اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه‌ای مغز (tDCS) بر توجه-انتخابی و انعطاف‌پذیری‌شناختی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری خاص خواندن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 استادیار روان شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

3 دکتری علوم اعصاب شناختی، استادیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

10.22098/jld.2018.707

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه­ای مغز بر توجه­انتخابی و انعطاف­پذیری شناختی دانش­آموزان با اختلال یادگیری خاص خواندن صورت گرفت. این پژوهش نیمه آزمایشی با پیش­آزمون- پس­آزمون به همراه گروه کنترل است. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان مقطع ابتدایی دارای اختلال یادگیری خاص  خواندن شهرستان سیرجان در سال تحصیلی 95-96 بوده که از این تعداد 20 نفر شامل 6 پسر و 14 دختر در پایه تحصیلی اول و دوم به­صورت نمونه­گیری دردسترس انتخاب شدندو به­صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. پس از انجام پیش­­آزمون، آزمودنی­های گروه آزمایش به مدت10جلسه درمان تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه­ای مغز و هر جلسه به مدت20 دقیقه دریافت کردند و سپس پس­آزمون اجرا شد. برای جمع­آوری داده­ها از آزمون­های نرم­افزاری استروپ و ویسکانسین استفاده شد. برای تحلیل نتایج به­دست آمده از روش تحلیل کوواریانس چند متغییره MANCOVA به کمک نرم­افزاز SPSS استفاده شده است. یافته­ها نشان داد در توجه­انتخابی و انعطاف­پذیری­شناختی بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنا­داری وجود دارد. بنابراین برنامه مداخله­ای اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه­ای مغز موجب بهبودی توجه­انتخابی و انعطاف­پذیری­دانش­آموزان ­دارای ­اختلال ­خواندن­ می­شود. در نتیجه با توجه به اثر بخشی برنامه مداخله­ای می­توان درصدد بهبود افراد دارای اختلال یادگیری خاص خواندن در بخش کارکردهای اجرایی درآمد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Transcranial Direct Current Stimulation (TDCS) onExecutive Functions(selective attention and flexibility) in Students with Dyslexia

نویسندگان [English]

  • SH Rooholamini 1
  • M Soleymani 2
  • L Vaghef 3
1 M.A. Psychology and Education of Exceptional Children, Azarbaijan Shahid Madani University
2 Assistant Professor, PhD in Psychology, Azarbaijan Shahid Madani University
3 Assistant Professor, PhD in Cognitive Neuroscience, Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]

The purpose of this research is  investigation of the transcranial direct current stimulation tDCS,effect on executive functions (selective attention and flexibility) of students with dyslexia. In this semi-experimental study, one with pre-test and post-test. the statistical population has been all students of elementary school who had dyslexia in Sirjan city in school year of 95-96 that Out of this number, 20 subjects, including 6 boys and 14 girls in the first and second grades, were selected through the sampling method. The students were randomly divided into two control and experimental groups. After doing the pre-test, experimental group was exposed to tDCS 10 sessions and each session for 20 minutes and then post-test was given to both control and experimental groups. In order to gather data Stroup and Wisconsin tests were used. Data were analyzed by multivariate analysis of variance (MANCOVA) and SPSSv22. Results showed that there is a significant difference between the control group and the experimental group in selective attention and flexibility(P<0/001). It was concluded that tDCS has positive impact on selective attention and flexibility in children with dyslexia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • transcranial direct current stimulation tDCS
  • executive functions (selective attention and flexibility)
  • dyslexia

مراجع

ارجمندنیا، علی اکبر؛ اسبقی، مونا؛ افروز، غلامعلی و رحمانیان، مهدیه(2016). تأثیر تحریک الکتریکی مستقیم از روی جمجمه (tDCS) بر افزایش حافظه‌ی فعال کودکان مبتلا به اختلال ریاضی. مجله ی ناتوانی­های یادگیری، 6(1)،7-25.
اشتنبرگ، رابرت(2006). روان­شناسی شناختی.کمال خرازی و الهه حجازی(1387)، تهران، سمت.
انجمن روان­پزشکی آمریکا(2013)، ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی. فرزین رضایی(1393)، تهران، ارجمند.
چوپان زیده، رویا؛ عابدی، احمد و پیروز زیجردی، معصومه(2015). بررسی اثربخشی آموزش توجه براساس برنامه‌ی فلچر بر عملکرد خواندن دانش‌آموزان دختر نارساخوان. ناتوانی های یادگیری،4(4), 36-48.
شهسوارانی، امیرمحمد؛ رسول‌زاده طباطبایی، سیدکاظم؛ عشایری، ستار و محمدی،کلثوم(2009). تأثیر استرس بر توجه انتخابی (متمرکز) بینایی با نگاه به عامل گشودگی نسبت به تجربه (انعطاف پذیری). فصل­نامه پژوهش در سلامت روان­شناختی، 3(1) ، 15-28.
عشایری، حسن؛ ثقفی، مجید و استکی، مهناز(1391). ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻧﻮاع ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎی داﻧﺶ اﺟﺮاﻳﻲ آﻣﻮزان ﺑﺎ ﻧﺎﺗﻮانی­های ﻳﺎدﮔﻴﺮی ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ و ﻧﺎرﺳﺎﺧﻮان. فصل­نامه ایرانی کودکان استثنایی، سال 12،شماره2.
قدیری، جزایری، عشایری و قاضی‌طباطبایی(2007). نقش توان‌بخشی شناختی در کاهش نقایص کارکردهای اجرایی و نشانه‌های وسواسی- اجباری بیماران اسکیزو- وسواسی. فصل­نامه علمی پژوهشی توانبخشی، 7(4) ، 11-24.
کولب، برایان و ویشاو، یان(1947).مبانی نوروسایکولوژی انسان. احمد علیپور و همکاران (1395). تهران، ارجمند.
لرنر(1997). ناتوانی­های یادگیری (نظریه­ها، تشخیص و راهبردهای تدریس). عصمت دانش(1390). چاپ دوم، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
ملکی، لیلا (1394). مقایسه چرخش ذهنی، حافظه بینایی و انعطاف­پذیری شناختی در افراد افسرده دوقطبی و افراد سالم، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم شناختی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
ناظر، محمد؛زارع، حسین؛ فرزاد، ولی­الله وعلی­پور، احمد(1391). تأثیر آموزش شکل دهی توجه بر تقویت توجه رانندگان حادثه دیده. تازه های علوم شناختی،2، 87- 97.
هریس، مژگان و علی پور، احمد(1386). بررسی قابلیت اعتماد و اعتبار پرسش­نامه دستبرتری ادینبورگ در ایران. علوم روان­شناختی،117،266-252.
هیل، جیمز و وفیورلو،کاترین(2007). عصب روان­شناسی در مدرسه(راهنمای کاربران). ژانت هاشمی (1393). چاپ اول، تهران، ارجمند.
Alda, M. B., M(2003). No evidence for association and linkage disequilibrium between dyslexia and markers of four dopamine-related genes. European child & Adolescent Psychiatry,12:198-202.
Barkley, R. A(1997 ). Behavioral inhibition, sustaintion, and excutive function: Consttructing a unifying theory of ADHD. PsychologicalBulletin. 121, 65-94.
Brunoni, A. R., Nitsche, M. A., Bolognini, N., Bikson, M., Wagner, T., Merabet, L., Pascual-Leone, A (2012). Clinical research with transcranial direct current stimulation (tDCS): challenges and future directions. Brain stimulation, 5(3), 175-195.
Carroll, R. C. L., D.V.,Von Zastrow,M.,Nicoll,R.A.,& Malenka,R.C(1999). Rapid redistribution of glutamate receptors contributes to long-term depression in hippocampal cultures. Nature neuroscience,2(5),454-460.
Clark, J., F.,Browning,M.Hammond,G.Notebaert,L.& Macleod,C(2014). The causal role of the dorsolateral prefrontal cortex in the modification of attentional bias:evidence from transcranial direct current stimulation. Society of Biological Psychiatry,6-3223.
Coffman, B., A.,Clark,V,P.,Parasuraman,R(2013). Battery powered thought: Enhancement of attention, learning, and 3 memory in healthy adults using transcranial direct current stimulation. Neuroimage,10738.
Coffman, B., A.,Trumbo,M,C.,& Clark,V,P(2012). Enhancement of object detection with transcranial direct current stimulation is associated with increased attention. BMC Neuroscience ,13:108.
Doty, L(2012). Exective function and memorycognition changes.partially supported by the florid department of elder affairs Alzheimer disease initiative.
Fregni, F., & Pascual-Leone, A(2007). Technology insight: noninvasive brain stimulation in neurology—perspectives on the therapeutic potential of rTMS and tDCS. Nature Clinical Practice Neurology, 3(7), 383-393.
Hari, R., Renvall, H., & Tanskanen, T(2001). Left minineglect in dyslexic adults. Brain, 124(7), 1373-1380.
Jacques, S., & Zelazo, P. D(2005). On the possible roots of cognitive flexibility.
Johnson, B. D., Altmaier, E. M., & Richman, L. C(1999). Attention deficits and reading disabilities: Are immediate memory defects additive?. Developmental Neuropsychology, 15(2), 213-226.
Kyoung Kang, E., Yul Kim,D.,Jong Paik,N.(2012). TRANSCRANIAL DIRECT CURRENT STIMULATION OF THE LEFT PREFRONTAL CORTEx IMPROvES ATTENTION IN PATIENTS WITH TRAUMATIC BRAIN INJURy: A PILOT STUDy . J Rehabil Med, 44: 346–350.
Leber, A. B., Turk-Browne N B,Chun MM. (9 september 2008). "Neural predictors of moment-to-momoent fluctuations in cognitive flexibility". Proc Natl Acad Sci U S A105,(36):13592-7.
Mirjam E.J. Kouijzera, b., Jan M.H. de Moora, Berrie J.L. Gerritsb, Marco Congedoc, Hein T. van Schiea(2009). Neurofeedback improves executive functioning in children with autism spectrum disorders. ScienceDirect ,145-162.
Miyake, A., Friedman,N.P.,Emerson,M.J.,Witzki,A.H.,Howerter,A.,&Wager,T.D(2000). The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex"frontal lobe" tasks:A latent variable analysis. Cognitive psychology,41(1),49-100.
Moncrieff, D. W.(2010). Hemispheric Asymmetry in pediatric Developmental Disorders:Autism,Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder,and Dyslexia. the two halves of the brain,561.
Oldfield, R. C(1971). The assessment and analysis of handednes:the Edinburgh inventory. Neuropsychologia,9(1),97-113.
Plewnia, C., Zwissler, B., Längst, I., Maurer, B., Giel, K., & Krüger, R(2013). Effects of transcranial direct current stimulation (tDCS) on executive functions: influence of COMT Val/Met polymorphism. Cortex, 49(7), 1801-1807.
Reio, T., Czarnolewski, M., & Eliot, J(2004). Handedness and spatial ability: Differential patterns of relationships. Laterality: Asymmetries of Body, Brain and Cognition, 9(3), 339-358.
Varvara, P., Varuzza, C., Sorrentino, A. C., Vicari, S., & Menghini, D(2014). Executive functions in developmental dyslexia.
Vicario, C. M., & Nitsche, M. A(2013). Transcranial direct current stimulation: a remediation tool for the treatment of childhood congenital dyslexia? Frontiers in human neuroscience, 7, 139.
Vidyasagar, T., R.,& Pammer,K(2010). Dyslexia:a deficit in visuospatial attention,not in phonological processing. Trends in cognitive sciences,14(2),57-63.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار