اثربخشی روش تلفیقی آموزش شناختی - رفتاری والد محور کوتاه مدت و تقویت دقت در درمان نارساخوانی و بهبود عملکرد فضایی دانش‌آموزان نارساخوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی مشاوره، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور

3 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی

4 دانشجوی دکتری تخصصی روان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

در پژوهش حاضر، روش تلفیقی آموزش شناختی– رفتاری والد محور کوتاه مدت و تقویت دقت در بهبود عملکرد خواندن و عملکرد فضایی دانش‌آموزان نارساخوان مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه پژوهش شامل دانش‌آموزان نارسا خوان دوره­ی ابتدایی شهر اردبیل بودند که سال تحصیلی 1394-1393 به مرکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی دانش‌آموزان اداره کل آموزش و پرورش استان اردبیل ارجاع شده بودند. افراد گروه نمونه به تعداد 30 نفر به صورت نمونه­گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شده اند. طرح پژوهشی از نوع آزمایشی (پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل) بوده و قبل و بعد از اجرای برنامه پرسشنامه‌ی مشکل های یادگیری کلورادو (CLDQ) برای هر دو گروه، اجرا شده است. گروه آزمایش در 6 جلسه‌ی 45 دقیقه‌ای تحت روش تلفیقی آموزش شناختی– رفتاری والد محور و تقویت دقت قرار گرفتند. داده‌های بدست آمده با استفاده از تحلیل کواریانس (ANCOVA) مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل یافته‌های بدست آمده، نشان داد که استفاده از این شیوه موجب بهبود نارسا­خوانی (01/0P<) و عملکرد فضایی (05/0P<) شده است. بنابراین استفاده از شیوه‌ی تلفیقی آموزش شناختی– رفتاری والد محور کوتاه مدت و تقویت دقت می‌تواند موجب بهبود نارسا خوانی و عملکرد فضایی مطلوب در دانش‌آموزان شود.‌

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The efficacy of compilation parent based short-term cognitive-behavioral training and strengthening precision in the treatment of reading disorder and improving the spatial performance of students with reading disability

نویسندگان [English]

  • T Aslani 1
  • S Aghajani 2
  • A Rezaei Sharif 3
  • P Porzoor 4
1 Corresponding Author: Ph.D Student of Family Counseling, Allameh Tabataba'i University
2 Assistant Professor of Psychology, Payame Noor University
3 Assistant Professor, University of Mohaghegh Ardabili
4 Ph.D. Students of Psychology, University of Mohaghegh Ardabili.
چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the efficacy of compilation of parent based short-term cognitive-behavioral training and Strengthening precision in treatment of reading disorder and improve the spatial performance of students with reading disabilities. The research population consisted of students with reading disorder in primary schools for the school year 1394-1393 in Ardabil city that were referred to counseling and psychological services center of Ardabil General Directorate of Education. Sample selected consist of 30 dyslexic students that selected wiht available sampling. The experimental method and pre - posttest design with control group was used. In this study data was collected by Colorado Learning Difficulties Questionnaire (CLDQ). After implementing the pre-test, for both groups and experimental group for 6 forty-five-minute sessions under training the play therapy based on recognizable-behavioral approach was conducted and after end of this period, post-test for both groups was conducted. The obtained data were analyzed in two levels of descriptive and inferential statics and by use of covariance test (ANCOVA) with SPSS software. The obtained results showed that use of parent based short-term cognitive-behavioral training and Strengthening precision caused improvement in reading performance of students (P<0/01) and improve the spatial performance (P<0/05). The results showed that the parent based short-term cognitive-behavioral training and Strengthening precision has positive effects on the improvement of reading performance of students and leads to improve the spatial performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • parent based short-term cognitive-behavioral training
  • strengthening precision t
  • dyslexia
  • spatial performance
اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ، ﻣﺮﺗﻀﻲ؛ ﻛﺮﻣﻲ، ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ؛ برازنده چقایی، ﺳﻤﻴﻪ ﺑﺮازﻧﺪه و بگیان کولهﻣﺮز، محمد جواد (1394). ﻣﺪاﺧﻠﻪای در ﺳﺎزﮔﺎری اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻛﺎﻫﺶ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺗﻜﺎﻧﺸﻲ دانش‌آﻣﻮزان ﭘﺴﺮ مبتلابه ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ رﻳﺎﺿﻲ:  اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ و ﻛﺎرآﻣﺪی آﻣﻮزش واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎ روﻳﻜﺮد آدﻟﺮی، ﻣﺠﻠﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ‌های  ﻳﺎدﮔﻴﺮی، 5(1): 31-7.
افروز، غلامعلی؛ قاسمزاده، سوگند؛ تازیکی، طیبه؛ مهاجرانی، محمد و دالوند، مریم (1393). اثربخشی مداخلات حسی حرکتی بر افزایش دامنه‌ی توجه دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری. مجله­یناتوانی­هاییادگیری، 4(1): 37-23.
اهرمی، راضیه؛ شوشتری، مژگان؛ گلشنی منزه، فرشته و کمرزرین حمید (1390). اثربخشی آموزش دقت بر توانایی خواندن دانش‌آموزان نارساخوان دختر پایه‌ی سوم ابتدایی شهر اصفهان، فصلنامهروان‌شناسیافراد استثنایی،1(3):202-139.
امیری مجد، مجتبی؛ حسینی، سیده فاطمه و جعفری، اصغر (1393). ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ی زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ  زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ و ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ واﻟﺪﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﺳﻨﺪرم داون، واﻟﺪﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮی و واﻟﺪﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن ﻋﺎدی، ﻣﺠﻠﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ­های  ﻳﺎدﮔﻴﺮی، 4 (1): 55-38.
 باعزت، فرشته و ایزدی فرد، راضیه (1389). اثربخشی راهبردهای خود نظم دهی بر کاهش خطاهای املایی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نوشتن. پژوهشدرحیطهکودکاناستثنایی،10(1):28-21.
باعزت، فرشته (1388). نقش پردازشگر کلمه همراه با راهبردهای خودپرسشی بر بهبود مشکل های املای دانش‌آموزان پایه سوم دبستان دچار اختلال نوشتن. فصل‌نامه‌ی روان‌شناسی کاربردی، 4 (14)؛ 71-58.
باعزت، فرشته (1387). تعیین عوامل اختلال‌های هیجانی مؤثر بر نارسا خوانی دانش‌آموزان مقطع ابتدایی، پژوهشدرحیطهکودکاناستثنایی، 8(4)، 412-404.
چوپان زیده، رویا؛ عابدی، احمد و پیروز زیجردی، معصومه (1394). بررسی اثربخشی آموزش توجه براساس برنامه­ی فلچر بر عملکرد خواندن دانش‌آموزان دخترنارساخوان، مجله‌یناتوانی­های یادگیری، 4(4): 48-36.
حاجلو، نادر و رضایی شریف، علی (1390). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه‌ی مشکل های یادگیری کلورادو. مجله ناتوانی­های یادگیری. 1 (1)، 43-24.
خوشحال رودپشتی، وجیهه و خانزاده، عباسعلی حسین (1394). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباط مؤثر والدمحور بر مهارت‌های اجتماعی کودکان کم‌شنوا، مجله تعلیم و تربیت استثنایی، شماره ۱۳۴: 55-45.
دیویس، توماس؛ آزبورن، سینتا (-). مشاوره مدرسه با رویکرد راه حل محور، ترجمه نسترن ادیب و علی محمد نظری، تهران: نشر علم، 1389.
زنگنه، ساره؛ ملک پور، مختار و عابدی محمدرضا (1389). تأثیر آموزش مهارت‌های مدیریت خشم بر کنترل پرخاشگری مادران دانش‌آموزان ناشنوای دوره ابتدایی. یافته نو در روا نشناسی، 5 (2): 92-82.
سیف نراقی، مریم و نادری، عزت الله (1389). نارسای یهای ویژه در یادگیری و چگونگی تشخیص و روش‌های بازپروری، تهران: انتشارات ارسباران.
شریعتمداری، علی(1383). روان‌شناسی تربیتی، اصفهان: انتشارات مشعل.
شهرکی پور، حسن؛ کریم زاده، صمد و کرامتی، مهین، (1388). بررسی اثر آموزش زندگی خانوادگی در کاهش تنیدگی والدینی مادران دارای کودکان اختلال یادگیری در خواندن و نوشتن، فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، 4(3)، 62-47.
کریمی، بهروز؛ علیزاده، حمید؛ فرخی، نورعلی و سعدی پور، اسماعیل (1390). مقایسه اثر بخشی سه شیوه آموزش مستقیم،آگاهی واج شناختی و ترکیبی بر کاهش مشکل های املای دانش‌آموزان دبستانی. فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی، 11(3)، 266-255.
کوری، جرالد (2013). مشاوره و روان درمانی (ویراست نهم)، ترجمه ‌یحیی سید محمدی، تهران: نشر ارسباران، (1394)، چاپ چهاردهم.
مرادی، شهاب؛ رضایی،  علی محمد و کیان ارثی، فرحناز (1393).  مقایسه ی اثر بخشی روش آموزش مستقیم و آموزش چند رسانه ای بر اختلال املا.  مجله‌یناتوانی‌هاییادگیری، 4(1):89-88.
میکائیلی، ﻧﻴﻠﻮﻓﺮ؛ ﮔﻨﺠﻲ، مسعود و طالبی ﺟﻮﻳﺒﺎری، مسعود (1391). ﻣﻘﺎﻳﺴﻪیﺗﺎب­آوری، رﺿﺎﻳﺖ زﻧﺎﺷﻮﻳﻲ و ﺳﻼﻣﺖ روان در واﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎن دارای ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮی و عادی، مجله ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲﻫﺎی ﻳﺎدﮔﻴﺮی، 2(1)، 137 -120.
فردوسی، طیبه (1370). بررسی عوامل مؤثر در بی توجهی دانش‌آموزان به مطالب درسی، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
Abedi, R. & Mohammadi, Sh. (2013). The effect of metadiscourse markers presence on high school EFL learners reading comprehension. Journal of School Psychology, 2(2), 93- 103.[In Persian]
Berninger, Vi, W, Nielsen, K H., Abbott, R.D., Wijsman, E and Raskind, W. (2008). Writing problems in developmental dyslexia: Under-recognized and under-treated. Journal of School Psychology, 46(1): 1-21.
Epsy, K. A., McDiarmid, M. M., Cwik. F., Stalets, M. M., Hamby, A, & Senn, T. E.(2004). The contribution of executive funection to emergent mathematic skill in preschool children. Developmental Neurophysiology. 26: 465-486.
Fletcher, J. M., Lyon, G. R., Fuchs, L. S., & Barnes, M. A. (2007). Learning disabilities From identification to intervention. NewYork: Guilford
Penolozzi, B. Spirnoelli, CH. Angrilli, A. (2008). Delta EEG activity as a marker of dysfunctional linguistic processing in developmental dyslexia. Psychophysiology. 45:10-25.
Seidman, L. J. (2006). Neuropsychological functioning in people with ADHD across the lifespan. Clinical Psychology Review. 26: 466-485.
Hoskyn, M., & Swanson, H. L. (2000). Cognitive of low achievers and children with reading disabilities: A selective meta-analytic review of the published literature. School Psychology Review. 29: 102-119.
Gathercole, S.E.,Alloway ,T.P.Willis, c.Adams, A,M.(2006). Working Memory in Children with Reading Disabilities. Journal of Experinental Child psychology. 93:265-270.
Rapcsak, S. Z. Beenson, P. M. Henry, M. L. & et al. (2009). Phonological dyslexia and dysgraphia: Cognitive mechanisms and neural substrates. Cortex, 45, 575-591.
Willburger, E. (2010). Temporal processing, attention and learning disorders. Journal Learning and Individual Differences. 20: 393–401.