تأثیر آموزش یکپارچگی حسی بر نادرست نویسی دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری خاص

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه اصفهان

10.22098/jld.2020.956

چکیده

پژوهش باهدف بررسی میزان اثربخشی آموزشیکپارچگی حسی بر نادرست نویسیدانش‌آموزان با اختلالات یادگیری خاص انجام گرفت. روش پژوهش آزمایشی و از طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. به این منظور از بین دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری خاص در پایه سوم ابتدایی شهر اصفهان و مراجعه‌کننده به مرکز اختلالات یادگیری در سال تحصیلی 97-98، با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد 30 نفر که ملاک ورود به پژوهش را دارا بودند، انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری (آزمایش و کنترل) گمارده شدند. آزمودنی‌های گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 45 دقیقه‌ای، برنامه آموزشی یکپارچگی حسی را به‌صورت انفرادی دریافت نمودند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از آزمون تشخیصی اختلال املا، روش تحلیل تکلیف و ماتریس‌های پیش‌روندة ریون فرم رنگی استفاده شد. داده‌ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس و با استفاده از نرم‌افزار آماری 21- SPSS تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که بین نمرات پس‌آزمون دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنادار آماری وجود دارد (00۱/۰>P). بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که آموزش یکپارچگی حسی بر بهبود نادرست نویسی دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری خاص تأثیر دارد و استفاده از آن را می‌توان به روانشناسان و مربیان کودکان با اختلالات یادگیری خاص پیشنهاد داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of sensory integration on dysorthographia of students with specific learning disability

نویسنده [English]

  • S Faramarzi
Associated Professor in Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, University of Isfahan
چکیده [English]

This study was aimed to examine the effect of sensory integration on improving Dysorthographia of students with Specific Learning Disability. The pretest-posttest experimental design with control group was used. Among the students with Specific learning disorders in the third grade of elementary school in Isfahan, who referred to the Learning Disabilities Center in the 2018- 2019 academic year, 32 students were selected with targeted sampling method and divided into a control group(n=16) and an experimental groups (n=16). The experimental group received sensory integration learning program for twelve 45-minute sessions. For collecting the data, Raven's Progressive Matrices, Spelling Disorder Diagnostic Test, Task analysis method and colored progressive matrices were used. Data was analyzed using covariance analysis. Findings have shown that there was a significant difference among scores for two groups (p < 0/001). Accordingly, it can be concluded that sensory integration training, similar to other fundamental learning skills, can be an effective approach in the treatment of improving dysorthographia. The findings suggest that our approach can be used by psychologists and educators, who work with learning and spelling disabilities in children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sensory integration
  • dysorthography
  • specific learning disability
  • students
آناستازی، آن. (۱۳۷9). روان آزمایی. ترجمه: محمد نقی براهنی. تهران: دانشگاه تهران
ابراهیمی، مجتبی؛ مهوش ورنوسفادرانی، عباس؛ حقگو، حجت‌اله؛ پورمحمد رضای تجریشی، معصومه و دانائی‌فرد، فاطمه. (1392). اثربخشی فعالیت‌های یکپارچگی حسی- حرکتی بر نشانه‌های اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی. مجله پژوهش در علوم توان‌بخشی، 9(2)، 231-220
احدی، حسن و کاکاوند، علیرضا. (1393). اختلالات یادگیری: از نظریه تا عمل. تهران: انتشارات ارسباران.
اکبری بیاتیانی، زهرا. (1397). تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی حرکتی بر کاهش رفتار کلیشه‌ای در کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم. تعلیم و تربیت استثنایی، ۶ (۱۵۵)، ۵۳-۶۰
امیرخانی، مرضیه و موجدی، احمد رضا. (1395). تأثیر تمرینات حسی ـ حرکتی دلاکاتو بر بهبود نارسانویسی دختران 9 تا 11 سال. فصلنامه رفتار حرکتی، 8(26)، 89-104.
باپیرزاده، الهه؛ موسوی، سید ولی‌اله؛ موسوی و حسین خانزاده، عباسعلی. (1395). اثربخشی راهبردهای تقویت حافظه فعال و ادراک دیداری بر بهبود عملکرد املا در دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری. مجله مطالعات ناتوانی، 6، ۱۷۷-۱۸۳
دیویس، جان ام و برویتمن، جسیکا. (2011). ناتوانی‌های یادگیری غیرکلامی در کودکان ترجمه سالار فرامرزی و فاطمه زیدآبادی (2014)، اصفهان: نشر نوشته
پوشنه، کامبیز؛ مهوش ورنوسفادرانی، عباس؛ پرهون، کمال وغفوری، مبینا. (1395). اثربخشی توان‌بخشی یکپارچگی حسی- حرکتی بر بهبود علائم کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری غیرکلامی. مجله­ی ناتوانی‌های یادگیری، 6(2)، 52-69.
توکلی، زهره؛ جمهری، فرهاد وکراسکیان موجمباری، آدیس. (1394). بررسی اثر یکپارچگی حسی و تمرینات تفکر فضایی در بهبود هوش غیرکلامی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری.  مطالعات روان‌شناسی بالینی، 5(19)، 33-19.
دینی، منصوره؛ اقدسی، علی‌نقی و گل‌محمدنژادبهرامی، غلامرضا. (1394). بررسی تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی بر نیمرخ حسی کودکان دبستانی نارساخوان و نارسانویس. نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 7(28)، 20-9.
رحیمیان، مریم؛ حجازی، پریسا؛ نظری، حدیثه و فرهمند، شعله. (1397). اثر فعالیت‌های یکپارچگی حسی حرکتی گروهی و انفرادی بر توانایی ادراکی حرکتی و رشد اجتماعی کودکان اوتیسم. مجله مطالعات ناتوانی، 8، ۸۵-۸۵
رنجبری، فهیمه؛ ملک پور، مختار و فرامرزی، سالار. (1392). اثربخشی آموزش مبتنی بر هوش‌های چندگانة گاردنر بر میزان خطاهای املای دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری پایة سوم ابتدایی شهر اصفهان. مجله­ی ناتوانی‌های یادگیری، 2(4)، 45-60.
زادخوت، لیلی؛ استکی، مهناز و کوچک انتظار، رؤیا. (1394). اثربخشی تلفیق روش آموزش چند حسی و یکپارچگی حسی بر علائم اختلال خواندن و نوشتن دانش‌آموزان دوره ابتدایی. توانمندسازی کودکان استثنایی،6(4)، 41-27.
زینی، مرضیه؛ بلوچی انارکی، محمد؛ رضایی، سمیه و ملا جعفری، عاطفه. (1395). اثربخشی بازی‌درمانی بر کاهش مشکلات عصب‌روان‌شناختی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری املا. مجله مطالعات ناتوانی، ۶ ، ۸۰-۸۶
ساداتی فیروزآبادی، سمیه و عباسی، شهلا. (1395). اثربخشی درمان یکپارچگی حسی ـ حرکتی بر مهارت‌های حرکتی در دانش‌آموزان با کم‌توانی یادگیری. فصلنامه رفتار حرکتی، 8(26)، 105-118.
ساداتی فیروزآبادی، سمیه و عباسی، شهلا. (1397). اثربخشی درمان یکپارچگی حسی - حرکتی بر مشکلات خواندن در دانش-آموزان با ناتوانی یادگیری. مجله­ی ناتوانی‌های یادگیری، 8(2)، 26-37.
سیف نراقی، مریم و نادری، عزت اله. (1394). نارسایی‌های ویژه در یادگیری و چگونگی تشخیص و روش‌های بازپروری. تهران: انتشارات مکیال.
صادقیان، اعظم؛ بیگدلی، ایمان الله وعلیزاده زارعی، مهدی. (1396). اثربخشی درمان ترکیبی تمرینات یکپارچگی حسی-حرکتی و اصلاح رفتار در بهبود رفتار کلیشه‌ای کودکان اختلال طیف اتیسم. مجله مطالعات ناتوانی، 7، ۹۸-۹۸
صادقیان، اعظم؛ بیگدلی، ایمان الله و علیزاده زارعی، مهدی. (1396). اثربخشی تمرینات یکپارچگی حسی حرکتی بر بهبود علائم کودکان اختلال طیف اوتیسم. مجله مطالعات ناتوانی، 7، ۱۵-۱۵
فرامرزی، سالار؛ مرادی، رضا و قلمزن، شیما. (1395). اثربخشی بازی‌های واجی بر نادرست‌نویسی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(15)، 14-9.
قاسم‌پور، لطیفه؛ حسینی، فاطمه سادات و محمدزاده، محمدحسن (1392). تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی ‒ حرکتی بر رشد مهارت‌های حرکتی ظریف کودکان کم‌توان ذهنی. مجله مطالعات ناتوانی، 3(1)- 36-27
قاسم‌پور، لطیفه؛ حسینی، فاطمه سادات و محمدزاده، محمدحسن (1393). تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی-حرکتی بر مهارت‌های حرکتی درشت کودکان کم‌توان ذهنی شدید. مجله مطالعات ناتوانی، ۴ (۴)، ۷۴-۸۳
کوسنج، نسیبه؛ یارمحمدیان، احمد و فرامرزی، سالار. (1391).  تدوین و استانداردسازی تست تشخیص املا آموزش معلمان در دانش‌آموزان مقاطع دوم، سوم و چهارم ابتدایی شهر اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
گنجی، حمزه و ثابت، مهرداد. (1382). روان‌سنجی. تهران: نشر ساوالان. چاپ سوم.
گنجی، مهدی. (1392). آسیب‌شناسی روانی بر اساس DSM-5. تهران: انتشارات ارسباران
مهوش ورنوسفادرانی، عباس؛ پرهون، کمال و پوشنه، کامبیز. (۱۳۹۵). اثربخشی یکپارچگی حسی- حرکتی بر عملکرد تعادلی و خواندن کودکان نارساخوان. تحقیقات علوم رفتاری، 14(2)، 257-263
نیک‌روان، احمد؛ رضایی، فاطمه و شاکرمی، راضیه. (1398). تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی–حرکتی با کمک والد موردعلاقه بر تعادل کودکان اوتیسم. نشریه رشد و یادگیری حرکتی،4(11)، 428-413.
هاشمی، ایوب و شهربانیان، شهناز. (1397). تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی- حرکتی بر مهارت‌های حرکتی درشت کودکان با اختلال هماهنگی رشدی. مجله علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 25(3)، 419-427.
Ahadi, H., Kakavand, A. (2013). Learning disorders:From theory to practice. First Edition. Tehran: Arasbaran. (Persian).
Akbari bayatiani, Z. (2019). Effectiveness of Sensory-motor Integration Training in decreasing stereotypic behaviors among Children with Autism Spectrum Disorder. Exceptional Education, 6 (155), 53-60. (Persian).
Amirkhani, M., Movahedi, A. (2016). The Effect of Delacato Sensorimotor Training on Dysgraphia of 9 to 11-year-old Female Students. Motor Behavior, 8(26), 89-104. (Persian).
Anastasia, A. (2000). Psychometric: Translated by Mohammad Naghi Barahani. Tehran: Tehran University Press. (Persian).
Ayres, A. J. (1972). Improving academic scores through sensory integration. Journal of Learning Disabilities,5, 338–343.
Bapirzadeh, E., Musavi, S. V.  & Hossein Khanzadeh, A. A. (2016). The Effectiveness of Strategies to Strengthen Working Memory and Visual Perception on Improving Spelling Performance of Students with Learning Disabilities. Mejds, 6, 177-183. (Persian).
Bundy, A.C., Lane, S.J. & Murray, E.A. (2002). Sensory Integration Theory and Practice. Second edition. FA Davis Company, Philadelphia.
Chinn, S., & Ashcroft, RE. (2017).Mathematics for Dyslexics and Dyscalculics(4 ed). John Wiley & Sons, Ltd.
Clark, F., Maillox, Z., Parham, D. & Primean, L. A. (1991). Statement: occupational therapynprovision for children with learning disability and or mild and moderate perceptual and motor deficit. American Journal of occupational therapy. 45(12), 1069- 1074.
Davis, J M., Broitman, J. (2011). Nonverbal Learning Disabilities in Children. Translated by Salar Faramarzi and Fatemeh Zeydabadi (2014). Isfahan: Neveshteh Press. (Persian).
Davis, R. D., & Braun, E. M. (2003). The gift of learning. New York: The Berkeley Publishing Group.
Dini, M., Aghdasi, A. & Gol Mohammad Nejad, G. (2015). The effect of sensory integration exercises on the sensory profile of children with dyslexia and dysgraphia. Journal of Instruction and Evaluation, 7(28), 9-20. (Persian).
Ebrahimi, M., Mahvashe Wernosfaderani, A., Haghgoo, HA., Pourmohamad Rezaye Tajrishi, M., Danaiefard, F. (2013). The effectiveness of sensory-motor integration with an emphasis on proprioceptive and vestibular senses on the symptoms of Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder (ADHD). J Res Rehabil Sci , 9(2): 220-31. (Persian).
Faramarzi, S., Moradi, R., & ghalamzan, S. (1970). Effectiveness of Phoneme Play on the Dysorthographia of Students with Learning Disabilities. Research in School and Virtual Learning, 4(15), 9-14. (Persian).
Feder, K., Majnemer, A., & Synnes, A. (2000). Handwriting: Current trends in occupational therapy practice. Canadian Journal of Occupational Therapy, 67, 197-204.
Fernald, Grace M. (1943). Remedial techniques in basic school subjects. 1st ed.
Fisher, N. J., Koeing, A, J. (1998). Developmental dyslexia; The student with a visual and learning disability. Journal of Learning Disability, 30, 309- 320
Ganji, H., Sabet, M. (2011). Psychometric. Tehran: Savalan Publication. (Persian).
Ganji, M. (2016). Psychological Pathology based on DSM. 5. Tehran; Savalan. (Persian).
Ghasempoor, L., Hosseini, F. S., Mohammad zadeh, M. H. (2015).The Effect of Sensory-Motor Integration Training on Gross Motor Skills of Children with Severely Mental Disability. Mejds, 4 (4):74-83. (Persian).
Ghasempour, L., Hosseini, F. S. & Mohammadzadeh, M. H. (2013). Effect of Sensory Integration Training on Fine Motor Skills in Children with Trainable Mental Retardation. Mejds, 3 (1):27-36. (Persian).
Gillingham, A., & Stillman, B. (1970). Remedial training for children with specific difficulty in reading, spelling, and penmanship. Cambridge, MA: Educators Publishing Service.
Hashemi, A., Shahrbanian, S. (2018). The effects of sensory-motor integration on gross motor fuction in children with developmental coordination disorder. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, 25(3), 419-427. (Persian).
Horowitz, L., & Rost, C. (2007). Helping Hyperactive Kids-A Sensory Integration Approach: Techniques and Tips for Parents and Professionals. Alameda: Hunter House
Humphries, T. W., Snider, L., & McDougall, B. (1993). Clinical evaluation of the effectiveness of sensory integrative and perceptual motor therapy in improving sensory integrative function in children with learning disabilities. The Occupational Therapy Journal of Research, 13, 163–182.
Humphries, T. W., Wright, M., Snider, L., & McDougall, B. (1992). A comparison of the effectiveness of sensory integrative therapy and perceptual-motor training in treating children with learning disabilities. Journal of Developmental and Behavioral Pediatrics, 13, 31–40.
Humphries, T. W., Wright, M., McDougall, B., & Vertes, J. (1990). The efficacy of sensory integration therapy for children with learning disability. Physical and Occupational Therapy in Pediatrics, 10, 1–17.
Jenkinson, J., Hyde, T. & Ahmad, S. (2008). Building blocks for learning occupational therapy approaches. First edition, Wiley-Blackwell.
Kirk, S., Gallagher, J. J., Coleman, M. R., & Anastasiow, N. (2011). Educating exceptional children (13th ed). Belmont, CA: Cengage Learning.
Leong, H. M., Carter, M., & Stephenson, J. R. (2015). Meta-analysis of research on sensory integration therapy for individuals with developmental and learning disabilities. Journal of Development and Physical Disabilities, 27, 183-206.
Mahvash-Vernosafaderani, A., Parhoon, K., Pooshaneh, K. (2016). The Effectiveness of Sensory-Motor Integration on Balance and Reading Performance in Children with Dyslexia. Journal of Research in Behavioural Sciences, 14(2), 257-263. (Persian).
Merzenich, M. M., Jenkins, W. M., Johnson, P., Scheiner, C., Miller, S. C., & Tallal, P. (1996).Temporal processing deficits of language-learning in paired children ameliorated by training.Science, 271, 77 – 81.
Narimani, M., Taghizadeh Hir, S., Sadeghi, G., Basharpoor, S. (2020). Effectiveness of Visual Perception Training in the Improvement of the Working Memory of Students with Attention-Deficit Hyperactivity Disorder. Journal of Research in Psychopathology, 1(1)456-66.
Nikravan, A., Rezaee, F. & Shakarami, R. (2020). The Effect of Sensory-Motor Integration Training With Help of Interested Parent on Balance in Autism Children. Journal of Motor Learning and Movement, 11(4), 413-428. (Persian).
Oliver, C. E. (1990). A sensorimotor program for improving writing readiness skills in elementary-age children. American Journal of Occupational Therapy, 44, 111- 116.
Parham, L. D., Roley, S. S., May-Benson, T. A., Koomar, J., Brett-Green, B., Burke, J. P., & Schaaf, R. C. (2011). Development of a fidelity measure for research on the effectiveness of the Ayres Sensory integration intervention. American Journal of Occupational Therapy, 65, 133–142.
Peterson, C. Q., & Nelson, D. L. (2003). Effect of an occupational intervention on printing in children with economic disadvantages. American Journal of Occupational Therapy, 57, 152-160.
Pfeiffer, B. A., Koenig, K., Kinnealey, M., Sheppard, M., & Henderson, L. (2011). Effectiveness of sensory integration interventions in children with autism spectrum disorders: A pilot study. American Journal of Occupational Therapy, 65, 76–85.
Polatajko, H. J., Kaplan, B. J., & Wilson, B. N. (1992). Sensory integration treatment for children with learning disabilities: Its status 20 years later. The Occupational Therapy Journal of Research, 12(6), 323-341.
Polatajko, H. J. & Cantin, N. (2010). Exploring the effectiveness of occupational therapy interventions, other than the sensory integration approach, with children and adolescents experiencing difficulty processing and integrating sensory information. American Journal of Occupational Therapy, 64, 415-429.
Pushanae, K., Mahvash, A., Parhon, K. & Ghafouri, M. (2017). The effectiveness of rehabilitation sensory integration on the symptoms of children with non-verbal learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 6(2), 52-69. (Persian).
Rahimiyan, M., Hejazi, P., Nazari, H. & Farahmand, S. (2018). A Selected Sensori-Motor Integration Program Performed as Group and Individually on Perceptual-Motor Ability and Social Development of 8 To 14 Years Old Autistic Children. Mejds, 8:85-85. (Persian).
Ranjbari, F., Malekpoor, M. & Faramarzi, S. (2013). The efficacy of training based of gardner multiple intelligence on spelling errors of 3rd grade students with learning disability in Isfahan city. Journal of Learning Disabilities, 2(4), 45-60. (Persian).
Romani,C., Olson, A., & Dibetta, A. (2005).spelling disorder. The science of reading. Oxford, UK: Black well.
Sadati Firoozabadi, S. & Abaci, S. (2019). The Effectiveness of Sensory- Motor Integration on Reading Problems in Students with Learning Disabilities. Journal of Learning Disabilities, 8(2), 26-37. (Persian).
Sadati Firoozabadi, S. & Abbasi, S. (2016). The Effectiveness of Sensorimotor Integration in Improving Motor Skills in Students with Learning Disabilities. Motor Behavior, 8(26), 105-118. (Persian).
Sadeghian, A., Bigdeli, I. & Alizadeh Zarei, M. (2017). Combination of Sensory Integration Training and Behavior Modification to Improvement of Stereotyped Behavior in Children with Autism Spectrum Disorder. Mejds, 7:98-98. (Persian).
Sdeghian, A., Bigdeli, I. & Alizade Zarei, M. (2017). Effectiveness of Sensory-motor Integration Training in Improving Autism Symptoms among Children with Autism Spectrum Disorder. Mejds, 7:15-15. (Persian).
Schaaf, R. C., Hunt, J., & Benevides, T. (2012). Occupational therapy using sensory integration to improve participation of a child with autism: A case report. American Journal of Occupational Therapy, 66, 547–555.
Seif Naraghi, M., & Naderi, E. (2010). Learning-specific disabilities. Arasbaran Publications, Tehran. (Persian).
Smith Roley, S., Mailloux, Z., Miller-Kuhanek, H., & Glennon,T. (2007). Understanding Ayres Sensory Integration. OT Practice, 12(7), CE-1–CE-8.
Soper, G., & Thorley, C. R. (1996). Effectiveness of an occupational therapy programme based on sensory integration theory for adults with severe learning disabilities. British Journal of Occupational Therapy, 59, 475–482.
Tavakoli, Z., Jomehri, F., Kraskian Mojambari, A. (2015). The Impact of Sensory Integration and Spatial Thinking Exercises on Improved Non-verbal Intelligence in the Children with Learning Disorder. Clinical Psychology Studies, 5(19), 19-33. (Persian).
Uhry, J. K., & Clark, D. B. (2004). Dyslexia: Theory and practice of instruction (3rd ed.). Austin,TX: Pro-Ed.
Vargas, S., & Camilli, G. (1999). A meta-analysis of research on sensory integration treatment. American Journal of Occupational Therapy, 53(2), 189-198. doi: 10.5014/ajot.53.2.189
Woodward, S., & Swinth, Y. (2002). Multisensory approach to handwriting remediation: Perceptions of school-based occupational therapists. American Journal of Occupational Therapy, 56, 305-312.
Xin, WU., Yun-sheng, XU., Lan, ZHU. & et al. (2012). a research on the sensory integration training for learning disorder. Medical Journal of Chinese People's Health, 28(7), 924-926.
Zadkhot, L., Estaki, M. & kochak, R. (2015). The Effectiveness of Combination of Multi-Sensory and Sensory Integration Training on Symptoms of Reading and writing of Elementary Students. Empowering Exceptional Children, 6(4), 27-41. (Persian).
Zeini, M., Balouchi Anaraki, M,. Rezaei, S. & MollaJafari, A. (2016). The Effectiveness of play therapy on neuropsychological problems of students with spelling learning learning disability. Mejds, 6, 80-86. (Persian).
Ziviani, J., Poulsen, A. & O’Brien, A. (1982). Effect of a sensory integrative/ neurodevelopmental program on motor and academic performance of children with learning disabilities. Australian Occupational Therapy Journal, 29, 27–33.
 Zwicker, J. G. & Hadwin, A. F. (2009). Cognitive versus multisensory approaches to handwriting intervention: A randomized controlled study, OTJR, 29(1), 40-8.