اثربخشی روش درمان حساسیت‌زدایی به واسطه حرکات چشم و بازپردازش بر تنظیم شناختی هیجان و اضطراب امتحان دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشجوی دکتری تخصصی مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی

10.22098/jld.2018.630

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روش درمانی حساسیت‌زدایی به واسطه حرکات چشم و بازپردازش بر تنظیم شناختی هیجان و اضطراب امتحان دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری انجام گرفت. روش پژوهش به شیوه‌ی نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را کلیّه‌ی دانش‌آموزان ناتوان یادگیری شهر اردبیل در نیمه دوم سال 1394 تشکیل می‌دادند که از میان آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، 30 نفر انتخاب و به‌طور تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل ( 15 نفر) جایگزین شدند. شرکت‌کنندگان گروه آزمایش، 7 جلسه برنامه درمانی حساسیت‌زدایی به واسطه حرکات چشم و بازپردازش دریافت نمودند. . برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌ی تنظیم شناختی هیجان و پرسشنامه‌ی اضطراب امتحان اسپیلبرگر استفاده شد. داده­ها با روش آماری کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد که فرضیه‌ی پژوهش مبنی بر تأثیر برنامه درمانی حساسیت‌زدایی به واسطه حرکات چشم و بازپردازش بر تنظیم شناختی هیجان و اضطراب امتحان دانش‌آموزان ناتوان یادگیری مورد تائید قرارگرفته است و دانش‌آموزان ناتوانی یادگیری گروه آزمایش نسبت به دانش‌آموزان ناتوان یادگیری گروه کنترل در پس‌آزمون به‌طور معناداری، تنظیم شناختی هیجان منفی و اضطراب امتحان کمتری داشتند. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که برنامه درمانی حساسیت‌زدایی به واسطه حرکات چشم و بازپردازش در تنظیم شناختی هیجان و اضطراب امتحان اثربخش است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Eye movement desensitization and reprocessing on cognitive emotion regulation and test anxiety in students with learning disabilities

نویسندگان [English]

  • M Moradi 1
  • E Sadri Damirchi 2
  • N Mohammadi 3
1 Corresponding Author: Associate Professor of Education. University of Mohaghegh Ardabili
2 Assistanr Professor, Department of Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardabili
3 Ph. D. Candidate in Counseling, Department of Educational Sciences, University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effectiveness of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) on cognitive emotion regulation and test anxiety in students with learning disabilities. The research method was semi-experimental with pretest-posttest design and a control group. The statistical population of study included all of the students with learning disabilities in Ardabil city in the second half of  2015 year, from which, using available sampling, 30 students were selected and randomly assigned to the experimental group (n=15) and control group (n=15). The experimental group had received 7 sessions of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) program. Cognitive emotion regulation questionnaire and test anxiety questionnaire were used to data gathering. Data were analyzed by multivariable co-variance test. Result showed that the eye movement desensitization and reprocessing training had been effective on cognitive emotion regulation and test anxiety in students with learning disabilities in the experimental group (P <0/01). Based on this result, it can be concluded that the eye movement desensitization and reprocessing training had been effective on cognitive emotion regulation and test anxiety in students with learning disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)
  • test anxiety
  • cognitive emotion regulation
  • Students with learning disabilities
ابوالقاسمی، عباس؛ مهرابی زاده هنرمند، مهناز؛ نجاریان، بهمن و شکرکن، حسین (1383). اثربخشی روش درمانی آموزش ایمن سازی در مقابل تنیدگی و حساسیت‌زدایی منظم در دانش‌آموزان مبتلا به اضطراب امتحان. مجله روان شناسی اهواز، 1(29)، 21-3.
اکبری، مهرداد؛ شقاقی، فرهاد و بهروزیان، مریم (1390). اثربخشی آموزش مهارت‌های حل مسئله بر اضطراب امتحان دانشجویان. روانشناسی تحولی: روان شناسان ایرانی، 8(29)، 75-67.
بشارت، محمدعلی. (1392). بررسی پرسشنامه تنظیم هیجان شناختی در یک نمونه از جمعیت ایران.  فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی،24(84)، 70- 61.
جراره، جمشید و محمدی کرکانی، آذر (1392). اثربخشی آموزش شناختی-رفتاری بر اضطراب امتحان دانش‌آموزان دختر متوسط. نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، 7، 313-307.
رجبی، سعید؛ ابوالقاسمی، عباس و عباسی، مسلم. (1391). نقش عزت نفس و اضطراب امتحان در پیش بینی رضایت از زندگی دانش‌آموزان پسر دارای اختلال ریاضی. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری. 1(3)، 62-46.
رحیمیان بوگر، اسحاق. (1391). پیش‌بینی کننده‌های جمعیت شناختی اختلالات یادگیری در دانش‌آموزان مقطع ابتدایی استان گلستان. مجله‌ی ناتوانی‌های یادگیری. 1(2)، 42-22.
سادوک، بنیامین و سادوک، ویرجینیا (2000). چکیده روان پزشکی بالینی. ترجمه پورافکاری (1390). تهران: انتشارات: شهرآب.
سلیمانی، اسماعیل، حبیبی، یعقوب (1393). ارتباط تنظیم هیجان و تاب‌آوری با بهزیستی روان شناختی در دانش‌آموزان. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 3 (4)، 51-72.
سلیمانی، اسماعیل؛ زاهدبابلان، عادل؛ فرزانه، جبرائیل و ستوده، محمدباقر. (1390). مقایسه ی نارسایی هیجانی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری و بهنجار. مجله‌ی ناتوانی های یادگیری. 1(1)، 93-78.
شهنوازی، الهیار؛ دلشاد، علی؛ بصیری مقدم، مهدی و توکلی زاده، جهانشیر. (1395). تأثیر روش حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد بر اضطراب نوجوانان مبتلا به تالاسمی. نشریه روان پرستاری. 4(1)، 17-11.
صادقی، خیرالله؛ ارجمندنیا، علی اکبر و نامجو، سارا (1394). تأثیر روش حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و پردازش مجدد بر بازنمایی های عاطفی منفی بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه. نشریه روان پرستاری. 3(3)، 40-29.
عشایری، حسن، هومن، حیدرعلی؛ جمالی فیروزآبادی، محمود و وطن خواه، حمیدرضا. (1388). اثربخشی درمان‌های حساسیت‌زدایی از طریق حرکت چشم و بازپردازش، درمان دارویی و شناخت درمانی در کاهش علائم اضطراب. تحقیقات روانشناختی، 1(3)، 63-51.
کاظم‌زاده، محمدصادق (1388). حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و بازپردازش. فصلنامه علمی _ تخصصی ذهن زیبا. (3)6، 43-56.
گل پور چمرکوهی، رضا و محمد امینی، زرار. (1391). اثر بخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهبود ذهن آگاهی بر افزایش ابراز وجود در دانش آموزان مبتلا به اضطراب. مجله ی روان شناسی مدرسه، 1(3)، 100-82.
معروفی، مریم؛ معروفی، محسن؛ زمانی فروشان، شهلا، علیمحمدی، نصراله و ایزدی خواه، زهرا. (1395). بررسی تأثیر حساسیت‌زدایی از طریق حرکات چشم بر کاهش اضطراب قبل  از عمل جراحی بیماران. نشریه پژوهش پرستاری. 10(4)، 104-98.
میسمی بناب، سهیلا. (1391). اثربخشی درمان حساسیت‌زدایی حرکات چشم و پردازش مجدد بر تنظیم و بازشناسی هیجان، عقاید وسوسه‌انگیز و پیشگیری از عود اعتیاد افراد معتاد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه محقق اردبیلی.
نصیری، مجید؛ فروزنده، الهام و ابراهیمی، امراله. (1395). اثربخشی حساسیت‌زدایی با حرکات چشم و بازپردازش بر  حساسیت اضطرابی بیماران مبتلا به میگرن. مجله دانشکده پزشکی اصفهان. (377)، 327-321.
یوسفی، رحیم؛ اصغری، حمید و طغیانی، الهه. (1395). مقایسه ی طرح واره های ناسازگار اولیه و تنظیم شنناختی هیجان در بیماران قلبی و افراد عادی. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان. 24(107)، 143-130.
یوسفی، فریده. (1385). بررسی رابطه ی راهبردهای شناختی تنظیم هیجان با افسردگی و اضطراب در دانش‌آموزان مراکز راهنمایی استعدادهای درخشان. مجله‌ی کودکان استثایی. 6(4)، 892-871.
Abolghasemi, A., Mehrabizadeh Honarmand, M., Najarian, B., & Shekarkan, H. (2003). The effectiveness of inoculation training against tension and desensitization the students with test anxiety. Journal of Ahvaz Psychology, 1(29), 3-21. (Persian)
Akbari. M., Shaghani, F., & Behrozian, M. (2011). The effectiveness Problem-solving skills training on students' test anxiety Developmental psychology: Iranian psychology, 8(29), 67-75. (Persian)
Aldao.  A  Sheppes.  G., &  Gross.  J. (2015).  Emotion regulation  flexibility.  Cog  Ther  Res.   39: 263-78.
Aldao. A., Nolen-Hoeksema, S., & Schweizer S. (2010). Emotion-regulation  strategies across psychopathology:  A  meta-analytic  review.  Clin Psychol Rev. 30, 217-37.
Arabia. E., Manca. ML., & Solomon, RM. (2011).  EMDR for Survivors of Life-Threatening Cardiac Events: Results of a Pilot Study: Journal of EMDR Practice and Research, 5, 1, 2-10.
Ashaeri. H., Homan, H., Jamali Firozabadi, M., & Vatankhah, H. (2009). The effectiveness Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), medical treatment and cognitive therapy in reducing symptoms of anxiety. Psychological research, 1(3), 51-63. (Persian)
Association D-5 AP, others. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Arlingt Am Psychiatr Publ, pp: 68.
Besharat, MA. (2013). Evaluation of Cognitive Emotion Regulation Questionnaire on a sample of the population. Nursing and Midwifery, 24(84), 70-61. (Persian)
Boyle, J., & Forchelli, G. (2014).  D iff erences   in   th e  no te- tak ing   sk ills   o f   s tu d en ts  w ith  h ig h ach iev emen t,   av er ag e  ach iev emen t,   an d   learn ing   d isab ilitie ss.  Learning and Individual Differences, 35, 9-14.
Cakmak. AF., &  Cevik  EI. (2010).  Cognitive  emotion regulation questionnaire: Development of Turkish version of 18-item short form. Afric J Bus Manag, 4, 2097-102.
Engelhard, IM., Van den Hout, MA., Janssen, W., & Van der Beek, J. (2010). Eye movements reduce vividness and emotionality of “flashforwards”. Behaviour Research and Therapy, 48(5), 442-7.
Golpour chamarkohi, R. & Mohammadamini, Z. (2012). The efficacy of mindfulness based stress reduction on mindfulness and assertiveness of students with test anxiety. Journal of School Psychology, 1 (3), 100-82. (Persian).
Jarareh, J., & Mohammadi Karkani, A. (2013). The effectiveness of cognitive-behavioral training on students' test anxiety. Journal of Technology Education, 7, 307-313. (Persian)
Jarero, I., Artigas., & Luber, M. (2011). The EMDR protocol for recent critical incidents: application in a disaster mental health continuum of care context. Journal of EMDR Practice and Research, 5 (3), 82-94.
Kazemzadeh, MS. (2009). Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR). Journal of Mind Beautiful, 3(6). (Persian)
Kim, H. Y., & Page, T. (2013). Emotional Bonds with Parents, Emotion Regulation, and School-Related Behavior Problems among Elementary School Truants.  J Child Fam Stud, 22(6), 869-78.
Lufi, D., & Darliuk, L.(2005). The interactive effect of test anxiety and learning Disabilities among adolescents. International Journal of Educational Research , 43(2), 236–249.
Maroufi, M., Maroufi, M., Zamaniforoshan, Sh., Alimohammadi, N., & Izadikhah, Z. (2016). Effect of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Intervention on pre operative anxiety in patients undergoing surgery.  Journal of Nursing Research, 10(4), 98-104. (Persian).
Mazzola, A., Calcagno, M., Goicochea, M., Pueyrredon , H., Leston, NJ., & Salvat, F. (2009). EMDR in the Treatment of Chronic pain. Journal of EMDR practice & Research. vol 3.
Meysami Banab, S. (2011). Effect of Eye Movement Desensitization and Reprocessing on regulation and emotion recognition, tempting ideas and revention of relapse in drug addicts. Master's thesis. University of Mohaghegh Ardabili. (Persian)
Nasiri, M., Forozandeh, E., & Ebrahimi, A. (2016). The effectiveness Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) on sensitivity anxiety patients with migraine. Jornal Of Isfahan Medical School,34(377), 321-327. (Persian).
Rahimian Borgar, E. (2012). the predictors of Demographic learning disorders in primary school children in Golestan province. Journal of Learning Disabilities, 1(2), 22-42. (Persian)
Rajabi, S., Abolghasemi, A., & Abasi, M. (2012). The role of self-esteem and test anxiety in predicting life satisfaction of students with mathematics disorder. Journal of Learning Disabilities, 1(3), 62-46. (Persian)
Sadeghi, Kh., Arjmandnia, AA, & Namjo, S. (2015). The effect of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) on negative emotional representation of patients with post-traumatic stress disorder. Journal of Psychiatric Nursing, 3(3), 29-40. (Persian)
Sadok, B., & Sadok, V.  (2000). Summary of Clinical Psychiatry. (translations: Poorafkari, 2011). Tehran:  Publication: Shahrab.
Schneider, G., Nabavi, D., Heuft, G. (2005). Eye movement desensitization and reprocessing in the treatment of posttraumatic stress disorder in a patient with comorbid epilepsy. Epilepsy Epilepsy & BehaviorJ, 7( 4), 715-18.
Shahnavazi, A., Delshad, A., Basiri Moghadam, M., & Tavakolizadeh, J. (2016). The effect of Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) on anxiety in adolescents with thalassemia. Journal of Psychiatric Nursing, 4(1), 11-17. (Persian)
Shapiro E. (2012). EMDR and early psychological intervention following trauma. Revue Européenne de Psychologie Appliquée/European Review of Applied Psycholo, 62(4), 241-51.
Shapiro, E. (2009). EMDR treatment of recent trauma. Journal of EMDR Practice and Research, 3 (3), 141-51.
Soleimani,E. & Habibi, Y. (2014). The relationship between emotion regulation and resiliency with psychological well-being in students. Journal of school psychology, 3(4), 51-72. (Persian)
Soleymani, E., Zahed Babolan, A., Farzaneh, J.,  & Setoudeh, MB. (2011). A comparison of alexithymia and the social skills in students with and without learning disorders. Journal of Learning Disabilities, 1(1), 78-93. (Persian)
Thorell, L. B., Lindpvist, S., Nutley, S. B., Boblin, G., & Kleingberg, T., (2009). Training and transfer effects of executive functions in preschool children. Journal of Development science, 12, (1), 106-113.
Usefi, F. (2006). Examine the relationship between cognitive emotion regulation strategies with depression and anxiety in students' Talent. Journal of Exceptional Children, 871-892. (Persian)
Usefi, R., Asghari, H., & Toghyani, E. (2016). Comparison of early maladaptive schemas and cognitive emotion regulation in cardiac patients and normal individuals. Journal Of Zanjan University Of Medical Sciences And Health Services, 24(107), 130-143. (Persian)
Von der Embse, N. Barterian, J., & Segool, N. (2013).. Test anity interventions for children and adolescents: a systematic review of treatment studies from 2000-2010. Psychology in the Schools, 51, 1-15.