اثر بخشی شیوه‌های آموزش فراشناختی حل مسأله و تنظیم هیجان بر پردازش هیجانی، تکانشوری و حواس‌پرتی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری خاص (نارسایی در ریاضی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روان‌شناسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

2 دانشیار گروه روان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

10.22098/jld.2018.681

چکیده

پژوهش حاضر با هدف اثر بخشی شیوه های آموزش فراشناختی حل مسأله و تنظیم هیجان بر پردازش هیجانی، تکانشوری و حواس پرتی دانش­آموزان با اختلال یادگیری خاص (نارسایی در ریاضی) انجام گرفت. این  پژوهش آزمایشی و از نوع پیش­آزمون و پس­آزمون  با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش­آموزان پسر دچار ناتوانی یادگیری پایه های چهارم و پنجم ابتدایی ناحیه 1 زاهدان در سال تحصیلی 1396-1397 تشکیل می­دادند. نمونه پژوهش شامل 30 نفر دانش آموز پایه چهارم و پنجم بود که به روش نمونه­گیری تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) گمارده شدند. برای جمع­آوری داده ها از آزمون تشخیصی  ناتوانی یادگیری ریاضی ملک پور، آزمون هوشی ریون، پرسش­نامه پردازش هیجانی باکر، مقیاس تکانشوری بارات و آزمون تولوز - پیرون استفاده شد. داده­ها با کمک آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره و با نرم­افزار spss.22 تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین گروه ها در پردازش هیجانی، تکانشوری و حواس پرتی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0>P). همچنین تفاوت میانگین در گروه آموزش فراشناخت حل مسأله و تنظیم هیجان معنادار است. با توجه به نتایج می­توان گفت آموزش فراشناختی حل مسأله و تنظیم هیجان در کاهش هیجانات منفی، تکانشوری و حواس­پرتی دانش­آموزان با اختلال یادگیری خاص (نارسایی در ریاضی) موثر است. این نتایج پیشنهادهای مهمی در جهت به­کارگیری این روش­های آموزشی به­عنوان یک روش مداخله ای در مدارس و مراکز درمانی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of problem-solving metacognitive training and excitement regulation on emotional processing, impulsivity and sensuality of students with specific learning disorder (malfunctioning in mathematics)

نویسندگان [English]

  • M Sargolzae 1
  • H Jenaabadi 2
  • A Arab 3
1 Ph.D. Student, Department of Psychology, Zahedan Unit, Islamic Azad University, Zahedan, Iran
2 Associate Professor of Psychology, University of Sistan and Baluchestan
3 Assistant Professor of Psychology, University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the effectiveness of problem-solving metacognitive training and emotional regulation on emotional processing, impulsivity and distraction of students with specific learning disabilities (malfunctioning in mathematics). This experimental study was pre-test and post-test with control group. The statistical population of the study consisted of all male students with learning disabilities in the 4th and 5th grades of Zahedan 1 in the academic year 1397-1396. The research sample consisted of 30 students from the 4th and 5th grade students who were selected by simple random sampling and assigned to two experimental groups (15 subjects) and control group (15 people). For data collection, Malekpour's mathematical learning disability test, Raven's progressive matrix, Baker emotional processing questionnaire, Barat Impact Scale and Toulouse-Pyrin test were used. Data were analyzed by multivariate covariance analysis and spss.22 software. The results of covariance analysis showed that there was a significant difference between groups in emotional processing, impulsivity and distraction (P <0.01). The mean difference in the metacognitive training group is also the problem solving and the emotional adjustment is significant. According to the results, it can be said that metacognitive problem solving and emotional regulation are effective in decreasing the negative emotions, impulsivity and distraction of students with specific learning disabilities (malfunctioning in mathematics). These results have important suggestions for using these educational methods as an interventional method in schools and health centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • metacognitive training
  • problem solving
  • emotional regulation
  • emotional processing
  • impulsivity
  • sensuality
  • specific learning disorder

مراجع

باباپور خیرالدین، جلیل؛ پورشریفی، حمید؛ هاشمی، تورج و احمدی، عزت اله (1391). رابطه‌ی مؤلفه‌های فراشناخت و ذهن آگاهی با باورهای وسواسی دانش‌آموزان. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 1(4)، 38-23.
تاجری، بیوک. (1395). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر حساسیت بین فردی و پرخاشگری دانش‌آموزان. مجله ی روان شناسی مدرسه، 5(3)، 39-55.
دلاور، علی (1390). مبانی نظری و علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. چاپ نهم. تهران: انتشارات رشد.
سید عباس زاده، میرمحمد؛ گنجی، مسعود و شیرزاده، علی (1382). بررسی رابطه هوش با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه سوم راهنمایی تحصیلی مدارس استعدادهای درخشان شهرستان اردبیل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اردبیل.
سلیمانی، اسماعیل، حبیبی، یعقوب (1393). ارتباط تنظیم هیجان و تاب‌آوری با بهزیستی روان شناختی در دانش‌آموزان. مجله‌ی روان‌شناسی مدرسه، 3 (4)، 51-72.
سلیمانی، اسماعیل. (1396). اثربخشی مهارت‌های زندگی بر سازگاری و تکانشوری (بی توجهی، حرکتی و بی برنامگی) دانش‌آموزان زورگو(غیرمنضبط). مجله ی روان شناسی مدرسه، 6(4)، 45-69.
ستاری، بهزاد؛ پورشهریار، حسین و شکری، امید. (1394). اثربخشی بسته‌ی مداخله‌ای تنظیم هیجان‌های پیشرفت بر کاهش هیجان-های منفی دانش‌آموزان. مجله ی روان شناسی مدرسه، 4(4)، 76-93.
شیخ الاسلامی، علی. (1396). اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی بر اهمال‏کاری تحصیلی دانش‏آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین. مجله ی روان شناسی مدرسه، 6(3)، 65-84.
صدری دمیرچی، اسماعیل؛ بشرپور، سجاد؛ رمضانی، شکوفه و کریمیانپور، غفار. (1396). اثربخشی آموزش برنامه تاب آوری بر خشم و بهزیستی روان شناختی دانش‌آموزان تکانشور. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 6(4)، 120-139.
طاهرزاده قهفرخی، سجاد؛ ابراهیمی‌قوام، صغری؛ درتاج، فریبرز و سعدی پور، اسماعیل. (1395). مقایسه اثربخشی مداخله‌ فراشناختی و خودآموزی‌کلامی مایکنبام بر اضطراب‌امتحان دانش‌آموزان دختر‌ دبیرستانی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 5(1)، 48-64.
لطیفی، زهره؛ امیری، شعله؛ ملک پور، مختار و مولوی، حسین(1388). اثر بخشی آموزش حل مسأله‌ی شناختی- اجتماعی بر بهبود روابط بین فردی تغییر رفتارهای اجتماعی و ادراک خودکارآمدی دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری. تازه های علوم شناختی، 11(3)، 70-84.
لطفی، صدیقه.(1389). نقش قضاوت اجتماعی و پردازش هیجانی در پیش بینی واکنش پذیری زنان دارای خوبی اجتماعی. پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، دانشگاه محقق اردبیلی.
کرمی، جهانگیر؛ زکی یی، علی و رستمی، سمیرا (1391). نقش باورهای فراشناخت و خود کارآمدی در پیش بینی هراس اجتماعی دانش‌آموزان پسر سال سوم متوسطه شهر کرمانشاه. مجله ی روان شناسی مدرسه، 1(1)، 75-62.
عباسی، مسلم. (1395). مقایسه سبک‌های مقابله‌ای و پردازش هیجانی دانش‌آموزان تیزهوش و عادی مقطع متوسطه. مجله ی روان شناسی مدرسه، 5(3)، 132-147.
نصری، صادق؛ صالح صدق پور، بهرام و چراغیان راد، منوچهر (1393). مدل یابی ساختاری رابط هی خودکارآمدی، فراشناخت با ارزیابی حل مسأله ی دانش‌آموزان متوسطه. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 3(3)، 121-106.
نریمانی، محمد؛ سلیمانی، اسماعیل و تبریزچی، نرگس. (1394). بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بر بهبود نگهداری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان دارای اختلال ADHD. مجله ی روان شناسی مدرسه، 4(2)، 118-134.
نریمانی، محمد (1391). اثر بخشی آموزش کنترل تکانه بر پردازش هیجانی، تکانشوری و حواس­پرتی دانش­آموزان مبتلا به اختلال ریاضی. مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 2(2)، 122-101.
 نریمانی، محمد؛ قاسمی نژاد، محمد علی و رستم اوغلی، زهرا (1393). روان شناسی کودکان استثنایی مطابق با آخرین تغییرات DSM-5. اردبیل: انتشارات دانشگاه محقق اردبیلی.
ملک‌پور، زهرا سودابه. (1373). تهیه و تنظیم آزمون تشخیص ریاضی و استفاده از آن جهت بررسی و مقایسه عملکرد دانش‌آموزان عادی و دانش‌آموزان دارای اختلال در محاسبه در کلاس­های سوم و چهارم ابتدایی دبستان های شهر مشهد در سال تحصیلی 73 - 1372. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
ایروانی، محمود.(1387). روان شناسی آزمایشی. چاپ چهارم، تهران: نشر آروین ویژه.
Abbasi, M. (2016). Compare coping styles and emotional processing among normal students and gifted students high school. Journal of School Psychology, 5(3), 132-147. (Persian).
Akturk, A., & Sahin, S. (2011). Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical psychology review, 30(2), 217-237.
Anderson, K., Rieger, E., & Caterson, I. (2006). A comparison of maladaptive schemata in treatmentseeking obese adults and normal-weight control subjects Journal of Psychosomatic Research, 60, 245-252.
Auerbach, J. G., Gross- Tsur, V., Manor, O., & shalev, R. S. (2008). Emotional and Behavioral characteristics  over a six year period in youths with persistent and nonpersistent dyscalculia. Journal of learning Disabilities, 41, 263-273.
Babapour Kheiroddin, J., Poursharifi, H., Hashemi, T. & Ahmadi, E. (2012). The relationship of meta-cognition and mindfulness components with obsessive beliefs in students. Journal of school psychology, 1(4), 23-38. (Persian).
Bateni, P., Abolghasemi, A., Aliakbari Dehkordi, M. & Hormozi, M (2013). The efficacy of emotion-regulation skills training on the anxiety components among female school students. Journal of School Psychology, 2(3), 23-37. (Persian).
Barratt, E. (1994). ImPulsivity: integrating cognitive, behavioral. Biological and environlemtal data. In W.B.M ccwn, J.L. Jihn: Washington, D.C: American Psychological Association.
Besharat, M. A. (2007). Reliability and factorial validity of farsi version of the Impulsiveness Scale with a sample of Iranian students. Psychological Reports, 101(14), 209-222.
Bromme, J., Pieschl, M., & stahl, C. (2010). A double-blind, randomized, controlled trial of tongue-tie division and its immediate effect on breastfeeding. Breastfeeding medicine, 7(3), 189-193.
Delavar, A. (2010). Theoretical and scientific foundations of research in humanities and social sciences. Ninth edition Tehran: Growth Publishing. (Persian)
Dawda, S., Gullo, M.J., Loxton, N.J. (2012). Impulsivity and adolescent substance use: Rashly dismissed as  all-bad ? Neuroscience and Biobehavioral Reviews32(15), 1507-1518.
Diefendorff, J. M., Richard, E. M. & Yang, J. (2008). Linking emotion regulation strategies to affective events and negative emotions at work. J Vocat Behav, 73(20), 498–508.
Feldman-Barrett, L., Gross, J., Christensen, T.C., & Benvenuto, M. (2001) Knowing what you're feeling and knowing what to do about it: mapping the relation between emotion differentiation and emothion regulation. Cognition and Emotion. 15(5), 713-724.
Ghaffari, A., Bighlari, S. (2012). The Investigation of the Effectiveness of Social Skill Training in Theory of Mind Improvement in Aggressive Students and the Assessment of It’s Effective Stability. Journal of Modern Psychological Researches, 7(27), 117-143. (Persian).
Gratz, K. L. & Gunderson, J. G. (2006). Preliminary Data on an Acceptance-Based Emotion Regulation Group Intervention for Deliberate Self-Harm Among Women With Borderline Personality Disorder. Behav Ther, 37(1): 25–35.
Gross, J. J (1998). Antecedent and Response-Focused Emotion Regulation:  Divergent Consequences for Experience, Expression, and Physiology.
Hauerwas, L. B., Brown, R., & Scott, A. N. (2013). Specific learning disability and response to intervention: State-level guidance. Exceptional Children, 80(1), 101-120.
Hayes, S. C. (2004). Acceptance and commitment therapy, relational frame theory, and the third wave of behavioral and cognitive therapies. Behavior Therapy, 35(4), 639-665.
Karami, J., Zakiei, A. & Rostami, S.(2012). The role of meta-cognitive beliefs and self-efficacy in predicting social phobia in third grade boy students in Kermanshah. Journal of school psychology, 1(1), 62-75. (Persian).
kord, B. (2017). The role of achievement goals orientation in math performance: Mediating students’ self-regulation. Journal of School Psychology, 5(4), 85-100. (Persian).
Lotfi, S. (2009). The role of social judgment and emotional processing in predicting the reactivity of women with good social status. Master thesis, General Psychology, University of Mohaghegh Ardabili. (Persian)
Latifi, Z., Amiri, Sh., Malikpour, M. & Molavi, H (2009). Effectiveness of cognitive-social problem solving training on improving interpersonal relationships, changing social behaviors and self-efficacy perception of students with learning disabilities. New Cognitive Science, 11 (3), 70-84. (Persian)
Lufi, D., & Parish-Plass,J.(2005). Perdonality assessment of children with attention deficit hyperactivity. Journal of Clinical Pcychology, 51(13),94-99.
Jill, L., Michiel, F., & Vreeswijk, A. (2008). An empirical test of schema mode conceptualizations in personality disorders. Behaviour Research and Therapy, 46, 854-863.
Malekpour, Z. S. (1994).  Preparation of diagnostic tests to determine and compare the performance of ordinary students and students with dyscalculia In the third and fourth grades of elementary schools in Mashhad in the academic year 1372-73. MA thesis Allameh Tabatabai University. (Persian).
Nasri, S., Saleh Sedghpour, B. & Cheraghian Radi, M. (2014). Structural equation of modeling the relationship between self-efficacy and metacognition with problem solving appraisal. Journal of school psychology, 3(3), 106-121. (Persian).
Narimani, M.,  Soleymani, E. & Tabrizchi, N. (2015). The effect of cognitive rehabilitation on attention maintenance and math achievement in ADHD students. Journal of School Psychology, 4(2), 118-134. (Persian).
Narimani, M., Ghaseminejad, M. A. & Rostam-Oghli, Z. (2014). Exceptional child psychology in accordance with the latest DSM-5 changes. Ardebil: University of Mohaghegh Ardebil Press. (Persian)
Narimani, M. (2012). The Effect of Impulse Control Training on Emotional Processing, Distraction and Distraction in Students with Mental Disorders. Journal of Learning Disabilities, 2 (2), 122-101. (Persian)
Noorizade, N., Milaeeli, M., Rostami, R., Sadeghi, V. (2013).The effectiveness of neurofeedback on Learning disorder With attention deficit/ hyperactivitu.Journal if Learning Disabilities, 2(2), 123-158. (Persian).
Sattari, B., Pour shahriar, H. & shokri, O. (2016). The effectiveness of intervention package of regulate achievement emotions on reduce students negative emotions. Journal of School Psychology, 4(4), 76-93. (Persian).
Sadri Damirchi, E., Bashorpoor, S., Ramezani, Sh. & Karimanpour, Gh. (2018). Effectiveness of resilience training on anger control and psychological well-being in impulsive students. Journal of School Psychology, 6(4), 120-139. (Persian).
Sheykholeslami, A. (2017). The effectiveness of cognitive and meta-cognitive learning strategy training on academic procrastination of students with low academic achievement. Journal of School Psychology, 6(3), 65-84. (Persian).
Seyed Abbaszadeh, M., Ganji, M. & Shirzadeh, A. (2003). The Relationship Between Intelligence and Academic Achievement of Third-Year Students of Educational Talents in Ardabil City. Master's thesis, Management and Planning Organization of Ardebil Province. (Persian).
Soleimani, E. (2018). Effectiveness of life skills training on adaptation and impulsivity (inattention, motor, and disorganization) in bullying students. Journal of School Psychology, 6(4), 45-69. (Persian).
Soleimani,E. & Habibi, Y. (2014). The relationship between emotion regulation and resiliency with psychological well-being in students. Journal of school psychology, 3(4), 51-72. (Persian)
Swendsen, J., Conway, K. P., Degenhardt, L., Glantz, M., Jin, R., Merikangas, K. R., ... & Kessler, R. C. (2010). Mental disorders as risk factors for substance use, abuse and dependence: results from the 10‐year follow‐up of the National Comorbidity Survey. Addiction, 105(6), 1117-1128.
Taherzadeh Ghahfarokhi, S., Ebrahimi Ghavam, S., Dortaj, F. & Saadi pour, E. (2016). The comparison of the effectiveness of meta-cognitive therapy and meichenbaum’s self-instructional on test anxiety of high school girl students. Journal of School Psychology, 5(1), 48-64. (Persian).
Tajeri, B. (2016). Effectiveness of problem solving training on interpersonal sensitivity & aggression in students. Journal of School Psychology, 5(3), 39-55. (Persian).
Tugade, M. M. & Frederickson, B. L. (2002). Positive emotions and emotional intelligence. In: L. Feldman-Barrett & P. Salovey (Eds.), the wisdom in feeling. New York: The Guilford Press. Pp. 319-340.
Urry, H. L., & Gross, J. J. (2010). Emotion regulation in older age. Current Directions in Psychological Science, 19(6), 352-357.
Waxman, S.E. (2011).A Systematic Review  of Impulsivity in Eating Disorders. Impulsivity in Eating Disorders, Rev, 17(3), 408-425.
Williams, K. J., Walker, M. A., Vaughn, S., & Wanzek, J. (2017). A Synthesis of Reading and Spelling Interventions and Their Effects on Spelling Outcomes for Students With Learning Disabilities. Journal of learning disabilities, 50(3), 286-297.
Yoo, S. H., Matsumoto, D. & LeRoux, J. A. (2006). The influence of emotion recognition and emotion regulation on intercultural adjustment. Int J Intercult Relat, 30(5), 345–363.
Zettle, R. D. (2008). ACT with affective disorders. In Hayes, S. C., and Strosahl, K. D., (Eds.), A practical guide to acceptance and commitment therapy. New York, NY: Springer.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار