مقایسه کارکردهای اجرایی با زیرمؤلفه‌های سرعت پردازش و حافظه فعال در کودکان با و بدون نارساخوانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 استاد تمام گروه روان شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

3 استاد تمام گروه روان شناسی بالینی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: ناتوانی یادگیری خاص می‌تواند موفقیت و پیشرفت تحصیلی را در هر سنی به طور قابل‌توجهی تحت‌تأثیر قرار دهد .این پژوهش باهدف مقایسه کارکردهای اجرایی با زیر مؤلفه‌های سرعت پردازش و حافظه فعال در کودکان با و بدون نارساخوانی انجام شد.
روش‌ها: روش این پژوهش توصیفی از نوع علی - مقایسه‌ای است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانش‌آموزان پسر با و بدون نارساخوانی، پایه سوم تا پنجم ابتدایی مراجعه‌کننده به مراکز ناتوانی یادگیری در سال تحصیلی 1400-1401 بودند که از میان آنان 60 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس (30 نفر با نارساخوانی و 30 نفر بدون نارساخوانی) انتخاب شدند و به پرسشنامه هوش وکسلر پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیره بررسی شد.
یافته‌ها: به‌طورکلی یافته‌های این پژوهش نشان داد که تفاوت دو گروه نمونه از لحاظ سرعت پردازش (317/4 =F ، 003/0 = p) و حافظه فعال(342/5 =F ، 000/0 = p) معنادار می‌باشد.
نتیجه‌گیری: باتوجه‌به نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش حاضر، توجه به کارکردهای اجرایی از جمله حافظه کاری، سرعت پردازش می‌تواند در تشخیص به هنگام، آموزش توان‌بخشی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ویژه و مشکل یادگیری نتایج امیدبخشی در پی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of executive functions with subcomponents of processing speed and working memory in children with and without Dislexyia

نویسندگان [English]

  • motahare bornas 1
  • abdollah motamedi 2
  • faramarz sohrabi 3
1 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.
2 Full Professor, Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.
3 Full Professor, Department of Clinical Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: Specific learning disability can significantly affect academic success and progress at any age. This research was conducted with the aim of comparing executive functions with sub-components of processing speed and working memory in children with and without dyslexia.
Methods: The method of this research is a descriptive causal-comparative one. The statistical population of the research was all male students with and without dyslexia, from the third to the fifth grade of elementary school who referred to learning disability centers in the academic year 1400-1401, out of which 60 people were selected by available sampling (30 people with dyslexia and 30 people without dyslexia). ) were selected and answered the Wechsler intelligence questionnaire. Data were analyzed using multivariate analysis of variance.
Results: Data were analyzed using multivariate analysis of variance. In general, the findings of this research showed that the difference between the two sample groups is significant in terms of processing speed (F = 4.317, p = 0.003) and working memory (F = 5.342, p = 0.000).
Conclusion: According to the results obtained from the present research, paying attention to executive functions such as working memory and processing speed can lead to promising results in the timely diagnosis, education and rehabilitation of students with special learning disorders and learning difficulties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Executive functions
  • processing speed
  • working memory
  • dyslexia
  • learning disability
پرهون، ک.، علیزاده، ح، حسن‌آبادی، ح.ر.، دستجردی کاظمی، م. (1398). تمایز شناختی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ویژه و مشکل یادگیری: نقش حافظه کاری، سرعت پردازش و حل مسأله. تازه‌های علوم‌شناختی،  21 (3) ، 18-30. https://icssjournal.ir/article-1-889-en.html
پوشنه، ک.، شریفی، ع.، معتمد یگانه، ن. (1398). اثربخشی مداخله بازتوانی شناختی رایانه محور به کارکردهای اجرایی و عملکرد حافظه فعال دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی. فصلنامه افراد استثنایی، 5(20)، 141-159. [DOI.org/10.22054/jpe.2015.3607] 
توکلی، ز.، جمهری، ف.، کراسکیان موجمباری، آ. (1394). بررسی اثر یکپارچگی حسی و تمرینات تفکر فضایی در بهبود هوش غیرکلامی کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، 5، 19-33. https://jcps.atu.ac.ir/article_1492.html
خانزاده، ح.، آزادی منش، پ.، پرند، ا.، محمدی، ح.، احمدی، س.، صادقی، س. (1395). اثربخشی برنامه‌های تقویت حافظه فعال و ادراک دیداری بر بهبود خواندن دانش‌آموزان دارای اختلال خواندن. مطالعات روان‌شناختی، 2(12)، 49-66. [DOI.org/10.22051/psy.2016.2383]
خوش‌رو، م.، طالع پسند، س.، رضائی، ع م. (1400). تأثیر راهبرد آگاهی واج شناختی بر پیشرفت مهارت‌های خواندن دانش‌آموزان پسر نارسا خوان. نشریه روان‌شناسی روانپزشکی شناخت 8(1)، 28 -37. [DOI.org/10.32598/shenakht.8.1.28]
دشت بزرگی، ز.، درویش باصری، ل. (1396). تأثیر آموزش کارکردهای اجرایی بر توجه پایدار و حافظه کاری در دانش‌آموزان پسر ابتدایی مبتلابه ناتوانی نارسایی توجه/ بیش‌فعالی. روان‌شناسی افراد استثنایی، 9 (34)، 158-137. https://jpe.atu.ac.ir/article_10323.html
ساعد، م.، ابوالمعالی الحسینی، خ.، هاشمیان، ک. (1387). اثربخشی بازی های رایانه ای شناختی بر بهبود حافظة کاری، توجه و انعطاف پذیری شناختی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری. فصلنامه کودکان استثنائی، 14(1)، 56-90.
عابدی، ا.، شاه میوه اصفهانی، آ.، مؤمنی، ف و شاه میوه اصفهانی، ی. (1395). مهارت‌های موردنیاز کودکان برای ورود به مدرسه. اصفهان: نوشته.
عاشوری، ج.، آزادمرد، ش.، جلیل آبکنار، سیده س.، معینی کیا، م. (1392). الگوی پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس راهبردهای شناختی و فراشناختی، جهت‌گیری هدف های پیشرفت و هوش معنوی در درس زیست شناسی. فصلنامه روانشناسی مدرسه و آموزشگاه. 2(4)، 118-136. https://jsp.uma.ac.ir/article_7.html
مارنات، گ. (1998). آزمون‌های روانی. ترجمه شریفی، ح و نیکخو، م (1384). انتشارات رشد.
محمدی مولود، س.، مصرآبادی، ج.، حبیبی کلیبر، ر. (1399). اثربخشی مداخله‌های آموزشی و درمانی بر اختلال یادگیری ویژه: یک مطالعه فراتحلیلی. فصلنامه کودکان استثنایی، ۲۰ (۲)،۱۳۰-۱۱۵.  http://dorl.net/dor/20.1001.1.16826612.1399.20.2.2.5
میلانی‌فر، ب.، تبریزی، م. (1390). اختلالات یادگیری، تهران: نشر ویرایش.
ناجی، ا.، شکوهی یکتا، م.، و حسن‌زاده، س. (1398). اثربخشی برنامه آموزشی حافظه فعال بر حافظه فعال واج شناختی و آگاهی واجی دانش‌آموزان نارساخوان. نشریه عصب روان‌شناختی 5(4). 25-40. [DOI.org/10.30473/clpsy.2020.48128.1456]
نظری، م.ع.، واحدی، ش.، روشندل راد، م و کافی، م. (1395). نقش حافظه کاری بر روند تحولی ادراک زمان در کودکان دبستانی. روان‌شناسی مدرسه، 5(1)، 101-117. http://jsp.uma.ac.ir/article_421.html
هاشمی، ت.، بیرامی، م.، اسماعیل‌پور، خ.، نعمتی، ف.، خوش‌اقبال، م. (1398). مقایسه اثربخشی بازتوانی شناختی متمرکز بر آگاهی واج‌شناختی و توان‌بخشی متمرکز بر حافظه فعال در بهبود نشانه‌های نارساخوانی در دانش‌آموزان دوره ابتدایی. مجله ناتوانی یادگیری. 9(1)، 138-157. https://jld.uma.ac.ir/article_837.html
References
Abedi, A., Shahmeuh Isfahani, A., Momeni, F., & Shahmeuh Isfahani, Y. (2015). Skills needed by children to enter school. Isfahan: Neveshte. (persian).
Ashuri, J., Azadmard, S., Jalil Abkanar, Seideh S., & Moinikia, M. (2012). The model for predicting academic progress based on cognitive and metacognitive strategies, the orientation of progress goals and spiritual intelligence in the course of biology. School Psychology Quarterly, 2(4), 118-136. (Persian). https://jsp.uma.ac.ir/article_7.html
Bartsch, L., M., Loaiza, V. M., & Oberauer, K. (2019). Does limited working memory capacity underlie age differences in associative long-term memory? Psychology and Aging, 34(2), 268–281. [DOI.org/10.1037/pag0000317]
Bürkner, P. C. (2018). Advanced Bayesian multilevel modeling with the R package brms. R Journal, 10(1), 395–411. [DOI.org/10.32614/rj-2018-017]
Child. N. (1994). Expanding the mind's workspace: training and transfer effects with a complex working memory span task. Psychonomic Bulletin & Review. 17, 193–199.
Dasht Bozorgi, Z., & Baseri, L. (2016). The effect of executive functions training on sustained attention and working memory in elementary school boys with attention deficit/hyperactivity disorder. Psychology of Exceptional People, 9(34), 158-137. (persian).  https://jpe.atu.ac.ir/article_10323.html
Hashemi, T., Birami, M., Ismailpour, K., Nemati, F., & Khosh Iqbal, M. (2018). Comparing the effectiveness of cognitive rehabilitation focused on phonological awareness and rehabilitation focused on working memory in improving the symptoms of dyslexia in elementary school students. Journal of Learning Disabilities. 9(1) 32. (persian).  https://jld.uma.ac.ir/article_837.html
Hoeks, M. (2005). Improving Fluid Intelligence with Training on Working Memory. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 105, 6829-6833. https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.0801268105
Juntorn, S., Sriphetcharawut, S., Munkhetvit, P. (2017). Effectiveness of Information Processing Strategy Training on Academic Task Performance in Children with Learning Disabilities: A Pilot Study. Occupational therapy international, 6237689. https://www.hindawi.com/journals/oti/2017/6237689/
Kent, N. (2018). Reading Acquisition, Developmental Dyslexia, And Skilled Reading Across Languages: A Psycholinguistic Grain Size Theory. Psychol Bull. 131(1), 3-29. [DOI.org/10.1037/0033-2909.131.1.3]
Khanzadeh, H., Azadi Menesh, P., Parand, A., Mohammadi, H., Ahmadi, S., & Sadeghi, S. (2015). Effectiveness of programs to strengthen working memory and visual perception on reading improvement of students with reading disorders. Psychological Studies, 2(12). 49-66. (persian). [DOI.org/10.22051/psy.2016.2383]
Khoshro, M., Talepand, S., & Rezaei, A. M. (1400). The effect of phonological awareness strategy on the development of reading skills of dyslexic male students. Journal of Cognitive Psychiatry, 8(1), 28-37. (persian). [DOI.org/10.32598/shenakht.8.1.28]
Lea, M., Bartsch, Klaus Oberauer (2021) The effects of elaboration on working memory and long-term memory across age. Journal of Memory and Language 118 (2021) 104215. [DOI.org/10.1016/j.jml.2020.104215]
Männel, C., Meyer, L., Wilcke, A., Boltze, J., Kirsten, H., & Friederici, A. (2015). Working-memory endophenotype and dyslexia-associated genetic variant predict dyslexia phenotype, Cortex, 71, 291-305. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0010945215002427
Männel, C., Meyer, L., Wilcke, A., Boltze, J., Kirsten, H., & Friederici, A. D. (2015). Working-memory endophenotype and dyslexia-associated genetic variant predict dyslexia phenotype. Cortex; a journal devoted to the study of the nervous system and behavior. 71, 291-305. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0010945215002427?via%3Dihub  
Marchetti, I., Everaert, J., Dainer-Best, J., Loeys, T., Beevers, C. G., & Koster, E. H. (2018). Specificity and overlap of attention and memory biases in depression. Journal of Affective Disorders, 225, 404–412. [DOI.org/10.1016/j.jad.2017.08.037]
Marnath, G. (1998). Psychological tests, translated by Sharifi, H. and Nikkho, M. (2004). Roshd Publications. (persian).
Milanifar, B., & Tabrizi, M. (1390). Learning disorders. Tehran: Ed. (persian).
Mohammadi Mouloud, S., Misrabadi, J., & Habibi Kaliber, R. (2019). Effectiveness of educational and therapeutic interventions on special learning disorder: a meta-analytic study. Exceptional Children Quarterly, 20 (2), 115-130. (persian). http://dorl.net/dor/20.1001.1.16826612.1399.20.2.2.5
Naji, A., Shokohi Yekta, M., & Hassanzadeh, S. (2018). Effectiveness of active memory training program on phonological active memory and phonological awareness of dyslexic students. Journal of Neuropsychology, 5(4), 25-40. (persian).  [DOI.org/10.30473/clpsy.2020.48128.1456]
Nazari, M. A., Querne, L., De Broca, A., & Berquin, P. (2011). Effectiveness of EEG biofeedback as compared with methylphenidate in the treatment of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A clinical outcome study. Neuroscience and Medicine, 2(2), 78.‏ [Doi. 10.4236/nm.2011.22012]
Oberauer, K., Lewandowsky, S., Awh, E., Brown, G. D. A., Conway, A., Cowan, N., & Ward, G. (2018). Benchmarks for models of short-term and working memory. Psychological Bulletin, 144(9), 885–958.[DOI.org/10.1037/bul0000153]
Papanastasiou, L. (2017). A Computerized Working Memory Training Improve Impaired Working Memory, Cognition and Psychological Health? Brain Injury, 27(13-14), 1649-1657. [DOI.org/10.3109/02699052.2013.830195]
Parhun, K., Alizadeh, H., Hassanabadi, H. R., & Dastjerdi Kazemi, M. (2018). Cognitive differentiation of students with special learning disabilities and learning difficulties: the role of working memory, processing speed and problem solving. Scientific News, 21 (3), 18-30. (persian). https://icssjournal.ir/article-1-889-en.html
Pushneh, K., Sharifi, A., & Motamed Yeganeh, N. (2018). Effectiveness of computer-based cognitive rehabilitation intervention on executive functions and working memory performance of students with mathematical learning disabilities. Exceptional People Quarterly, 5(20), 141-159. (persian). [DOI.org/10.22054/jpe.2015.3607]
Pfeffer, J., & Salancik, G. R. (1978). The external control of organisations: A resource dependence perspective. Harper & Row, New York.
Rosenblum, S., Aloni, T., & Josman, N. (2010). Relationships between handwriting performance and organizational abilities among children with and without dysgraphia: A preliminary study. Research in Developmental Disabilities, 31, 502-509. [DOI.org/10.1016/j.ridd.2009.10.016]
Saed, M., Abol-Maali-Hosseini, Kh., & Hashemian, K. (1387). The effectiveness of cognitive computer games on improving working memory, attention and cognitive flexibility in children with learning disorders. Exceptional Children Quarterly, 14(1), 56-90. (persian).
Schut, M. (2013). Facilitating Phoneme Awareness Development In 3- And 4-Year-Old Children with Speech Impairment. Journal Of Psychology, 32(3), 120-129. [DOI:  232583227/se-2]
Tavakli, Z., Jamhari, F., & Kraskian Mojambari, A. (2014). Investigating the effect of sensory integration and spatial thinking exercises in improving the non-verbal intelligence of children with learning disabilities. Clinical Psychology Quarterly, 5, 19-33. (persian).  https://jcps.atu.ac.ir/article_1492.html
Thalmann, M., Souza, A. S., & Oberauer, K. (2019). How does chunking help working memory? Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 45(1), 37–55. [doi:10.1037/xlm0000578]
Tyler, E. J., Hughes, J. C., Beverley, M., Hastings, R. P. (2015). Improving early reading skills for beginning readers using an online programme as supplementary instruction. European Journal of Psychology of Education, 30(3), 281–294. [www.jstor.org/stable/43551186.]
Vanderasilos, M. (2018). Progress in Reading And Spelling Of Dyslexic Children Is Not Affected By Executive Functioning. Research In Developmental Disabilities, 12(35), 3431-3454.  [DOI.org/10.1016/j.ridd.2014.08.013]
Veldman, S. L. C., Santos, R., Jones, R. A., Sousa-Sá, E.,  & Okely, A. D. (2019). Associations between gross motor skills and cognitive development in toddlers. Early Human Development. 132, 39-44. [DOI.org/10.1016/j.earlhumdev.2019.04.005]
Wong, M. (2021). Rapid Serial Naming And Reading Ability: The Role Of Lexical Access. Reading And Writing, 24(1), 1-25.[DOI.org/10.1007/s11145-009-9199-1]
Yan, W. S., Li, Y. H., Xiao, L., Zhu, N., Bechara, A., & Sui, N. (2013). Working Memory And Affective Decision-Making In Addiction: A Neurocognitive Comparison Between Heroin Addicts, Pathological Gamblers And Healthy Controls. Drug And Alcohol Dependence, 16(13), 76-87.[DOI.org/10.5281/zenodo.3789022]
Zhang, S., Liu, J., Wang, J., Xia, X., Zhang, L., Liu, L., & Jiang, T. (2019). Developing and validating the Learning Disabilities Screening Scale in Chinese elementary schools. International Journal of Educational Research. [DOI.org/10.1016/J.IJER.2019.06.006]