اثربخشی داستان‌گویی بر خلاقیت کلامی و آگاهی واج شناختی دانش‌آموزان نارساخوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه خوارزمی

2 استادیار روانشناسی تربیتی، دانشگاه خوارزمی

3 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه خوارزمی

4 استادیار گروه مشاوره، دانشگاه شهرکرد

10.22098/jld.2020.855

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی داستان­گویی بر خلاقیت کلامی و آگاهی واج­شناختی دانش­آموزان نارساخوان بود که به روش شبه­آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون باگروه کنترل انجام شد. نمونه شامل 28 دانش­آموز پسر نارساخوان بودکه در سال تحصیلی 96- 97 پایه سوم ابتدایی را گذرانده بودند و به روش نمونه‌گیری در دسترس از مراکز تشخیص ودرمان اختلالات یادگیری دولتی و خصوصی شهرستان‌های تهران، شهریار و کرج انتخاب شده بودند. این دانش‌آموزان به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل 14 نفری قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، آزمون آگاهی واج­شناختی دستجردی و سلیمانی وآزمون خلاقیت کلامی تورنس بود. داده‌ها با کمک تحلیل کواریانس در نرم افزار SPSS.15 تحلیل شد. نتایج نشان داد که روش داستان­گویی بر خلاقیت کلامی و آگاهی واج­شناختی مؤثر بوده است. براساس یافته‌های حاصل از پژوهش حاضر، با به­کارگیری روش داستان‌گویی می توان در جهت بهبود خلاقیت و آگاهی واج­شناختی دانش‌آموزان نارساخوان اقداماتی انجام داد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of storytelling method in verbal creativity and phonological awareness of dyslexic students

نویسندگان [English]

  • S Shahbazi 1
  • H Keramati 2
  • H Hashemie 3
  • M kaveh 4
1 MA in Educational Psychology, Kharazmi University
2 Assistant Professor of Educational Psychology, Kharazmi University
3 Assistant Professor of Psychology, Kharazmi University
4 Assistant Professor, Department of Counseling, Shahrekord University
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of verbal creativity storytelling and phonological awareness of dyslexic students which was done by a quasi-experimental design with pretest-posttest with control group. The sample included 28 dyslexic male students who completed the third elementary school in the academic year of 2018 selected through convenient sampling from the centers of diagnosis and treatment of state and private learning disorders in the cities of Tehran, Shahryar and Karaj. The students were randomly assigned into two experimental and control groups of 14 people. The instruments used in this research were Dastjerdi and Solaymani Phonological awareness and Torrance Creativity Test of Verbal Section (Form A). The data were analyzed using covariance analysis. The results indicated that the method of storytelling was based on the overall score of verbal creativity, the score of each of the subscales (originality, fluency and flexibility), the overall score of phonological awareness, and the score of its levels (syllabic, intra-syllabic and phonological awareness). These have been effective and led to higher scores. Based on the findings of the study, the storytelling method is effective in improving the performance of dyslexic students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Students with dyslexia
  • storytelling
  • verbal creativity
  • phonological awareness

مراجع

آگاهی اصفهانی، بیتا؛ نشاط‌دوست، حمیدطاهر و نائلی، حسین  (1383). بررسی رابطة سبک‌شناختی – استقلال وابستگی میدانی با خلاقیت. مجله روان‌شناسی، 49، 51-37.
امیری، شعله و اسعدی، سمانه (1386). روند تحولی خلاقیت. مجله  تازه های علوم شناختی، 9 (4)، 32-26.
بیوکی، زهرا (1376). هنجاریابی آزمون تفکر خلاق تورنس برای دانش‌آموزان سال‌های اول تا سوم راهنمایی مدارس راهنمایی دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1376-1375. پایان نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی،  دانشگاه تربیت معلم.
پیرخائفی، علیرضا؛ برج علی، احمد؛ دلاور، علی و اسکندری، حسین (1388). تأثیر آموزش خلاقیت بر مؤلفه‌های فراشناختی تفکر خلاق دانشجویان.  فصلنلمه رهبر و مدیریت آموزشی، 8، 62-51.
تبریزی، مصطفی؛ تبریزی، علیرضا و تبریزی، نرگس (1395). درمان اختلالات خواندن، تهران: انتشارات افرا، چاپ هفدهم.
دستجردی کاظمی، مهدی و سلیمانی، زهرا (1382). آزمون آگاهی واج‌شناختی. تهران: پژوهشکده کودکان استثنایی، سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور.
دستجردی کاظمی، مهدی و سلیمانی، زهرا (1385). تعیین روایی و اعتبار آزمون آگاهی واج‌شناختی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 6 (4)، 43-58.
رادبخش، ناهید؛ محمدی فر، محمدعلی و کیان‌ارثی،  فرحناز (1392). اثربخشی بازی و قصه‌گویی بر افزایش خلاقیت و مؤلفه‌های آن در دانش آموزان. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(4)، 177-195.
رجایی نجف آبادی، افسانه (1392).  بررسی تأثیر برنامه درسی قصه‌گویی و نمایش خلاق برخلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی شهر نجف‌آباد. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردکان.
رحیمی، محدثه (1392). نقش شیوه‌های فرزندپروری و بازداری شناختی در خلاقیت کلامی و شکلی کودکان دبستانی. پایان نامه‌کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه فردوسی مشهد.
علوی لنگرودی، سید کاظم و رجایی، افسانه (1395). تأثیر برنامه درسی قصه‌گویی و نمایش خلاق بر خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر پایه پنجم ابتدایی در دروس انشا و هنر.  پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 13 (5)،  129- 118.       
قاسمی، فرشید و اقلیدس، طاهره  (1384). بررسی تأثیر آموزش درس پرورش خلاقیت در کودکان بر افزایش خلاقیت دانش آموزان دختر سال سوم کودکیاری هنرستان های شیراز. فصلنامه نوآوری های آموزشی، 4 (13)، 56-73.
قاسمی، مسلم؛ نشیب، محبوبه؛ علی نژاد، بتول؛ شفیعی، میثم و تذهیبی، مهدی، (1391). توصیف برخی ساختارهای داستان گویی کودکان 4 ساله سالم شهر اصفهان و ارتباط آن با جنس براساس پروتکل ارزیابی داستان گویی. پژوهش در علوم توانبخشی، 18 (4)، 56-77.
کردی، عبدالرضا (1380).  خلاقیت کلامی و هوش لفظی- زبانی. تهران: انتشارات پیشگامان تربیت.
مشکانی، محمد؛  نوری، ادریس؛ لطفی، مریم وعبادی نیا، قربان  (1396). تأثیر تقویت آگاهی واجی بر بهبود خواندن وحرمت خوددانش‌آموزان مبتلابه نارساخوانی. فصلنامه سلامت روان کودک، 4 (3)، 78-92.
نعمتی، پروین؛ سلیمانی، زهرا؛ مرادی، علی و جلائی، شهره. (1387). مقایسه برخی از ویژگی های زبانی کودکان نارساخوان ۸ و ۷ ساله فارسی زبان با کودکان طبیعی. توانبخشی نوین، ۲ (۳ و ۴)، ۴۰-۴۶.
یار محمدیان، احمد؛ قمرانی، امیر؛ شیرزادی،  پرستو و قاسمی، مسلم (1395). بررسی اثربخشی روش داستان گویی برعملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان پسر (پایه سوم ابتدایی شهر اصفهان). مجله مطالعات ناتوانی، 6، 190-184.
یول، جورج (1389). نگاهی به زبان؛ یک بررسی زبان‌شناختی. ترجمه نسرین حیدری، تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
Aghahi Isfahani, B. Neshat Dost, H. &Neli, H (2004). Investigating the Relationship between Cognitive Style and Independence of Field Dependency with Creativity. Journal of Psychology, 49, 51-37. (Persian).
Amiri, Sh. & Asadi, S (2007). The evolutionary process of creativity. New Journal of Cognitive Sciences, 9 (4), 26-26. (Persian).
Alavi Langroodi, S. & Rajaii, A. (2016). The Impact of Storytelling and Creative Presentation on the Creativity and Academic Performance of Elementary Fifth Grade Female Students in the Arts and Crafts Courses. Curriculum Research, 13 (5), 118-112. (Persian).
Boudreau, D. M, Hedberg, N.L (1999). A comparison of early literacy skills in children with specific language impairment and their typically developing peers. Am J Speech Lang Pathol, 8(3), 249–260.
Buick, Z (1997). Standardization of the Torrance Creative Thinking Test for the first to third grade students of public guidance schools in Tehran in the academic year of 1997-1996. Master's Degree in Educational Psychology, Teacher Training University.
Dastjerdi Kazemi, M. & Soleimani, Z. (2006). Validity and reliability of phonological awareness test. Research in Exceptional Children, 6 (4), 43-58. (Persian).
Eissa, M.A. (2013).The effectiveness of a phonological awareness training intervention on pre-reading skills of children with mental retardation. International Journal of Psycho-Educational sience, 2(2), 12-22.
Ghasemi, F. & Eghlids, T. (2005). The Effect of Creativity Education in Children on Increasing Creativity of Third Year Childhood Students in Shiraz Schools. Journal of Educational Innovation, 4 (13), 56-73. (Persian).
Ghasemi, M. Nashib, M. Ali Nejad, B. Shafi'i, M. & Tazheibi, M. (2012). Description of Some Storytelling Structures of 4 Year Old Healthy Children in Isfahan and Its Relation to Gender Based on the Storytelling Assessment Protocol. Research in Rehabilitation Sciences, 18 (4), 77-56. (Persian).
Gallets, M. (2005). Storytelling and Story Reading: A Comparison of Effects on Children's Memory and Story Comprehension. Electronic Theses and Dissertations. http://dc.etsu.edu/etd/1023.
Haven, K.F. & Ducey, M. (2007). Crash course in storytelling. V.388. Greenwood Publishing Group.
Law. J. & Ghesquiere, P (2017). Early development and predictors of morphological awareness:Disentangling the impact of decoding skills and phonological Awareness. Research in Developmental Disabilities, 67.47–59.
Lucarevschi, R (2016). The role of storytelling in language learning: A literature review. Working Papers of the Linguistics Circle of the University of Victoria, 26(1), 24–44.
Mobinizade, M. (2018). What Are Dyslexia and Its Effects on Teaching Language Skills?Theory and Practice in Language Studies, 8(2), 218-225. (Persian).
Meshkani, M. Nouri, I. Lotfi, M. & Abadi Nia, Gh (2016). The Effect of Strengthening Phonological Awareness on Improving Reading and Self-Esteem in Students with Dyslexia. Journal of Child Mental Health, 4 (3), 78-92. (Persian).
Moats, L. C. (2005). How spelling support reading and why it is more regular and predictable than you may think. Journal of American Educator, 4 (29), 12-21.
Nemati, P. Soleimani, Z. Moradi, A. & Jalai Shohreh, A. (2004). Comparison of some linguistic features of dyslexic Persian and 6-year-old children with normal children. Modern Rehabilitation, 4, 46-40. (Persian).
Obradovic, S.  Bjekic.D. &Zlatic. L. (2015). Creative Teaching with ICT Support for Students with Specific Learning Disabilities. Procedia - Social and Behavioral Sciences 203, 291 – 296.
Pirkhaifi, A. Burjali, A. Delavare, A. & Eskandari, H. (2009). The effect of creativity training on metacognitive components of students' creative thinking. Educational Leadership and Management Quarterly, 8, 62-51. (Persian).
Park.H. & Lombardino, L. (2013). Relationships among cognitive deficits and component skills of reading in younger and older students with developmental dyslexia. Research in Developmental Disabilities, 34.2946–2958
Radbakhsh, N. Mohammadi Far, M. & Kianersi, F. (2013). The Effectiveness of Play and Storytelling on Increasing Creativity and Its Components in Students. Journal of Innovation and Creativity in the Humanities, 2 (4), 177-195.
Rajai Najaf Abadi, A. (2013). The effect of storytelling and creative play on creativity and academic performance of fifth grade elementary school students in Najafabad. Master of Science Degree in Planning, Islamic Azad University, Ardakan Branch. (Persian).
Rahimi, M. (2013). The Role of Parenting and Cognitive Deterrence Practices in Verbal and Formal Creativity in Preschool Children. Master's thesis in General Psychology, Ferdowsi University of Mashhad. (Persian).
Rahmani, P. )2011). The efficacy of narrative therapy and storytelling in reducing reading errorsof dyslexic children. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 9, 780-785. (Persian).
Tabrizi, M. Tabrizi, A. & Tabrizi, N. (2016). Treatment of Reading Disorders, Tehran: Afra Publications, 17th Edition. (Persian).
Tan, A.G. (2007). Creativity: A handbook for teachers. Singapore, World Scientific Publishing.
Yar Mohammadian, A. Ghamrani, A. Shirzadi, P. & Ghasemi, M. (2016). The Effectiveness of Storytelling Method on Reading Performance of Male Dyslexic Students (Isfahan Third Elementary). Journal of Disability Studies, 6, 190-184. (Persian).
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار