اثربخشی تمرین ذهن آگاهی به همراه موسیقی بر حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی کودکان با اختلال یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه سمنان؛ سمنان، ایران.

2 استادیار گروه علوم شناختی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

3 استادیار گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی تمرین ذهن آگاهی به همراه موسیقی بر حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی کودکان با اختلال یادگیری بود. این پژوهش کاربردی، از نوع آزمایشی و به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. تعداد 30 نفر از دانش آموزان دبستانی مبتلا به اختلال یادگیری مرکز روانشناسی خورشید شهر شاهرود در سال تحصیلی 1400-1399 به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده شدند. افراد گروه آزمایش طی 8 جلسه به مدت 2 ساعت تحت جلسات مداخله ذهن آگاهی به همراه موسیقی آرام قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ نوع مداخله‌ای دریافت نکردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه حافظه کاری حافبک و پرسشنامه انعطاف پذیری شناختی بود. برای تحلیل داده‌های به دست آمده، از تحلیل کوریانس چندمتغیری و تک متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد تمرین ذهن آگاهی به همراه موسیقی بر حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی کودکان با اختلال یادگیری تأثیر دارد (001/0P<). بر اساس یافته‌ها می توان نتیجه گرفت که یکی از تمرین‌های مؤثر بر حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی کودکان با اختلال یادگیری، استفاده از ذهن آگاهی به همراه موسیقی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.Effectiveness of mindfulness training (with music) on working memory and cognitive flexibility in children with learning disabilities

نویسندگان [English]

  • Abdollah Bahrami 1
  • Seyed Mosa Tabatabaee 2
  • MohammadAgha Delavarpour 3
1 Master of Educational Psychology, Semnan University, Semnan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of cognitive sciences, faculty of psychology and educational sciences, Semnan university, Semnan, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Educational psychology, faculty of psychology and educational sciences, Semnan university, Semnan, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to examine the efficacy of mindfulness practice along with music on working memory and cognitive flexibility of children with learning disorders. This applied research was an experimental study that was done in the form of pre-test and post-test with a control group. In this study, 30 primary school students with learning disorders in the Khorshid psychological center of Shahrood in the academic year of 1399-1400 were selected by simple random sampling and were randomly assigned to two experimental groups (15 subjects) and control group (15subjects). The subjects in the experimental group involved in mindfulness intervention sessions along with quiet music in 8 sessions for 2 hours and the control group did not receive any interventions. The study instruments consisted of the Working Memory Questionnaire of Hafbak and the Cognitive Flexibility Questionnaire. To analyze the obtained data, multivariate and univariate covariance analysis was used. The results demonstrated that mindfulness practice along with music have an effect on working memory and cognitive flexibility of children with learning disorders (P <0.001). Based on the findings, it can be concluded that one of the effective practices on working memory and cognitive flexibility of children with learning disorders is the use of mindfulness along with music.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness with music
  • working memory
  • cognitive flexibility
  • learning disability
 ارجمندنیا، ع.ا. (1396). مجموعه آزمون حافظه فعال برای کودکان (حافبک). تهران: چاپ اول: انتشارات رشد فرهنگ. https://ketabcity.com/BookView.aspx?bookid=2210794
ارجمندنیا، ع.ا و سیف نراقی، م. (۱۳۸۸). تاثیر راهبرد مرور ذهنی بر عملکرد حافظه فعال دانش آموزان نارساخوان. نشریه بین المللی علوم رفتاری، ۳ (۳)، ۱۷۳. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=99441
اکبری، م.، ارجمندنیا، ع. ا.، افروز، غ و کامکاری، ک. (1395). اثربخشی آموزش ذهن ­آگاهی بر سازگاری اجتماعی- عاطفی دانش ­آموزان با اختلال در یادگیری حساب. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 7 (3)، 8-16. http://www.ceciranj.ir/article_63676.html
امیدوار، ع.، دانا، ا.، حمزه سبزی، ا و پورپناهی کل تپه. (1397). تأثیر آموزش براساس تربیت بدنی رشدی بر حافظه کاری دانش ­آموزان مقطع ابتدایی. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 7(1)، 83-101. http://jsp.uma.ac.ir/article_658.html
امیری، ن.، حبی، م.ب.، دهاقین، و.، آقا امیری، م.س و موسوی، س.ا. (1398). اثربخشی شناخت‌درمانی مبتنی‌بر ذهن‌آگاهی بر انعطاف‌پذیری شناختی همسران جانبازان. نشریه روانشناسی نظامی، 10 (39)، 51-64. https://jmp.ihu.ac.ir/article_204911.html
تقوایی، د.، جهانگیری، م.م و زارع بیکی، ز. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری روانشناختی و ارتقای سلامت مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، 7 (2)، 143-153.  http://journal.ihepsa.ir/article-1-1007-en.html
 ثناگوی محرر، غ.، میرشکاری، ح.، صابریان بروجنی، ل و میرشرف الدین، ع. (1398). تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر افسردگی، انعطاف پذیری شناختی در بیماران دیابتی. مجله دانشکده پزشکی مشهد، 62 (167)، 699-711. [DOI.org/10.22038/mjms.2020.15580]
دهقانی، ی و مرادی، ن.  (1399). تأثیر آموزش حافظه فعال بر برنامه ریزی و انعطاف پذیری شناختی دانش آموزان با اختلال یادگیری خاص (نارساخوان).  فصلنامه عصب روانشناسی، 6 (20)، 101-120.  
رحمانی فرد، ط.، کلانتر کوشه، س.م و فرامرزی، م. (1396). تأثیر روان درمانی شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کیفیت زندگی زنان نابارور. مجله حیات، 23 (3)، 277-289. http://hayat.tums.ac.ir/article-1-2024-fa.html
زحمتکش، ی.ز.، درتاج، ف.، صبحی قراملکی، ن و کیامنش، ع. (1397). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر افزیش ظرفیت حافظه کاری و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دختر. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12، 13-26.  http://www.jiera.ir/article_64984.html
شاره، ح و اسحاقی ثانی، م. (1397). نقش پیش بین شخصیت بامدادی شامگاهی، انعطاف پذیری شناختی و تنظیم شناختی هیجان در رضایت زناشویی زنان میانسال. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 24(4), 384-398.  https://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-2776-fa.html
شریفی، ع علیزاده، ح.، غباری بناب؛ ب.، و فرخی، ن.ع. (1398). مقایسه نیمرخ کارکردهای اجرایی کودکان با نارسایی‌توجه/ بیش‌فعالی و کودکان با اختلال یادگیری ویژه در مقایسه با کودکان عادی: با تأکید بر عدم همبودی بین دو اختلال.  توانمندسازی کودکان استثنایی، 10 (1)، 28-44. [DOI: 10.22034/ceciranj.2019.91928]
عبدی، ا.، عربانی دانا، ع.، حاتمی، ج و پرند، ا. (1394). اثربخشی‌های بازی‌های رایانه‌‌ای شناختی بر بهبود حافظه کاری، توجه و انعطاف پذیری شناختی در کودکان مبتلا به  .ADHDفصلنامه کودکان استثنایی، 14 (1)، 19-23. http://joec.ir/article-1-198-fa.html
عطایی، ف.، احمدی، ع.، کیامنش، ع و سیف، ع.ا. (1398). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی در افزایش انگیزش نسبت به تحصیل در دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه. روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 8(4)، 176-199. http://jsp.uma.ac.ir/article_871.html
قربانی، م و خلیلیان، ر. (۱۳۹۵). تاثیر آموزش ذهن آگاهی بر حافظه ی کاری و بازداری رفتاری بزرگ سالان مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش فعالی.  فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، ۱۸(۳)، ۹۰. http://icssjournal.ir/article-1-507-fa.html
قربانی، ن و جباری، س. (1399). تأثیرآموزش ذهن آگاهی بر افسردگی و اضطراب دانش آموزان با ناتوانی یادگیری. فصلنامه سلامت روان کودک، ۷ (۲)، ۱۹۵-۲۰۵. http://childmentalhealth.ir/article-1-531-fa.html
کهریزی، ش.، تقوی، س.م.، قاسمی، ر و گودرزی، م.ع. (1396). تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اضطراب، افسردگی و علائم جسمانی بیماران مبتلا به آسم. نشریه علوم پزشکی رازی، 24 (154)، 27-36. http://rjms.iums.ac.ir/article-1-4274-fa.pdf
نصیری پور، ص و طالع پسند، س. (1398). عملکرد کودکان با اختلال یادگیری در حافظه کاری: نقش دوزبانگی. فصلنامه کودکان استثنایی، ۱۹ (۴)، 64-57. http://joec.ir/article-1-993-fa.html
هاشمی، س  و ذاکری مقدم، معصومه. (1391). بررسی مقایسه‌‌ای تأثیر آرام سازی عضلانی و موسیقی درمانی برسطح اضطراب بیماران در انتظار کاتتریسم قلبی. نشریه پرستاری قلب و عروق، ۱ (۴)، ۲۲-۳۰.  http://journal.icns.org.ir/article-1-102-fa.html
Reference
Abdi, A., Arabani Dana, A., Hatami, J., & Parand, Akram. (2014). The effect of cognitive computer games on working memory, attention and cognitive flexibility in students with attention deficit/hyperactivity disorder. Journal of Exceptional Children, 14(1), 23-19. (Persian). http://joec.ir/article-1-198-fa.html
Akbari, M., Afroz, G., Arjmandnia, A., & Kamkari, K. (2016). The effectiveness of mindfulness training on social-emotional adjustment of students with dyscalculia. Journal of Empowering Exceptional Children, 7 (3), 8-16. (Persian). http://www.ceciranj.ir/article_63676.html
Ataei, F., Ahmadi, A., Kiamanesh, A.R., & Saif, A. A. (2020). The effectiveness of mindfulness practice in increasing academic motivation among high school students. Journal of Psychology and institutions, 8(4), 176-199. http://jsp.uma.ac.ir/article_871.html
Allred, K., Byers, J., & Sole, M. (2010). The effect of music on postoperative pain and anxiety. Pain Management Nursing, 11(1), 15-25. [DOI:10.1016/j.pmn.2008.12.002]
Amiri, N., Hobbi, M. B., Dehaaqin,V., Aghamiri, M. S., & Mousavi S. A. (2019). The Impact of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) on the Cognitive Flexibility of Disabled Veterans' Wives. Scientific Journal of Military Psychology, 10(39), 51-64. https://www.magiran.com/paper/2086160
Arjmandnia, A. A. (2017). Working memory test battery- children (WMTB-C). Tehran: 1st ed: Roshd Farahng. (Persian). https://www.magiran.com/paper/1866811
Arjmandnia A. A., Seifenaraghi M. (2009). Effect of rehearsal on working memory performance in dyslexic students. International Journal of Behavioral Sciences, 3(3), 173. (Persian). https://www.magiran.com/paper/1866811
Begeer, S., Wierda, M., Scheeren, A. M., Teunisse, J.-P., Koot, H. M., & Geurts, H. M. (2014). Verbal fluency in children with autism spectrum disorders: Clustering and switching strategies. Autism, 18(8), 1014-1018. [DOI.org/10.1177/1362361313500381]
Bing‐Canar, H., Pizzuto, J., & Compton, R. J. (2016). Mindfulness‐of‐breathing exercise modulates EEG alpha activity during cognitive performance. Psychophysiology, 53(9), 1366-1376. [DOI.org/10.1111/psyp.12678]
Dehghani, Y., & Moradi, N. (2020). The effectiveness of working memory training on planning and flexibility of students with specific learning disability (Dyslexia). Journal of Neuropsychology, 6(20), 101-120. (Persian). [DOI: 10.30473/CLPSY.2020.51743.1523]
Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive therapy and research, 34(3), 241-253. [DOI.org/10.1007/s10608-009-9276-4]
Galhardo, A., Cunha, M., & Pinto-Gouveia, J. (2016). Acceptability and feasibility of the mindfulness based program for infertility (PBMI). European Psychiatry, 33(S1), S519-S519. [DOI:10.1016/j.eurpsy.2016.01.1918]
Ghorbani,M., Khalilian, R., (2016). Effects of mindfulness training on working memory and behavioral inhibition for adults with attention deficit / hyperactivity, Advances in Cognitive Science, 18(3), 90. (Persian). https://www.magiran.com/paper/1619917
Ghorbani, N., & Jabbari, S. (2020). The Effect of Mindfulness Training on the Depression and Anxiety in Students with Learning Disabilities. Quarterly Journal of Child Mental Health, 7(2), 195-205. https://www.magiran.com/paper/2183902
Hashemy, S., & Zakerimoghadam, M. (2013). Comparative study of the effect of muscle relaxation and music therapy on anxiety level in patients waiting for cardiac catheterization. Iranian Journal of Cardiovascular Nursing, 1(4), 22-30. (Persian). http://journal.icns.org.ir/article-1-102-fa.html
Haydicky, J. A. (2010). Mindfulness training for adolescents with learning disabilities. University of Toronto.
Hedderman, E., O’Doherty, V., & O’Connor, S. (2021). Mindfulness moments for clinicians in the midst of a pandemic. Irish journal of psychological medicine, 38(2), 154-157. [DOI:10.1017/ipm.2020.59]
Jha, A. P., Denkova, E., Zanesco, A. P., Witkin, J. E., Rooks, J., & Rogers, S. L. (2019). Does mindfulness training help working memory ‘work’better? Current opinion in psychology, 28, 273-278. [DOI.org/10.1016/j.copsyc.2019.02.012]
Kabat-Zinn, J. (1990). Full Catastrophe Living: Using the Wisdom of Your Body and Mind to Face Stress, Pain and Illness. New York: Dell Publishing. [DOI.org/10.1002/shi.88]
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: past, present, and future. Clinical Psychology: Science and Practice, 10, 144-156. [DOI.org/10.1093/clipsy.bpg016]
Kahrizi, Sh., & Taghavi, M., Ghasemi, R., & Goodarzi, M. (2017). The effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy (MBCT) on depression, anxiety and somatic symptoms in asthma patients. Razi Journal of Medical Sciences (Journal of Iran University of Medical Sciences), 24(154), 36-27. (Persian). http://rjms.iums.ac.ir/article-1-4274-fa.pdf
Kercood, S., Grskovic, J. A., Banda, D., & Begeske, J. (2014). Working memory and autism: A review of literature. Research in Autism Spectrum Disorders, 8(10), 1316-1332. [DOI.org/10.1016/j.rasd.2014.06.011]
Kieffer, M. J., & Christodoulou, J. A. (2020). Automaticity and control: How do executive functions and reading fluency interact in predicting reading comprehension? Reading Research Quarterly, 55(1), 147-166. [DOI.org/10.1002/rrq.289]
Maersk, J. L., Cutchin, M. P., & la Cour, K. (2018). Identity and home: Understanding the experience of people with advanced cancer. Health & Place, 51, 11–18. DOI.org/10.1016/j.healthplace.2018.02.003
Major, R., & Tetley, J. (2019). Effects of dyslexia on registered nurses in practice. Nurse Education in Practice, 35, 7-13. [DOI.org/10.1016/j.nepr.2018.12.012]
McLennan, B., McIlveen, P., & Perera, H. N. (2017). Pre-service teachers' self-efficacy mediates the relationship between career adaptability and career optimism. Teaching and Teacher Education, 63, 176-185. [DOI.org/10.1016/j.tate.2016.12.022]
Mrazik, M., Naidu, D., Borza, C., Kobitowich, T., & Shergill, S. (2019). King Devick computerized neurocognitive test scores in professional football players with learning and attentional disabilities. Journal of the neurological sciences, 399, 140-143. [DOI.org/10.1016/j.jns.2019.02.020]
Nasiripoor, S., & Talepasand, S. (2020). Function of children with learning disabilities in working memory: the role of bilingualism. Journal Of Exceptional Children, 19(4), 57-64. (Persian). https://www.magiran.com/paper/2098714
Omidvar, A., Dana, A., Hamzeh Sabzi, A., & Pourpanahi Koltapeh, M. (2018). The effect of education based on growth physical education on working memory of elementary school students. Journal of Psychology and institutions, 7(1), 83-101. http://jsp.uma.ac.ir/article_658.html?lang=en
Rahmani Fard, T., Kalantarkousheh, S. M., & Faramarzi, M. (2017). The effect of mindfulness-based cognitive psychotherapy on quality of life in infertile women. Journal Of Hayat. 23 (3), 277-289. (Persian). http://hayat.tums.ac.ir/article-1-2024-fa.html
Sanagouye Moharer, G. R., Mirshekari, H. R., Saberian, L., & MirSharafodin, A. (2020). The Effect of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) on Depression, Cognitive flexibility among in Diabetic Patients. Medical Journal of Mashhad University of Medical Sciences, 62(7), 699-711. (Persian). https://www.magiran.com/paper/2117090
Segal, Z. V., Teasdale, J. D., Williams, J. M., & Gemar, M. C. (2002). The mindfulness‐based cognitive therapy adherence scale: Inter‐rater reliability, adherence to protocol and treatment distinctiveness. Clinical Psychology & Psychotherapy, 9(2), 131-138. [DOI.org/10.1002/cpp.320]
Segal, Z. V., Williams, M., & Teasdale, J. (2018). Mindfulness-based cognitive therapy for depression. Guilford Publications.
Shapiro, S. L., Carlson, L. E., Astin, J. A., & Freedman, B. (2006). Mechanisms of mindfulness. Journal of clinical psychology, 62(3), 373-386. [DOI.org/10.1002/jclp.20237]
Shareh, H., & Sani, M. E. (2019). Predictive Role of Morningness-Eveningness Personality, Cognitive Flexibility and Cognitive Emotion Regulation in Marital Satisfaction in Middle-Aged Women. Iraninan Psychiatry and Clinical Psychology, 24(4), 384-398. (Persian). https://www.magiran.com/paper/1936529
Sharifi, A., Alizadeh, H., Ghobari bonab, B., & Farrokhi, N. (2019). Comparison of executive functions of children with attention deficit/ hyperactivity disorder and children with specific learning disability with normal children; with emphasis on non-comorbid conditions of these two disorders, Journal of Empowering Exceptional Children, 10(1), 28-44. (Persian). [DOI: 10.22034/ceciranj.2019.91928]
Taghvaei, D., Jahangiri, M. M., & Zarebidaki, Z. (2019). Effectiveness of acceptance and commitment therapy on psychological flexibility and health promotion among mothers with autistic children. Iranian Journal of Health Education And Health Promotion. 7 (2), 143-153. (Persian). http://journal.ihepsa.ir/article-1-1007-en.html
Tolin, D. F. (2019). Inhibitory learning for anxiety-related disorders. Cognitive and Behavioral Practice, 26(1), 225-236. [DOI.org/10.1016/j.cbpra.2018.07.008]
Unsworth, N., Fukuda, K., Awh, E., & Vogel, E. K. (2014). Working memory and fluid intelligence: Capacity, attention control, and secondary memory retrieval. Cognitive psychology, 71, 1-26. [DOI.org/10.1016/j.cogpsych.2014.01.003]
Zahmatkesh, Y. Z., Dortaj, F., Gharamaleki, N., & Kiamanesh, A. (2018). The effectiveness of mindfulness training on increasing working memory capacity and academic self-efficacy of girl students, Quarterly Journal of Research In Educational Systems, 12, 13-26. (Persian). https://www.magiran.com/paper/1872058
Zanesco, A. P., Denkova, E., Rogers, S. L., MacNulty, W. K., & Jha, A. P. (2019). Mindfulness training as cognitive training in high-demand cohorts: An initial study in elite military servicemembers. In Progress in brain research (Vol. 244, pp. 323-354). Elsevier. [DOI.org/10.1016/bs.pbr.2018.10.001]
Zhong, S., Wang, Y., Lai, S., Liu, T., Liao, X., Chen, G., & Jia, Y. (2018). Associations between executive function impairment and biochemical abnormalities in bipolar disorder with suicidal ideation. Journal of Affective Disorders, 241, 282-290. [DOI.org/10.1016/j.jad.2018.08.031]