌پور، ع. (1398). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر خودکارآمدی تحصیلی و سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان ناسازگار. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 13(44)، 87-71. https://doi.org/10.22034/jiera.2019.85986
سینها، ای، کی، بی.، و سینگ، آر. بی. (۱۹۹۳). راهنمای پرسشنامه­ ی سازگاری دانش ­آموزان دبیرستانی. ترجمه­ ی ابوالفضل کرمی (۱۳80). تهران: مؤسسه­ ی روان تجهیز سینا. https://icdu.ir/product/1261556
ساقی، م.، رجایی، ع. (1387). رابطه ادراک نوجوانان از عملکرد خانواده با سازگاری آن‌ها. اندیشه و رفتار، 3 (10)، 82-71.
شاهی، ع.، امیری، م.، ابراهیمی، ل. (1403). اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر نقص توجه، سازگاری اجتماعی و خودکارآمدی کودکان با اختلال کاستی توجه / بیش‌فعالی. دوماهنامه علمی - پژوهشی طب توانبخشی 13(1)، 106-119.
طباطبائیان، ف.، حمید، ن.، نیسی، ع. (1392). بررسی اثربخشی آموزش خودتنظیمی به شیوه گروهی بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر مقطع سوم راهنمایی مدارس شهر شوشتر. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 8(24)، 94-68.
فولاد چنگ، م. (1385). نقش الگوهای خانوادگی در سازگاری نوجوانان. فصلنامه خانواده پژوهی، 2(7)، 221-209.
کابینی مقدم، س.، انتصار فومنی، غ.، حجازی، م.، اسدزاده، ح. (1397). اثربخشی آموزش راهبرد یادگیری خودگردان در افزایش سرزندگی تحصیلی و وجدان تحصیلی دانش‌آموزان اهمال کار. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 14(50)، 171-193.
نخبه زعیم، پ. (1399). بررسی تأثیر واقعیت درمانی بر ارتقای مسئولیت پذیری و سازگاری اجتماعی دختران نوجوان. مجله علمی پژوهان، 19(2)، 46-40.  http://psj.umsha.ac.ir/article-1-666-fa.html
نعمتی، ش.، بدری گرگری، ر.، و کاتوراننی، آ. (1401). رابطه بهزیستی روان‌شناختی و سرزندگی تحصیلی با ادراک دانش ­آموزان از محیط کلاس. فصلنامه روان‌شناسی مدرسه و آموزشگاه، 11(1)، 117-131. [DOI.org/10.22098/jsp.2022.1508]
References
Aro, T., Eklund, K., Eloranta, A. K., Ahonen, T., Rescorla, L. (2021). Learning Disabilities Elevate
Children's Risk for Behavioral-Emotional     Problems: Differences Between LD Types, Genders, and Contexts. Journal of learning disabilities. [DOI.org/10.1177/00222194211056297]
Anne, C., Gill DrPH, MS., Geeta Singhal MD, Med., Gordon, E., Schutze, MD., Teri, L., Turner, MD., MPH, Med. (2021). Educational Coaches: Facilitating Academic Vitality and a Pathway to Promotion for Clinician-Educators. The Journal of Pediatrics. 235, 3-5.e3. [DOI.org/10.1016/j.jpeds.2020.11.042]
Becker, S. P. (2021). Systematic Review: Assessment of       sluggish cognitive tempo over the past decade. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 60(6), 690–709. [DOI.org/10.1016/j.jaac.2020.10.016]
Banisi, P. (2019). Effectiveness of self-regulation strategies training on resiliency and social adjustment in students with learning disorder. Empowering Exceptional Children, 10(1), 107-115.           [DOI:10.22034/ceciranj.2019.91936]
Broadbent, J. (2017). Comparing online and blended learner's self-regulated learning strategies and academic performance. The Internet and Higher Education, 33, 24-32.              [DOI.org/10.1016/j.iheduc.2017.01.004]
Bagherzade, S., Hosseini Tabaghdehi, S. L., & Hafezian, M. (2018). Relationship of self-awareness and self-regulated learning to social adjustment among girl high school students. Journal of Educational Psychology Studies, 15(30), 29-50. [DOI: 10.22111/jeps.2018.3607]
Dehghani, Y., Hekmatian, S., & Pasalari, M. (2018). Comparison of academic hope, academic buoyancy and academic engagement in students with and without learning disorder. Psychology of Exceptional Individuals, 8(31), 215-236. [DOI.org/10.22054/jpe.2019.35387.1845]
Dehghanizadeh, M., Hossienchari, M. (2013). Academic vitality and perception of family communication pattern. The mediating role of self-efficacy. Journal of Education and Learning Studies, 14, 2, 21-47. [DOI:10.22099/jsli.2013.1575]
Foulad Cheng, M. (2007). The role of family patterns in adolescent adaptation. Family Research Quarterly, 2(7), 221-209. https://jfr.sbu.ac.ir/article_96862.html
Garcia, R., Falkner, K., & Vivian, R. (2018). Systematic literature review: selfregulated learning strategies using e-learning tools for computer science. Computers & Education, 123, 150-163.   [DOI.org/10.1016/j.compedu.2018.05.006]
Habibi-Kaleybar R, gobadi L. (2020). The relationship between self-directed learning and academic vitality with the intermediate role of academic motivation. Journal title; 7 (41): 123-139  
http://erj.khu.ac.ir/article-1-828-fa.html
Hossain, B., Bent, S., Parenteau, C., Widjaja, F., Davis, M., & Hendren, R. L. (2022). The Associations between Sluggish Cognitive Tempo, Internalizing Symptoms, and Academic Performance in Children with Reading Disorder: A Longitudinal Cohort Study. Journal of attention disorders, 26 (12), 1576–1590. [DOI.org/10.1177/10870547221085493]
Imani, S., & Zakeri, M. (2023). Comparing responsibility, procrastination, Academic vitality in students with and without Web addiction. Journal of School Psychology and Institutions, 12 (2), 6-18. . https://jsp.uma.ac.ir/article_2366.html    
Jafari, A., Nadi, M., Manshai, Gh. (2021). Compilation and validation of the self-directed learning training package and determining its effectiveness on academic enthusiasm and academic vitality in students. Research in Curriculum Planning (Knowledge and Research in Educational Sciences - Curriculum Planning), 18(41), 103-123. [DOI: 10.30486/jsre.2021.1905878.1701]
Jalilzadeh, H., Zarei, H. (2017). The effectiveness of teaching self-regulation strategies on academic motivation and exam anxiety in students. Education and Evaluation (Educational Sciences), 11(42), 13-36. https://sid.ir/paper/183383/fa
Khoshab S, Towhidi A, Tashk A. (2020). The Effects of Self-Regulation Learning Strategies Training on Academic Buoyancy and Academic Achievement in Female Students with Academic Problems. MEJDS, 10: 137-137. http://jdisabilstud.org/article-1-2027-fa.html 
Kumar, M., & Nagalakshmi, P. (2023). Effect of Visual Sequencing Activities to improve Academic Performance in children with Learning Disability. European chemical bulletin. 12(3), 2501-2511.        [DOI:10.31838/ecb/2023.12.s3.3132023.13/05/2023]
Kabini Moghadam, S., Entesare Foumani, G., Hejazi, M., & Asadzadeh, H. (2018). The Effectiveness of Instruction of Self-regulated Learning Strategies to Increase Educational Buoyancy and Educational Conscience of Procrastinating Students. Educational Psychology, 14(50), 171-193.           [DOI.org/10.22054/jep.2019.37913.2510]
Khazai Zozni, F. (2022). Investigating the effect of self-directed learning on the academic vitality and academic excitement of secondary school students in Zaveh city. The 7th National Conference on New Approaches in Education and Research. Mazandaran, Mahmud Abad, 1-12. https://civilica.com/doc/1619951/
Lipka, O., Sarid, M., Zorach, I.A., Bufman, A., Hagag, A.A., & Peretz, H. (2020). Adjustment to Higher Education: A Comparison of Students With and Without Disabilities. Front. Psychol, 11, 1-11. [DOI.org/10.3389/fpsyg.2020.00923]
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychologicaland educational correlates: Aconstruct validity approach. Psychology in the Schools, 43, 267−282.        https://doi.org/10.1002/pits.20149
McNaughton, S., Rosedale, N., Zhu, T., Siryj, J., Oldehaver, J., Teng, S. L., & Jesson, R. (2022). Relationships between self-regulation, social skills and writing achievement in digital schools. Reading and Writing, 1-19. [DOI:10.1007/s11145-021-10232-8]
Nemati, S., Badri-Gargari, R. & Katourani, A. (2022). The relationship between psychological well-being and academic vitality with students' perceptions of the classroom environment. Journal of School Psychology and Institutions, 11(1), 117-131. http://jsp.uma.ac.ir/article_1508.html?lang=en
Nokhbezaein, P. (2021). Investigation of the Effect of Reality Therapy on Promoting Responsibility and Social Adjustment in Adolescent Females. Pajouhan Sci J; 19 (2): 43-49  
http://psj.umsha.ac.ir/article-1-666-en.html
Putwain, D. W., Wood, P., & Pekrun, R. (2020). Achievement emotions and academic achievement: Reciprocal relations and the moderating influence of academic buoyancy. Journal of Educational Psychology. Advance online publication, 114(1).108-126. [DOI.org/10.1037/edu0000637]
Perir Tavoshi, M., Barjali, A., Kiamanesh, A. (2018). The mediating role of self-regulation strategies in the relationship between academic procrastination and positive and negative emotions in high school students, Educational Leadership and Management Quarterly, 3(12), 53-70.   https://journals.iau.ir/article_545808.html
Rashis, K.h., & Hasanvand, F. (2021). Structural modeling of predicting adolescents’ academic buoyancy, psychological playfulness and life orientation mediated by aesthetic intelligence in teenagers. Journal of School Psychology and Institutions, 10(3), 33-48. https://jsp.uma.ac.ir/article_1341.html
Rotem, A., & Henik, A. (2020). Multiplication facts and number sense in children withmathematics learning disabilities and typical achievers. Cognitive Development, 54, 866- 878            . [DOI:10.1016/j.cogdev.2020.100866]
Shahi, A., Amiri, M., & Ebrahimi, L. (2024). The Effectiveness of Teaching Self-regulatory Strategies on Attention Deficit, Social Adjustment, and Self-efficacy in Children With Attention -Deficit/Hyperactivity Disorder. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine, 13(1), 106-119.
Saqi, M, H., Rajaei, A. (2011). The relationship between teenagers' perception of family functioning and their adaptation. Thought and Behavior, 3 (10), 71-82. https://ensani.ir/fa/article/219071/
Sinha, E, K. B. & Singh, R. B. (1993) Guide to high school students' adjustment questionnaire. Translated by Abolfazl Karmi (2001). Tehran: Sina Institute of Psychological Equipment.   https://icdu.ir/product/1261556/
Sawatsky, A. P., Ratelle, J. T., Bonnes, S. L., Egginton, J. S., & Beckman, T. J. (2017). A model of self-directed learning in internal medicine residency: a qualitative study using grounded theory. BMC Medical Education, 17(1), 31. https://bmcmededuc.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12909-017-0869-4
Samari Safa J, dashti M, pourdel M. (2021). Development of a Model of Academic Buoyancy based on with School Connection, Family’s Emotional Atmoshphere, Motivation, Self-efficacy and Academic Engagement of Students. QJCR; 20 (77): 225-256 
URL: http://irancounseling.ir/journal/article-1-1376-fa.html
Tabatabaian, F., Hamid, N., Nisi, A. (2012). Investigating the effectiveness of group-based self-regulation training on the social adjustment of female students in the third grade of secondary schools in Shushtar. Women and Family Educational Cultural Quarterly, 8(24), 68-94. https://cwfs.ihu.ac.ir/article_201622.html
Zangiabadi, M., Sadeghi, M., & Ghadampour, E. (2019). Effect of Training of Self-Regulation Strategies on Academic Self-Efficacy and Academic Adjustment of Maladaptive High School Students. Journal of Research in Educational Systems, 13(44), 71-87. [DOI.org/10.22034/jiera.2019.85986]