مقایسه‌ی اثربخشی آموزش به روش چند حسی و ادراکی- حرکتی در بهبود مهارت خواندن دانش‌آموزان نارساخوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روان‌شناسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

2 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

چکیده

هدف این پژوهش، مقایسه‌ی اثربخشی روش چند حسی و ادراکی- حرکتی در بهبود مهارت خواندن دانش‌آموزان نارساخوان پایه ی دوم ابتدایی بود. پژوهش از نوع آزمایشی با سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) و با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون چند گروهی بود. جامعه آماری شامل کلیه ی دانش‌آموزان نارساخوان پایه ی دوم ابتدایی شهرستان رشت که در سال تحصیلی93-92 مشغول به تحصیل بودند و به مرکز مشکلات یادگیری این شهر مراجعه کرده بودند. از میان مراجعه کنندگان به مرکز نمونه ای به حجم60 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (20 دانش‌آموز روش ادراکی- حرکتی، 20 دانش‌آموز روش چند حسی و20 دانش‌آموزگروه گواه) جایگزین شدند. سپس‌آزمون تشخیصی خواندن نما و آزمون هوش وکسلر کودکان بر روی هر سه گروه اجراگردید. شرکت کنندگان گروه‌های آزمایش در 16 جلسه 60 دقیقه ای، توسط روش‌های چند حسی و ادراکی- حرکتی، آموزش دریافت کردند. در پایان آموزش آزمون تشخیصی خواندن بر روی هر سه گروه اجرا گردید و داده‌ها با نرم افزار spss19 وآزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شدند. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نمرات پس‌آزمون در آزمون خواندن بیانگر تفاوت معنی دار میان گروه‌ها است. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره و آزمون تعقیبی توکی نشان داد که روش آموزش چند حسی موجب بهبود مهارت خواندن دانش‌آموزان نارساخوان نسبت به گروه ادراکی- حرکتی شده است (001/0>P).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The comparison of the effectiveness of multi-sensory and perceptual-motor training method in improving reading skills dyslexic students

نویسندگان [English]

  • S Nasri 1
  • R Karimi Lichahi 2
1 Corresponding Author: Associate professor of Psychology, Shahid Rajaee Teacher Training University
2 M.A. student of Educational Psychology, Shahid Rajaee Teacher training University
چکیده [English]

The purpose of this study was to compare the effectiveness of multi-sensory and perceptual-motor in improving reading skills of students with dyslexia in second grade of elementary school. The research was experimental (two experimental groups and one control group) with pre-test and post-test. The population included all students in second grade of elementary school of Rasht (2013-2014) with dyslexia who referred to the learning problems center. Sixty students were randomly divided into two experimental groups and one control group (20 students of multi-sensory method, 20 students of perceptual method and 20 students as control group). Then Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC) and Noma Diagnostic Reading Test were administered on all three groups. Participants of experimental group received multi-sensory training in 16 sessions of 60 minutes. At the end, Diagnostic Reading Test was administered on all three groups and the results were analyzed with SPSS19, ANOVA and Tukey test. Results of multivariate analysis of covariance post-test scores in Diagnostic Reading Test showed significant difference among the groups. The results of analysis of variance and Tukey test showed that multi-sensory training method resulted in improvement in students with dyslexia reading skill compared to perceptual training method (P<0/001).

کلیدواژه‌ها [English]

  • method multi-sensory
  • method perceptual-motor
  • reading skills
  • dyslexia

مراجع

انجمن روانپزشکی آمریکا (2000). متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی. ترجمه محمدرضا نیکخو و‌هامایاک آوادیس یانس(1381). چاپ چهارم ، تهران، انتشارات شهر آب.
بهمرد، فرشاد؛ استکی، مهناز؛ عشایری، حسن و اسدپور، حاتم (1391). تأثیر آموزش حرکات درشت و  ظریف بر کاهش علائم نارسا خوانی. مجله ناتونی‌های یادگیری، 2(2)، 39-25 .
جناآبادی، حسین (1386). بررسی اثربخشی بازپروری کپارت ، فرنالد وسینا در درمان نارسایی‌های ویژه در یادگیری (خواندن  نوشتن) دانش‌آموزان پایه سوم ابتدایی. مجله مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 5(1)، 26-15.
جنسن، اریک (2000). مغز و آموزش. ترجمه محمد حسین لیلی، سپیده رضوی(1383)، انتشارات مدرسه.
حیدری، طاهره؛ شاه میوه اصفهانی، آرزو؛ عابدی، احمد و بهرامی‌پور، منصوره (1391). مقایسه اثر بخشی روش فرنالد و دیویس بر عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 13(48)، 42-34.
حیدری، علیرضا؛ حافظی،فریبا؛ طحان کار دزفولی، مریم (1389). بررسی تأثیر و مقایسه دو روش درمانی چندحسی فرنالدو ادراکی- حرکتی کپارت در کاهش اختلال دیکته نویسی دانش‌آموزان. یافته‌های نو در روان‌شناسی. 3(7) ، 88-65.
خانجانی، زینب؛ مهدویان، هوشنگ و احمدی، پریچهر (1391). اثربخشی روش چند حسی فرنالد بر نارساخوانی دانش‌آموزان پایه دوم ابتدایی شهر تبریز(مطالعه موردی). فصلنامه افراد استثنایی، 6، 157-135.
ساداتی، آزاده؛ سازمند، علی‌حسین؛ میرزایی، هوشنگ و کریملو، مسعود (1388). بررسی تأثیر فعالیت‌های حرکتی درشت برفرایند توجه دانش‌آموزان پسر مبتلا به نشانگان داون. مجله توانبخشی، 10(3)، 37-31.
سیف نراقی ، مریم و نادری، عزت الله(1390). نارسایی‌های ویژه در یادگیری. چاپ سوم، تهران: ارسبلان.
فاوست، آنجلا و نیکلسون، راد (2009). مروری بر مخچه در نارساخوانی. مترحم رمضانی و اسوکلایی، احمد (1388). تهران. مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 9(3)، 272-255.
فرید، محبوبه (1386). اثربخشی تمرین‌های ادراکی–حرکتی بر درمان اختلال خواندن و نوشتن دانش‌آموزان. نشریه  تعلیم و تربیت استثنایی، 73،20-30 .
کاکاوند، علیرضا (1389). ناتوانی‌های یادگیری. کرج: انتشارات سر افراز.
کرک، ساموئل و چالفنت، جیمز (1988). اختلالات یادگیری تحولی و تحصیلی. ترجمه سیمین رونقی؛ زینب خانجانی و مهین وثوقی رهبری (1377)، تهران انتشارات آموزش و پرورش استثنایی.
کرمی‌نوری، رضا و مرادی ، علیرضا (1387) . آزمون خواندن و نارساخوانی. تهران: جهاد دانشگاهی.
گنجی، مهدی (1392). آسیب شناسی روانی بر اساس DSM-5. چاپ دوم، تهران، نشر سخن.
لرنر، ژانت (1997).  ناتوانی‌های یادگیری. ترجمه عصمت دانش(1384). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نریمانی، محمد؛ نوری، رویا و ابوالقاسمی، عباس ‌(1394). مقایسه‌ی اثربخشی راهبردهای آگاهی واح شناختی و چند حسی فرنالد بر پیشرفت مهارت خواندن و درک مطلب دانش‌آموزان نارساخوان. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 4(3)، 120- 104.
هالاهان، دانیل پی؛ لوید، جان و؛ کافمن، جیمز م؛ ویس، مارگارت پی و مارتینز، الیزابت ا (2005).اختلال‌های یادگیری(مبانی، ویژگی‌ها و تدریس مؤثر)، ترجمه علیزاده، همتی علمدارلو، رضایی دهنوی و شجاعی (1390)، چاپ اول، تهران: ارسباران.
American psychiatric association. (2000). Diagnostics and statistical manual of mental disorders. Translated by Nikkhoo, M.R., & Avadis Yans, H. (2002). Fourth edition, Tehran: shahr Ab. (Persian).
American psychiatric association. (2013). Diagnostics and statistical manual of mental disorders (5thed.). Arlington, VA: American psychiatric publishing.
Behmard, F., Estaki M., Ashayeri, H., & Asadpur, H. (2013). The effectiveness of gross and fine motor training on reducing symptoms of dyslexia. Learning Disabilities, 2(2), 25-39. (Persian).

Darainy, M., Vahdat, S., & Ostry, D.J. (2013). Perceptual learning in sensorimotor adaptation. Journal of Neurophysiology, 110, 2152–2162.

Farid, M. (2007).The effectiveness of Practice perceptual – motor on Treatment of Reading and Writing Disorders in students. Journal of Exceptional Education, 20(73), 30-73. (Persian).
Faust, A., & Nikelson, R. (2009). A review of the cerebellum in dyslexia. Research on Exceptional Children, 9(3), 255-272. (Persian).
Ganji, M. (2013).Psychopathology according to DSM.Second edition. Tehran: Sokhan. (Persian).
Goodwin, H. L. (2008). Examining the effects of non-intensive therapy on word retrieval, speech intelligibility and quality of life following intensive therapy. Master's Thesis Department of com- medication Sciences & Disorders, Louisiana State University.
Halahan, D. P., Lloyd, Ch., Kaufman, J., Veic, M., & Martinz, E. (2005). Ventilation disorders. Translated by Alizadeh, H., Hemati Alamdarlo, G., Rezaei Dehnavi, S, & Shojaei, S. (2011). Tehran: Arasbaran publication. (Persian).
Hassanzadeh, M., Bahrami, H., Shirazi, S. T., Abdullahzzadeh, R. M., & Salehi, M. (2010). Sina carefully read the applicable aid students with intellectual disability. Journal of exceptional children's area, 10(38), 358-351. (Persian).
Hazeri, R. (2006). Frnald multi-sensory effect on the reduction of dyslexia in the third grade in. MS Thesis, Faculty of Psychology and Educational Sciences. Tehran: Allameh Tabatabai. (Persian).
Heidari, T., Isfahani, R., Abedi, A. & Bahrami., M. (2012). The comparison of Fernald and Davis Method on reading performance in the dyslexic student, knowledge and research in Applied Phsychology, 13 (48), 34-42. (Persian).
Heydari, A., Hafezi, F., & Tahankar Dezfouli, M. (2010). Study the effectiveness of two ways of treatment of Fernald’s multi-sensory approach and Cebart’s perceptual- motor method and their comparison in decreasing students’ spelling disorder. Journal New findings in psychology. 3(7), 65-78. (Persian).
Hoofer, A. (2004). The effects of using a multisensory approach to Improve special student reading. Advances in Speech Language Pathology, 9(3), 226-241.
Jenaabadi, H. (2008). Evaluate the effectiveness of rehabilitation of Cebart, Fernald and Sinai in Treatment of Special learning disabilities (reading and writing).Journal of Educational Psychology Studies, 5(1), 15-26.  (Persian).
Jensen, E. (2000). Brain and Education.Translated by Lily, M.H., Razavi, S. (2004). Tehran: School. (Persian).
Kakaii, E. (2002). Assessing the effectiveness of multi-sensory approach to improve reading impairment in second and third grade students of elementary Aastan Elam. MS Thesis, School of Education, University of mental Zahra. (Persian).
Juler, C.M. (2002).Learning Disabilities, Journal of Exceptional Children.42: 254.
Kakavand, A. (2010). Learning disabilities. Karaj: Sarfaraz. (Persian).
Khanjani, Z., Mahdavian, H., Ahmadi, P., Hashemi, T., & Fathollapour, L. (2012). The Effect of Fernald’s Multisensory Approach on Dyslexia of Second-grade Students in Tabriz: A case study. Psychology of Exceptional Individuals, 2(6), 135-157. (Persian).
Kirk, S., & Chalfant, J. (1988). Developmental and educational learning disorders. Translated by Ronaghi, S., Khanjani, Z., & Vosughi Rahbari, M. (1998). Tehran: Exceptional Education. (Persian).
Kormi Noori, R., & Moradi, A. (2008).Reading and Dyslexia Test. Tehran: Jahad Daneshgahi. (Persian).

Lametti, D.R., Nasir, SM., & Ostry, D.J (2012).Sensory preference in speech production revealed by simultaneous alteration of auditory and somatosensory feedback.  Journal of Neuroscience, 32, 9351–9358.

Lerner, J. (1997). Learning disabilities. Translated by Danesh, A. (2006). Tehran: Shahid Beheshti University. (Persian).
Lum, J.A.G., Ullman, M.T., & Conti-Ramsden, G. (2013). Procedural learning is impaired in dyslexia: Evidence from a meta-analysis of serial reaction time studies. Research in developmental disabilities, 34, 3460-3476.
Macmillan, Jenny (2004). Music and Dyslexia, piano professional. Journal of Psychology, 4(2), 10-17.
Mohamadi, F., Karami, J., & Hashemi, T. (2011). The effect of Fernald multisensory and practice-repetition in the improvement of reading disabilities in school students. Journal of Psychological achievements, 4(1), 169-190. (Persian).
Narimani, M.,Nori, R., Abolghasemi, A. (2015). Comparison of the effectiveness of phonological awareness strategies and Fernald multi-sensory to improve reading skill and comprehension of dyslexia students. Learning disabilities Journal, 4(2), 120-104. (Persian).
Nelson, N.M., White –Trout, R.C., Vaasa, U., Silvestre, J., Chomsky, E., & Meleedy-Rey, P. (2001). One-year outcome of auditory tactile visual-vestibular. Journal of Child Neurology.
Oga, CH., & Horon, F. (2012). Life experiences of individuals living with dyslexia in Malaysia: A Phenomenological study. (2012). Procedia-Social and behavioral sciences, 46, 1129-1133.
Rosenkranz, K., & Rothwell, J.C. (2012).Modulation of proprioceptive integration in the motor cortex shapes human motor learning. Journal of Neuroscience, 32, 9000–9006.
Sadati, A., Sazmand, A.H., Mirzaei, H., & Karimlou, M. (2009).Investigation of gross motor activities effect on attention pprocess of boy students with Down syndrome who are 8 to 12 years old. Journal of Rehabilitation, 10 (3), 31-37. (Persian).
 Seif Naraghi, M., & Naderi, E. (2011).Special learning Disabilities. Third edition, Tehran:Arsban. (Persian).
Vahdat, S., Darainy, M., & Ostry, D.J. (2014). Structure of Plasticity in Human Sensory and Motor Networks Due to Perceptual learning. Journal of Neuroscience, 32, 2451-2463.
Williams, G. (2002). A study of the effects of multi- sensory writing Instruction on the written express- scion of the dyslexic elementary child. Retrieved April 30. 2006, from http://etdlsuedu/docs/available/etd-0404102-210501.
Wong, J.D., Kistemaker, D.A., Chin, A., Gribble, P.L. (2012) .Can proprioceptive training improve motor learning? Journal of Neuroscience, 108, 3313–3321.
Zigler, A. S. (2005). The improvement of reading comprehension of the second grad at – risk student using multisensory methods of instruction. Journal of special education, 57, 324.89.
ناتوانی های یادگیری
دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 4
پیاپی 19
شهریور 1395
صفحه 123-140

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار