اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای مغز بر توجه و حافظه کاری دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، بیله سوار مغان، اردبیل، ایران

2 دکترای روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

چکیده

اهداف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای مغز بر توجه و حافظه کاری دانش ­آموزان مبتلا به نارساخوانی بود.
مواد و روش ­ها: روش این تحقیق نیمه ­آزمایشی از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی کودکان نارساخوان که در سال 1401 به مرکز اختلالات یادگیری شهر اردبیل مراجعه کردند، تشکیل داد. نمونه پژوهش حاضر 20 نفر از جامعه آماری فوق بود که به روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20=n) و گواه (20=n) گمارده شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون از ﻣﻘﻴﺎﺱ نسخه دوم آزمون عملکرد پیوسته و آزمون حافظه کاری ان-بک استفاده شد. گروه آزمایش پروتکل تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای مغز را طی 10 هفته هر هفته 2 جلسه هر جلسه 20 دقیقه دریافت کردند و گروه کنترل هیچ مداخله‌‌ای دریافت نکردند. برای تجزیه تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) استفاده شد.
 یافته­ ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که در توجه و حافظه کاری بین کودکان نارساخوان و عادی تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P).
نتیجه­ گیری: با توجه به اثربخش بودن تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال، این تکنیک ممکن است در واقع یک گزینه درمانی مبتنی بر نوروبیولوژیک، کم‌هزینه و آسان با اثرات طولانی‌مدت برای کودکان و نوجوانان مبتلا به نارساخوانی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of Transcranial direct current stimulation (tDCS) on attention and working memory in students with dyslexia

نویسندگان [English]

  • Sepideh Fazel 1
  • Zahra Rostamoghli 2
1 M.A in psychology, Islamic Azad University, Beile Sawar Moghan, Ardabil, Iran
2 PhD in Psychology, Islamic Azad University, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

Objective: The aim of the present study was to determine the effectiveness of Transcranial direct current stimulation on attention and working memory of students with dyslexia.
Method: The method of this research was a semi-experimental type of pre-test, post-test and control group. The statistical population of the present study consisted of all dyslexic children who referred to the learning disorders center in Ardabil city in 2022. The sample of the present study was 20 people from the above statistical population who were selected by available sampling method and randomly assigned to two experimental (20: n) and control (20: n) groups. In order to collect data in the pre-test and post-test stages, the scale of the second version of continuous performance test and N-back working memory test was used. The experimental group received the tDCS protocol for 10 weeks every week, 2 sessions of 20 minutes each session, and the control group did not receive any intervention. Multivariate analysis of covariance (MANCOVA) was used to analyze the data.
Results: The results of covariance analysis showed that there is a significant difference in attention and working memory between dyslexic and normal children (P<0.05).
Conclusion: Considering the effectiveness of transcranial direct current stimulation, this technique may actually be a neurobiologically based, low-cost and easy treatment option with long-term effects for children and adolescents with dyslexia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dyslexia
  • attention processes
  • working memory
  • tdcs

مراجع

امیدوار، ع.، دانا، ا.، حمزه سبزی، ا و پورپناهی کل تپه. (1397). تأثیر آموزش براساس تربیت بدنی رشدی بر حافظه کاری دانش ­آموزان مقطع ابتدایی. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 7(1)، 83-101. http://jsp.uma.ac.ir/article_658.html
احدی، ب.، ستوده، م.ب و حبیبی، ی. (1391). مقایسه ی بهزیستی روان شناختی و مکانیزم های دفاعی در دانش آموزان با و بدون لکنت زبان. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 1(4)، 6-22. http://jsp.uma.ac.ir/article_46.html?lang=fa
باعزت، ف.، حبیب الله، ن و ایزدی فرد، ر. (1391). تأثیر آگاهی واجی بسته آموزشی کاهش غلط‌های املایی ابتدایی دانش آموزان مدرسه‌ای با اختلال نوشتن. مجله بین‌المللی علوم رفتاری، 6 (1)، 55-60. https://www.behavsci.ir/article_67764.html
بیات مختاری، ل.، آقایوسفی، ع. ر.، زارع، ح و نجاتی، و. (1396).تأثیر تحریک مستقیم الکتریکی مغز از روی جمجمه و آموزش آگاهی واج‌شناختی بر بهبود عملکرد بعد شنیداری حافظه کاری کودکان نارساخوان. فصلنامه کودکان استثنایی، ۱۷ (۴)، ۴۸-۳۷. http://joec.ir/article-1-523-en.html
حسنی، ج.، هادیانفر، ح. (1386). مقایسه نگهداشت توجه در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، افسردگی. مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، 37(1),184-159. https://jpsyedu.ut.ac.ir/article_19034.html
زمانی، ا.، پور آتشی، م. (1396). رابطه حافظه کاری، باورهای خودکارآمدی تحصیلی و اضطراب آزمون با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 6(4)، 25-44. http://jsp.uma.ac.ir/article_603.html?lang=fa
هادیان­فرد، ح.، نجاریان، ب.، شکرکن، ح.، مهرابی زاده هنرمند، م. (1379) تهیه و ساخت فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته. مجله روانشناسی، 388-404. https://www.sid.ir/paper/54421/fa
References
Aksu, S. Hasırcı Bayır, B. R. Sayman, C. Soyata, A. Z. Boz, G. & Karamürsel, S. (2023). Working memory ımprovement after transcranial direct current stimulation paired with working memory training ın diabetic peripheral neuropathy. Journal of Applied Neuropsychology: Adult, 1-14. [DOI;10.1080/23279095.2022.2164717]
Ahadi, B., Sotoudeh., MB, & Habibi, Y. (2013). Comparison of psychological well-being and defense mechanisms in students with and without stuttering. Journal of School Psychology and institutions, 1 (4), 22-6. http://jsp.uma.ac.ir/article_46.html?lang=en
Alloway, T. P. & Alloway, R. G. (2010). Investigating the predictive roles of working memory and IQ in academic attainment. Journal of Experimental Child Psychology, 106(1), 20–29. [DOI;10.1016/j.jecp.2009.11.003]
Baezzat, F., Eizadifard, R., & Naderi, H. (2012). Effect of phonological awareness training package on reduction of spelling errors of primary school students with writing disorder. International Journal of Behavioral Sciences, 6(1), 55-60.
Bajre, P. & Khan, A. (2019). Developmental dyslexia in Hindi readers: Is consistent sound-symbol mapping an asset in reading? Evidence from phonological and visuospatial working memory. Journal of Dyslexia, 25, 390–410. [DOI;10.1002/dys.1632]
Bayat Mokhtari, L. Agha Yousefi, A. R. Zare, H. & Nejati, V. (2018). The Impact of Transcranial Direct Current Stimulation (TDCS) and Phonological Awareness Training on the Auditory Function of Working Memory in Children with Dyslexia. Journal of Exceptional Children, 17(4), 37-48. http://joec.ir/article-1-523-en.html
 Clark, K.L. Noudoost, B. The role of prefrontal catecholamines in attention and working memory. Journal of Frontiers in Neural Circuits, 2014; 8: 33. [DOI;10.3389/fncir.2014.00033]
Cortiella, C. & Horowitz, S. H. (2014). The state of learning disabilities: Facts, trends and emerging issues. New York: National center for learning disabilities, 25(3), 2-45. https://www.myschoolpsychology.com/wp-content/uploads/2014/02/2014-State-of-LD.pdf
Fletcher, J. M. Lyon, G. R. Fuchs, L. S. & Barnes, M. A. (2019). Learning disabilities: From identification to intervention (2nd ed). The Guilford Press
Gladwin, T. E. den Uyl, T. E. Fregni, F. F. & Wiers, R. W. (2012). Enhancement of selective attention by tDCS: interaction with interference in a Sternberg task. Neuroscience letters, 512(1), 33-37. [DOI;10.1016/j.neulet.2012.01.056]
Hadianfard, H., Najarian, B., Shekarkan, H., & Mehrabizadeh honarmand, M. (2000) preparation and construction of Persian form of continuous performance test. Journal of Psychology, 388-404. https://www.sid.ir/paper/54421/fa
Hasni, J., & Hadianfar, H. (2007). Comparison of attention maintenance in patients with schizophrenia and depression. Journal of Psychology and Educational Sciences, 37(1), 159-184. https://jpsyedu.ut.ac.ir/article_19034.html
Heth, I. & Lavidor, M. (2015). Improved reading measures in adults with dyslexia following transcranial direct current stimulation treatment. Journal of Neuropsychologia, 70, 107-113. [DOI;10.1016/j.neuropsychologia.2015.02.022]
Hill, A. T. Rogasch, N. C. Fitzgerald, P. B. & Hoy, K. E. (2019). Impact of concurrent task performance on transcranial direct current stimulation (tDCS)-Induced changes in cortical physiology and working memory. Cortex, 113, 37-57. [DOI;10.1016/j.cortex.2018.11.022]
Hulme, C. & Snowling, M. J. (2011). Children's reading comprehension difficulties: nature, causes, and treatments. Journal of Current Directions in Psychological Science, 20, 139-142. [DOI;10.1177/0963721411408673]
Kane, M. J. Conway, A. R. Miura, T. K. & Colflesh, G. J. (2007). Working memory, attention control, and the N-back task: a question of construct validity. Journal of Experimental psychology: learning, memory, and cognition, 33(3), 615. [DOI;10.1037/0278-7393.33.3.615]
Karthikeyan, R. Smoot, M. R. & Mehta, R. K. (2021). Anodal tDCS augments and preserves working memory beyond time-on-task deficits. Journal of Scientific reports, 11(1), 19134. [DOI;10.1038/s41598-021-98636-y]
Krause, C.M. Sillanmaki, L. Koivisto, M. Saarela, C. Haggqvist, A. Laine, M.etal. (2000). Theeffectsofmemoryloadonevent-relatedEEGdesynchronization and synchronization. Journal of Clinical Neurophysiology, 111, 2071–2078. [DOI;10.1016/s1388-2457(00)00429-6]
Liebetanz, D. Nitsche M. A. Tergau F. Paulus, W. Pharmacological approach to the mechanisms of transcranial DC-stimulation-induced after-effects of human motor cortex excitability. Brain, 2002; 125: 2238-2247. [DOI;10.1093/brain/awf238]
Mannarelli, D. Pauletti, C. De Lucia, M. C. Delle Chiaie, R. Bersani, F. S. Spagnoli, F. ... & Fattapposta, F. (2016). Effects of cerebellar transcranial direct current stimulation on attentional processing of the stimulus: evidence from an event-related potentials study. Journal of Neuropsychologia, 84, 127-135. [DOI;10.1016/j.neuropsychologia.2016.02.002]
Martin, D. M. Rushby, J. A. De Blasio, F. M. Wearne, T. Osborne-Crowley, K. Francis, H. ... & McDonald, S. (2023). The effect of tDCS electrode montage on attention and working memory. Journal of Neuropsychologia, 179, 108462. [DOI:10.1016/j.neuropsychologia.2022.108462]
Moezzi, S. Ghoshuni, M. & Amiri, M. (2021). Transcranial direct current stimulation (tDCS) effects on attention enhancement: A preliminary event related potential (ERP) study. Journal of Current Psychology, 1-7. http://shefayekhatam.ir/article-1-2089-en.html
Mole, C. (2017). Attention. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Stanford University. https://plato.stanford.edu/entries/attention/
Nation, K. Adams, J. W. Bowyer-Crane, C. A. & Snowling, M. J. (1999). Working memory deficits in poor comprehenders reflect underlying language impairments. Journal of Experimental Child Psychology, 73(2), 139–158. [DOI;10. 1006/jecp.1999.2498]
Omidvar, A., Dana, A., Hamzeh Sabzi, A., & Pourpanahi Koltapeh, M. (2018). The effect of education based on growth physical education on working memory of elementary school students. Journal of Psychology and institutions, 7(1), 83-101. http://jsp.uma.ac.ir/article_658.html?lang=en
Parrila, R. Dudley, D. Song, S. & Georgiou, G. (2020). A meta-analysis of reading-level match dyslexia studies in consistent alphabetic orthographies. Journal of Annals of Dyslexia, 70, 1–26. [ DOI;10.1007/s11881-019-00187-5]
Pergher, V. Au, J. Shalchy, M. A. Santarnecchi, E. Seitz, A. Jaeggi, S. M. & Battelli, L. (2022). The benefits of simultaneous tDCS and working memory training on transfer outcomes: A systematic review and meta-analysis. Journal of Brain Stimulation. [DOI;10.1016/j.brs.2022.11.008]
Protopapas, A. & Parrila, R. (2018). Is dyslexia a brain disorder? Brain Sciences, 8(4), 61. [DOI;10.3390/brainsci8040061.]
Qiao, J. Li, X. Wang, Y. Wang, Y. Li, G. Lu, P. & Wang, S. (2022). The infraslow frequency oscillatory transcranial direct current stimulation over the left dorsolateral prefrontal cortex enhances sustained attention. Journal of Frontiers in Aging Neuroscience, 14. [DOI;10.3389/fnagi.2022.879006]
Rao, C. Sumathi, T. A. & Midha, R. et al. (2021). Development and standardization of the DALI-DAB (dyslexia assessment for languages of India – dyslexia assessment battery). Ann. of Dyslexia. [ DOI:10.1007/s11881-021- 00227-z]
Razza, L. B. Luethi, M. S. Zanão, T. De Smet, S. Buchpiguel, C. Busatto, G. ... & Brunoni, A. R. (2023). Transcranial direct current stimulation versus intermittent theta-burst stimulation for the improvement of working memory performance. International Journal of Clinical and Health Psychology, 23(1), 100334. [DOI;10.1016/j.ijchp.2022.100334]
Rosvold, H. E. Mirsky, A. F. Sarason, I. Bransome, E. D. Jr. & Beck, L. H. (1956). A continuous performance test of brain damage. Journal of Consulting Psychology, 20(5), 343–350. [DOI;10.1037/h0043220]
Scheldrup, M. Greenwood, P. M. McKendrick, R. Strohl, J. Bikson, M. Alam, M. et al. (2014). Transcranial direct current stimulation facilitates cognitive multitask performance differentially depending on anode location and subtask. Front. Journal of Human Neurosci. 8, 665. [DOI: 10.3389/fnhum.2014.00665]
Senkowski, D. Sobirey, R. Haslacher, D. & Soekadar, S. R. (2022). Boosting working memory: uncovering the differential effects of tDCS and tACS. Journal of Cerebral Cortex Communications, 3(2), tgac018. [DOI;10.1093/texcom/tgac018]
Shah, P. P. Szaflarski, J. P. Allendorfer, J. & Hamilton, R. H. (2013). Induction of neuroplasticity and recovery in post-stroke aphasia by non-invasive brain stimulation. Journal of Frontiers in human neuroscience, 7, 888. [DOI;10.3389/fnhum.2013.00888]
Thomson, J. M. Doruk, D. Mascio, B. Fregni, F. & Cerruti, C. (2015). Transcranial direct current stimulation modulates efficiency of reading processes. Journal of Frontiers in human neuroscience, 9, 114. [DOI;10.3389/fnhum.2015.00114]
Torgesen, J. K. (2005). Recent discoveries from research on remedial interventions for children with dyslexia. In M. J. Snowling & C. Hulme (Eds.), The science of reading: A handbook (pp. 521–537). Guilford Press. https://www.scirp.org/(S(351jmbntvnsjt1aadkposzje))/reference/referencespapers.aspx?referenceid=2469887
Turkeltaub, P. E. Benson, J. Hamilton, R. H. Datta, A. Bikson, M. & Coslett, H. B. (2012). Left lateralizing transcranial direct current stimulation improves reading efficiency. Journal of Brain stimulation, 5(3), 201-207. [DOI;10.1016/j.brs.2011.04.002]
Varvara, P. Varuzza, C. Sorrentino, A. C. P. Vicari, S. & Menghini, D. (2014). Executive functions in developmental dyslexia. Journal of Frontiers in Human Neuroscience, 8(120), 1–8. [DOI;10.3389/fnhum.2014.00120]
Walda, S. van Weerdenburg, M. van der Ven, A. & Bosman, A. (2022). Literacy progress in children with dyslexia and the role of attention. Journal of Reading & Writing Quarterly, 38(1), 19-32. [ DOI;10.1080/10573569.2021.1897910]
Zamani. A., & Pouratashi, M. (2017). The relationship between academic performance and working memory, self-efficacy belief, and test anxiety. Journal of School Psychology, 6(4), 25-44. http://jsp.uma.ac.ir/article_603.html
Zaehle, T. Sandmann, P. Thorne, J. D. Jäncke, L. & Herrmann, C. S. (2011). Transcranial direct current stimulation of the prefrontal cortex modulates working memory performance: combined behavioural and electrophysiological evidence. Journal of BMC neuroscience, 12, 1-11. [DOI;10.1186/1471-2202-12-2]
ناتوانی های یادگیری
دوره 13، شماره 1
آذر 1402
صفحه 17-28

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار