اثربخشی تلفیق روش یکپارچگی حسی و آموزش مستقیم درک مطلب بر تقویت حافظه فعال و دامنه توجه دانش‌آموزان نارساخوان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گلستان گرگان- گرگان

2 استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه آزاد بوکان، ایران

10.22098/jld.2019.836

چکیده

این پژوهش با هدف اثر بخشی تلفیق روش یکپارچگی حسی و آموزش مستقیم درک مطلب بر تقویت حافظه فعال و دامنه توجه دانش‌آموزان نارساخوان انجام شد. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان 12-8 ساله ابتدایی مبتلا به نارساخوانی شهر بوکان بودند که 30 نفر به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل گمارش شدند. ابزارهای پژوهش شامل، مقیاس هوش وکسلر کودکان- نسخه چهارم وآزمون عملکرد پیوسته بود. برنامۀ تلفیق روش یکپارچگی حسی و آموزش مستقیم درک مطلب در طی 10 جلسه 40 دقیقه­ای به گروه آزمایش آموزش داده شد و یافته­ها با استفاده از روش آماری تحلیل کواریانس تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل در افزایش حافظه فعال و دامنه توجه دانش‌آموزان نارساخوان تفاوت معنادار وجود دارد (01/0≥P). بنابراین برنامه تلفیق روش یکپارچگی حسی و آموزش مستقیم درک مطلب باعث تقویت حافظه فعال و دامنه توجه دانش‌آموزان نارساخوان می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of integrating Sensory Integration method and direct reading comprehension training on promoting the working memory and attention span in students with dyslexia

نویسندگان [English]

  • H Mahmoodi 1
  • H Abdollahzadeh 2
  • M Rahmati 3
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Golestan University
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.
3 Master of Clinical Psychology, Bookan Azad University, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of integrating Sensory Integration method and direct reading comprehension training on promoting the working memory and attention span in students with dyslexia in Boukan. The research method was semi-experimental, with a pre-test, post-test and a control group. The statistical population consisted of all 8-12-year-old students with dyslexia, from which 30 students were selected and randomly assigned into two experimental and control groups, 15 subjects in each. The research tools included the children's Wechsler Intelligence Scale-the fourth edition and the Continuous Performance test. A combination of sensory integration method and direct comprehension training was taught to the experimental group for ten 40-minute sessions and the results of the analysis were analyzed using covariance analysis. The results showed that there is a significant difference between the two experimental and control groups in increasing the active memory and the range of attention of dyslexic students (P ≤ 0.01). Therefore, the program of integrating Sensory Integration method and direct reading comprehension training will enhance the active memory and the range of attention of dyslexic students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sensory integrity
  • direct reading comprehension training
  • active memory
  • attention span
  • dyslexia

مراجع

ادیب سرشکی، نرگس؛ مرادی، نثار؛ یادگاری، فریبا و کنعانی، زاهد (1395). اثربخشی آموزش توجه بر بهبود عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان. روان شناسی شناختی،  (4)4، 60-48.
ارجمندنیا، علی و سیف نراقی، مریم (1388). تأثیر راهبرد مرور ذهنی بر عملکرد حافظه ی فعال دانش‌آموزان نارساخوان، مجله علوم رفتاری، 5(3)، 187-173.
استکی، مهناز و زادخوت، لیلی (1394). اثربخشی تلفیق روش آموزش چند حسی و یکپارچگی حسی بر علایم اختلال خواندن و نوشتن دانش­آموزان دوره ابتدایی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، 5، 50-43.
استکی، مهناز؛ کوچک انتظار، رویا و زادخوت، لیلی  (1395). اثربخشی تلفیق روش آموزش چندحسی و یکپارچگی حسی بر علائم اختلال خواندن و نوشتن دانش‌آموزان دوره ابتدایی. فصلنامه توانمندسازی کودکان، 7(1)، 78-60.
اسدی دوست، نادر  (1387) تأثیر روش کپارچگی حسی و آموزش مهارت­های حرکتی بر مشکلات کودکان نارساخوان پایه اول تا سوم مقطع ابتدایی شهر اصفهان پایان نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان. 58-56.
اسماعیل پور، ملیحه و پاکدامن، مجید  (1395). تاثیر آموزش مهارت­های ادراکی- حرکتی بر عملکرد شناختی دانش­آموزان دختر پایه سوم دارای اختلال یادگیری، مجله نسیم تندرستی، 4 (4)، 45-20.
امیدوار، عظیم؛ دانا، امیر؛ حمزه سبزی، امیر و پورپناهی کل تپه، محمد. (1397). تأثیرآموزش براساس تربیت بدنی رشدی بر حافظه کاری دانش آموزان مقطع ابتدایی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 7(1)، 83-101.
انجمن روان­پزشکی آمریکا  (2013) . ویراست پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی. ترجمه یحیی سید محمدی (1393). تهران: نشر روان.
تقی زاده، سارا؛ نریمانی، محمد؛ صادقی هشجین، گودرز و بشرپور، سجاد. (1397). اثر بخشی آموزش ادراک دیداری بر بهبود توجه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 7(1)، ۱۲۰-1۰۲.
جنگی، احمد (1391). مقایسه کارکردهای اجرایی و توجه در کودکان دارای ناتوانی­های یادگیری و عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، 6، 56-50.
حبیبی، رضا و شبان، فریبا  (1396). مقایسه تأثیر آموزش چرخش ذهنی و آگاهی واج­شناختی بر دقت، سرعت و درک مطلب خواندن دانش­آموزان دارای نارساخوانی تبریز در سال تحصیلی 94- 95. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، 20 (2)، 12-1.
حریری، پرستو؛ صابری، هاییده و ابوالمعالی الحسینی، خدیجه  (1395). اثربخشی برنامه تلفیقی آموزش مستقیم و آگاهی واج شناختی بر مهارت­های روان خوانی، درک مطلب و حافظه­کاری در دانش­آموزان دختر با مشکلات خواندن. مجله روانشناسی افراد استثنایی، 6( 23)، 25-5.
حسنوندی، صبا؛ اردستانی، سمیرا؛  قاضی، شیرین؛ حسنوند، باقر و یدی،  فرشته  (1395). مقایسه کارکردهای اجرایی در دانش­آموزان با و بدون ناتوانی­های ویژه یادگیری همراه با مشخصه خواندن و نوشتن. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی لرستان، 18(11)، 50-38.
 خوشحال،حدیثه؛ حسین خانزاده، عباس و  پرند، اکرم (1395). اثربخشی آموزش راهبردهای درک مطلب بر پیشرفت خواندن دانش‌آموزان مبتلا به نارساخوانی، فصلنامه تحول روانشناختی کودک، 2 (1)، 34-21.
رضایی، اکسانا و کرمانی­زاده، اکبر (1394). تاثیر آموزش متقابل یر بهبودی درک مطلب و خواندن دانش­آموزان دختر نارساخوان. مجله ناتوانی­های یادگیری، 4(4)، 50-54.
سعیدی، علی؛ سیف، علی اکبر؛ اسدزاده، حسن و ابراهیمی قوام، صغری. (1392). مقایسه ی اثربخشی شیوه های ارائه و تهیه ی نقشه های مفهومی بر درک مطلب. مجله­ی روان شناسی مدرسه، 2(3)، 125-143.
طباطبایی، حامد  (1394). تاثیر توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه بر نیمرخ کارکردهای اجرایی دانش­آموزان مبتلا به اختلال در ریاضی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
عابدی، محمدرضا؛ صادقی، احمد و ربیعی، محمد  (1392). هنجاریابی آزمون هوشی وکسلرکودکان نسخه چهارم در استان چارمحال بختیاری. مجله شخصیت و تفاوت­های فردی، 2 (3)، 70-52.
کامیابی، مرضیه؛ تیموری، سعید و مشهدی، علی (1393). اثربخشی آموزش حافظه­کاری بر کاهش مشکلات خواندن و بهبود حافظه کاری دانش­آموزان نارساخوان. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 5(2)، 42-33.
نظری، محمدعلی؛ واحدی، شهرام؛ روشندل راد، محبوبه و کافی، موسی. (1395). نقش حافظه ی کاری بر روند تحولی ادراک زمان در کودکان دبستانی. مجله ی روان شناسی مدرسه، 5(1)، 1۱۷-1۰۱.
نریمانی، محمد؛ سلیمانی، اسماعیل و تبریزچی، نرگس. (1394). بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بر بهبود نگه­داری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان دارای اختلالADHD.  مجله‌ی روان­شناسی مدرسه، 4(2)، ۱۳۴- 1۱۸
نریمانی، محمد؛ سلیمانی، اسماعیل؛ زاهد بابلان، عادل و ابوالقاسمی، عباس  (1391). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی (سطوح حافظه­کاری: فراشناخت، برنامه­ریزی) در بهبود حافظه­کاری، نگهداری توجه، توانایی برنامه­ریزی، حل مساله و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان ناتوان در ریاضی. فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 5(2)، 34-29.
هادیان فرد، حبیب؛ نجاریان، بهمن؛ شکرکن، حسین و مهرابی زاده هنرمند، مهناز  (1379). تهیه و ساخت فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته، مجله روانشناسی، 4 (16)؛ ۴۰۴ - ۳۸۸ . 
دانیل‌پی، هالاهان؛ الیزابت، مارتینز؛ جان، لوید؛ مارگارت، ویس و جیمز، کافمن (2005). اختلالات یادگیری: مبانی، ویژگی­ها و تدریس موثر. ترجمه علیزاده، همتی، رضایی و شجاعی (1393). تهران: انتشارات ارسباران، چاپ پنجم.
یوسف پور، عباس؛ موسوی، سعید؛ گل محمدی، علیرضا و مهران فرد، ناصر  (1393). آموزش یکپارچگی حسی- ادراکی- حرکتی در دانش­آموزان نارساخوان.کنگره سراسری فناوری های نوین ایران با هدف دستیابی به توسعه پایدار، 3(1)، ۸۹-8۰.
Abedi, M., Sadeghi, A., & Rabiei, M. (2013). Normalization of Wechslerk Children Intelligence Test Fourth Edition in Chaharmahal Bakhtiari Province. Journal of Personality and Individual Differences, 2 (3), 70-52. (Persian).
Adib Sorkhshi, N., Moradi, N., Yadegari, F., & Canaanite, Z .(2016). The Effectiveness of Attention Education on Improving the Reading Performance of Dyslexic Students. Cognitive Psychology, (4) 4, 60-48.(Persian).
American Psychiatric Association. (2013). The fifth edition of the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Translated by Seyyed Mohammadi (2014). Tehran: Psychological Publishing, 56-55. (Persian).
Arjemandnia, A.S., & Seif Naraghi, M. (2009). The Impact of Subjective Reviewing Strategy on the Functional Memory of Dyslexic Students, Journal of Behavioral Sciences, 5 (3), 187-173.(Persian).
Asadi Doost, N. (2008) The Impact of Sensory Developmental and Motor Skills Training on the Problems of Children with Dyslexia in the First to Third Elementary School of Isfahan Master's Degree in Child Psychology with Special Needs, Isfahan University. 58-56. (Persian).
Barbara, C. (2018). mproving reading comprehension in reading and listening settings: The effect of two training programmes focusing on metacognition and working memory. British Journal of Educational Psychology, 84(2),194-210.  
Beneventi, H., Tønnessen, F. E., Ersland, L., & Hugdahl, K. (2010). Executive working memory processes in dyslexia: behavioral and fMRI evidence. Scandinavian Journal of Psychology, 51(3), 192-202.
Daniel P., Elizabeth, M., John, L., Margaret, V., & James, K. (2005). Learning Disorders: Basics, Characteristics, and Effective Teaching. Translated by Alizadeh, Hemmati, Rezai and Shojaee (2014). Tehran: Arasbaran Publications, Fifth Edition, 706. (Persian).
Dionne-Dostie, E., Paquette, N., Lassonde, M., & Gallagher, A. (2015). Multisensory integration and child neurodevelopment. Brain sciences, 5(1), 32-57.
Glover, J. A., Running, R. R., & Bruning, R. H. (1990). Cognitive psychology for teachers. Macmillan Publishing Company. Scandinavian Journal of Psychology, 42(2), 102-122.
Habibi, R., & Shaban, F. (1396). Comparison of the Effect of Mindfulness Rotation Training and Phonological Awareness on the Accuracy, Speed, and Reading Comprehension of Students with Dyslexia in Tabriz Academic Year 95-94. Arak University of Medical Sciences Journal, 20 (2), 12-1. (Persian).
Hadian Fard, H., Najarian, B., Shaker, H., & Mehrabi Zadeh, M. (2000). Preparation of Persian Form of Continuous Performance Test, Journal of Psychology, 4 (16), 388-404. (Persian).
Hariri, P., Saberi, H., & Abu al-Moali al-Husseini, Kh. (1395). The Effect of Integrated Direct Education Program and Phonological Awareness on Psychological Skills, Reading Comprehension and Memory in Female Students with Reading Problems. Journal of Exceptional Psychology, 6 (23), 5–25. (Persian).
Harrar, V., Tammam, J., Pérez-Bellido, A., Pitt, A., Stein, J., & Spence, C. (2014). Multisensory integration and attention in developmental dyslexia. Current Biology, 24(5), 531-535.
Hassnavandi, P., Ardestani, S., Ghazi, S. Sh., Hassanvandi, B., & Yadi, F. (2016). Comparison of executive functions in students with and without learning disabilities with reading and writing characteristics. Journal of Lorestan University of Medical Sciences, 18 (11), 38-50. (Persian).
Holmqvist Olander, M., Wennås Brante, E., & Nyström, M. (2017). The effect of illustration on improving text comprehension in dyslexic adults. Dyslexia, 23(1), 42-65.
Ismail Pur, M., & Pakdaman, M. (2016). The Impact of Cognitive-Motor Skills Training on Cognitive Functioning in Third Grade Female Students with Learning Disorder, Journal of Nasim Wellness, 4 (4), 20-45. (Persian).
Jangi, A. (2012). Comparison of executive functions and attention in children with learning disabilities and normal children. M.Sc., Tabriz University, 6, 56-50. (Persian).
Jasmin, J., & Connolly, M. (2015). The use of multisensory approaches during center time, through visual, auditory, and kinesthetic-tactile activities, to enhance spelling accuracy of second grade students. Journal of Education & Social Policy, 2(1), 12-19.
Kamyabi, M., Teimori, S., & Mashhadi, AS. (2014). The Effectiveness of Memory Training on Reducing Reading Problems and Improving Working Memory of Dyslexic Students. Journal of Exceptional Education, 5 (2), 33-42. (Persian).
Khoshhal, H., Hossein Khanzadeh, H., & Parand, A. (2016). The Effectiveness of Reading Comprehension Strategies on Reading Improvement in Students with Dyslexia, Journal of Child Psychological Development, 2 (1), 21-24. (Persian).
Leong, H. M., Carter, M., & Stephenson, J. R. (2015). Meta-analysis of research on sensory integration therapy for individuals with developmental and learning disabilities. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 27(2), 183-206.
Nazari, M., Vahedi, S., Roshandel Rad, M., Kafi, M. (2016). The role of working memory in the process of transformation time perception in school-age children. Journal of School Psychology, 5(1), 101-117. (Persian).
Narimani, M., Soleimani, E. Zahed Bablan, A., & Abolghasemi, A. (2012). The Effectiveness of Executive Functional Training (Memory Levels: Metacognition, Programming) on Improving Memory, Attention Maintenance, Planning Ability, Problem Solving, and Academic Achievement in Students with Disabilities in Mathematics. Journal of Educational and College Studies, 5 (2), 29-24. (Persian).
Narimani, M., Soleymani, E. & Tabrizchi, N. (2015). The effect of cognitive rehabilitation on attention maintenance and math achievement in ADHD students. Journal of School Psychology, 4(2), 118-134. (Persian).
Omidvar, A., Dana, A., Hamzeh Sabzi, A., Pourpanahi Koltapeh, M. (2018). The effect of education based on developmental physical education on working memory of elementary school students. Journal of School Psychology, 7(1), 83-101. (Persian).
Raz, A., & Buhle, J. (2006). Typologies of attentional networks. Nature Reviews Neuroscience, 7(5), 367-390.
Reynolds, C., & Reynolds, K. S. (2010). A Study of the Effectiveness of Sensory Integration Therapy on Neuro-Physiological Development, The British Institute for Learning Development, June 7, 1 – 19.
Rezaei, A., & Kermanizadeh, A. (2015). The effect of cross-education on improving reading comprehension and reading in dyslexic female students. Journal of Learning Disabilities, 4 (4), 50-54. (Persian).
Roid, G. H. (2005). A review of Stanford – Binet intelligence scales (fourth Edition) for Use with learning disabilities children. Journal of social Psychology, 36, 296-302.
Saeedi, A., Saif, A., Asadzadeh, H. & Ebrahimi Qavam, S. (2013). Comparing effectiveness of methods of presentation and providing concept maps on reading comprehension. Journal of School Psychology, 2(3), 125-143. (Persian).
Stake, M., & Zadokhot, L. (2015). The Effectiveness of Integration of Multi-sensory Learning Method and Sensory Integration on the Symptoms of Reading and Writing Disorders in Elementary School Students. M.Sc., Islamic Azad University, Tehran Center Branch, 5, 50-43.(Persian).
Stake, M., Kochek Entezar, R., & Zadokhot, L. (2016). The Effect of Integrating Multi-sensory Training and Sensory Integration on Primary School Students' Reading and Writing Disorders, Journal of Child Empowerment, 7 (1), 78-60.(Persian).
Taghizadeh, S., Narimani, M., Sadeghi Hashjin, G., Basharpoor, S. (2018). The effectiveness of visual perception training on improving attention in students with ADHD. Journal of School Psychology, 7(1), 102-120. (Persian).
Tabatabai, H. (2015). The effect of computer-based cognitive rehabilitation on executive functions profile of students with mathematical disorders. M.Sc., Tabriz University, 45-50. (Persian).
Yang, J., Peng, J., Zhang, D., Zheng, L., & Mo, L. (2017). Specific effects of working memory training on the reading skills of Chinese children with developmental dyslexia. PloS one, 12(11), e0186114.
Yousefpour, A., Mousavi, S., Gol Mohammadi, A., & Mehran Fard, N. (2014). Sensory-Perceptual-Motor Integration Training in Dyslexic Students. National Congress of New Technologies in Iran with the Purpose of Achieving Sustainable Development, 3 (1), 89-80. (Persian).
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار